آذوح: حدود 200 سال پیش معروف‌ترین صابون سنتی کشور در شهرستان مراغه و در نخستین کارخانه صابون‌سازی سنتی ایران تولید شد.

تا پیش از تولید صابون‌های صنعتی، در بیشتر شهرهای ایران مردم از صابون مراغه استفاده می‌کردند و هم اکنون نیز در بازار سنتی همه شهرهای ایران، صابون‌های سنتی مراغه طرفداران زیادی دارد.

این صابون از دنبه گوسفند و سود سوزآور تشکیل‌شده و در ساخت آن از مواد شیمیایی استفاده نمی‌شود.

امروزه نیز با وجود رواج صابون‌های صنعتی، این نوع صابون همچنان به عنوان یکی از شوینده‌های سنتی رایج میان خانواده‌های ایرانی مورد استفاده است.

به گزارش واحد مرکزی خبر، صابون سنتی مراغه با وجود رواج صابون‌های صنعتی همچنان با تولید 200 تن در سال موقعیت بازار خود را حفظ کرده، اما به علت تهیه سنتی و نامناسب بودن کیفیت مواد شوینده نتوانسته است جایگاه اصلی خود را در بازارهای داخلی و خارجی به دست آورد.

یک داروساز با اشاره به ویژگی‌های این صابون گفت: این صابون به ‌علت دارا بودن PH مناسب و میزان اسید کنترل‌شده آن، حساسیت‌های پوستی را از بین می‌برد و پیاز مو را تقویت می‌کند و به علت نداشتن عوارض جانبی استقبال از آن روزبه‌روز بیشتر شده است.

یونس نصراللهی افزود: صابون مراغه در 3 رنگ سفید، زرد و سیاه تولید می‌شود و معروف‌ترین نوع آن صابون زرد است. تنها فرق صابون زرد و سفید در رنگ آنهاست ولی صابون سیاه از ضایعات این صابون‌ها به وجود می‌آید و قدرت پاک‌کنندگی آن نسبت به بقیه کمتر است. در برخی موارد به ترکیبات صابون سیاه، سدر و رنگ حنا اضافه می‌شود که در این صورت صابونی مناسب برای رفع شوره سر، ریزش مو و تقویت پیاز مو است.

مدیر یکی از بزرگ‌ترین واحدهای تولید صابون سنتی مراغه نیز به نحوه ساخت این صابون اشاره کرد و گفت: پیه‌های حیوانی جمع‌آوری شده از شهرهای مختلف کشور بویژه اصفهان، شیراز، قم، کاشان و شهرهای شمالی به مراغه منتقل می‌شود و در دیگ‌های بزرگ با مقدار مشخص سود سوزآور مخلوط و سپس آب به مقدار لازم به آن افزوده می‌شود. آب شهر مراغه شیرین، بدون هرگونه املاح و برای تولید صابون بسیار مناسب است و پس از اضافه شدن آب مرحله جفت شدن یا در اصطلاح صابون‌سازان، شیرین شدن شکل می‌گیرد و مواد مخلوط شده 24 ساعت برای پخت دوم در دیگ‌های مجزا قرار می‌گیرد.

محمدرضا نژندعلی افزود: با افزودن رنگ‌های سفید، زرد، سیاه یا حنا رنگ ظاهری صابون شکل می‌گیرد و به بخش قالبدان منتقل می‌شود و در طول 18 ساعت صابون در قالبدان کمی خشک شده و شکل اولیه به خود می‌گیرد و سپس به محیط باز منتقل شده و 7 تا 10 روز در هوای آزاد و زیر نورخورشید می‌ماند و سپس 3 تا 6 ماه روی قفسه‌های چوبی که معمولا از سطح زمین بالاتر است و از همه طرف هوا به صابون می‌رسد، نگهداری می‌شود تا پس از خشک شدن کامل با دستگاه بسته‌بندی و در وزن‌های مختلف به بازار‌های مصرف فرستاده شود.

یک متخصص پوست هم با اشاره به مزیت صابون مراغه از لحاظ طبی گفت: تن و موی افراد پس از شستن با این صابون، نرم و لطیف می‌شود و از شوره و خشکی پوست نیز خبری نیست و علاوه بر آن ماندگاری صابون مراغه بیش از 10 سال است و هر چه صابون مراغه کهنه باشد ارزش شویندگی آن بیشتر می‌شود. داریوش هوشمند افزود: اگر در تولید سنتی و نیمه صنعتی صابون مراغه، تولیدکنندگان دقت کافی و بیشتر از مواد مرغوب و طبیعی استفاده کنند، این صابون می‌تواند در شستشوی مو و بدن بهترین صابون سنتی دنیا لقب بگیرد.

رئیس شورای اسلامی شهرستان مراغه نیز گفت: مراغه جزو 10 شهر تاریخی و کهن ایران محسوب می‌شود و روزانه صدها گردشگر ایرانی و خارجی برای دیدن آثار بی‌نظیر به این شهر سفر می‌کنند و همه مهمانان به هنگام بازگشت علاوه بر حبوبات، خشکبار و آجیل، صابون مراغه را نیز به عنوان سوغات به دیار خود می‌برند.

جویا افزود: بسته‌بندی مناسب صابون مراغه و توجه به کیفیت تولید آن توانسته است این محصول را به بازارهای داخلی و خارجی سوق دهد طوری که اکنون صادرات این صابون به کشورهای آسیای میانه، قفقاز، ترکیه و عراق آغاز شده است و صادرات چمدانی آن به اروپا نیز از سال‌ها پیش صورت می‌گرفت.

ابراهیمی،‌ شهردار مراغه نیز خاطرنشان کرد: یکی از موارد استفاده صابون مراغه در سنگک‌پزی‌های کشور است چرا که خمیرنان سنگک بسیار شل و غیرقابل انعطاف است و به همین علت هنگامی که در تنور قرار می‌گیرد تا پخته شود مقدار زیادی سنگ به آن می‌چسبد به همین علت نانوایان سنگکی در تمام کشور صابون مراغه را با تخته چوبی در تنور، روی سنگ‌ها می‌کشند و این کار باعث می‌شود تا سنگها لغزنده شوند و خمیر به راحتی به آنها نچسبد و در نتیجه هنگامی که نان از تنور بیرون می‌آید مقدار کمتری سنگ با خود دارد.

مهری فرهنگ بنام، کدبانوی خانه‌دار تبریزی نیز که از مشتریان همیشگی صابون سنتی مراغه است، گفت: این صابون در خانواده ما به صورت سنتی بیش از یک قرن است که مورد استفاده قرار می‌گیرد و در جلوگیری از ریزش مو و شوره سر بسیار کارساز بوده است و بر نرمی و لطافت مو و پوست نیز می‌افزاید و بوی‌‌خوشی دارد.

مدیر یک کارگاه صابون‌سازی در مراغه نیز خاطرنشان کرد: با بسته‌بندی مناسب و تولید محصول بادوام و با کیفیت توانسته‌ایم این محصول را به کشورهای آذربایجان، ترکیه و عراق صادر کنیم و همچنین فروش و عرضه آن در بازار‌های سنتی کشور آلمان نیز از سر گرفته شده است.

احمد وطن‌پور افزود: صابون مراغه تاریخ انقضاء ندارد و هرچقدر از زمان تولید آن بگذرد بازهم می‌توان از آن استفاده کرد، اما متاسفانه مردم ایران به علت نبود تبلیغات، اطلاع چندانی از مزایای صابون مراغه ندارند و تمایل مردم به استفاده از صابون‌های صنعتی و شیمیایی هر روز بیشتر می‌شود.

بهزاد صدرحقیقی ، مدیر واحد صابون‌سازی مراغه نیز گفت: در این کارگاه 30 نفر به صورت تمام وقت کار می‌کنند و امکان تولید صابون مراغه به صورت طبیعی و سنتی فقط در شهر مراغه وجود دارد ولی در سال‌های اخیر متاسفانه برخی از سودجویان با راه‌اندازی واحدهای صابون‌سازی و استفاده از برند مشهور صابون مراغه، آن را در شهرهای شمالی و کویری تولید و به نام مراغه به فروش می‌رسانند.

ارک قالاسی