دبیرکل سازمان یونسکو

بانو ایرینا بوکووا

روز اول مهر روزیست که کودکان، شادمان برای ساختن فردایی روشن برای بشریت به مبارزه با جهل و ن

ادانی راهی مدارس می شوند. این روز به یادماندنی در حافظه افراد برای همیشه خاطره ای خوش به جای گذاشته و در میان برخی جوامع حتی با جشن و سرور همراه می گردد، چرا که همگان آینده بشریت را در گرو آموزش سالم می دانند.

اما در ایران بیشتر کودکان روز اول مهر در آغوش بیگانه ی مدارسی جای می گیرند که به آنها می آموزند که چگونه متنفر باشند، چگونه دشمنی ورزند، چگونه نابرابر باشند، به کودکان کوچک مان می آموزند که چگونه از خود-بی آنکه حتی دلیلش را بدانند-شرم داشته باشند. یک مهر روز آغاز فراموشی است.

نزدیک به 100 سال از آغاز سیاست یکسان سازی ملی-زبانی در ایران می گذرد. سیاستی که با یک تحلیل نژادپرستانه سعی در محو و نابودی همه داشته های مردم غیر فارس ساکن ایران دارد. بر اساس این سیاست، در طول سالیان متمادی اقدامات متعددی از جمله سوزاندن کتاب های درسی به زبان مادری در آذربایجان جنوبی در طی حمله به این سرزمین و کشتار وسیع مردان و زنان آذربایجانی در سال 1946 توسط ارتش آریامهر ایران 1، جریمه مادی و تنبیه فیزیکی کودکانی که در مدارس حتی در گفتگوهای خصوصی از زبان مادری خویش استفاده می کردند، تحقیر و توهین به ملل و مردمان غیرفارس زبان از طریق سیستم آموزش و پرورش،مقامات و تریبون های رسمی دولت، جلوگیری از چاپ و انتشار آثار فرهنگی و هنری به زبان مادری ملل و مردمان ایران، ممانعت از ظهور و بروز اشکال ویژه زندگی و عرف و عادات و در برخی موارد ویران کردن آثار باستانی صورت گرفته است.

با توجه به ماده اول کنوانسیون پیشنهادی دبیرکل2 وهمچنین کمیته ششم مجمع عمومی، بدون شک موارد بالا جزوء مصادیق بارز نسل کشی فرهنگی به شمار رفته و طبق مواد بخش یک کنوانسیون میثاق بین المللی رفع هرگونه تبعیض نژادی3 سیاست مستمر تبعیض نژادی به شمار می آید. در عصر حاضر اگرچه اعمال نژادپرستی عریان تاحدودی از صحنه عمومی رخت بربسته، اما سیاست های مبتنی بر راسیسم پنهان -اگر نگوییم بیش از بیش- متاسفانه، همچنان پابرجاست. با وجود این که آموزش چندزبانه در اکثر کشورهای جهان و حتی برخی کشورهای توسعه نیافته مسئله ای حل شده است و در حالی که هدف بنیادین از آموزش چنانکه در اهداف یونسکو4 ذکر گردیده، کمک به استقرار صلح و امنیت از طریق ترویج همکاری میان ملت ها در زمینه های آموزش، علوم و فرهنگ به منظور افزایش احترام همگان به عدالت، حاکمیت قانون، حقوق بشر و آزادی های اساسی برای همه، بدون توجه به تفاوت های نژادی جنسیت، زبان و مذهب مطابق با منشور سازمان ملل متحد می باشد، دولت ایران نه تنها مانع تدریس زبان مادری ملل و مردمان ایران در کلیه سطوح می گردد، بلکه با بی پروایی از توهین و تحقیر فرهنگ مذهب نیاکان5 و اجداد بیش از 70 درصد جمعیت ایرانی به صورت علنی و در کتاب های درسی دست نمی کشد و یکی از بزرگ ترین سیستم های آسیمیلاسیون و تبعیض نژادی جهان را به وجود آورده است.

اعمال این تحقیرها از سوی نهادی رسمی از جمله رادیو و تلویزیون، روزنامه های دولتی و غیردولتی، و مهمتر از همه در زمینه آموزش کودکان از یک سو، منع تدریس به زبان مادری در کلیه سطوح6 و از سوی دیگر، دستگیری تلاشگران عرصه ی آموزش زبان مادری به صورت گسترده و نهایتا منع استفاده ی رسمی و اداری در حوزه ی قلمروی سرزمینی آن زبان، چنانکه در مواد بخش ادارات دولتی و نهادهای رسمی اعلامیه جهانی حقوق زبانی به تفضیل آمده7، همگی لبه های بران سیاستی می نمایند که سعی در محو و نابودی موجودیت های تاریخی و فرهنگی غیر فارسی را دارند. سیاستی که در زمینه ی آموزش، نابرابری نژادی، فرهنگی، جنسیتی و ... را نهادینه کرده، روابط مردمان و ملل ایران را تا حد تک زبانی فرو کاسته، نابودی روحیه برادرانه و از بین بردن اعتماد به نفس جمعی در بین ملل و مردمان غیر فارس در ایران، زمینه ی ایجاد روابط استعمار داخلی را در طی سالیان متمادی بوجود آورده است.

بدیهی است چنین سیستم آموزشی، مانع اساسی تقویت و توسعه ی صلح و دوستی در منطقه است.

اینجانب به عنوان دبیرکل حزب گا موح نوین از جنابعالی به عنوان دبیرکل یونسکو تقاضا دارم، از دولت ایران بخواهید:

-ضمن مبادرت به اصلاح محتوی تبعیض نژادی، فرهنگی، جنسی، و... در زمینه آموزش، تمهیدات لازم را طبق تعهدات بین المللی خویش در جهت آموزش به زبان مادری ملل و مردمان غیرفارس اعمال نماید.

2-ضمن آزادی زندانیان فرهنگ و زبان از تعقیب و آزار کسانی که به آموزش زبان مادری خویش مبادرت می ورزند؛ خودداری نماید.

3-حق حیات فرهنگی و زبانی ملل و مردمان ایران را به رسمیت شناخته و اقدامات لازم جهت رسمی کردن زبان و فرهنگ آنها را در قلمرو سرزمینی ایشان به عمل آورد.

همچنین از سازمان یونسکو تقاضامندم:

روز اول مهر به یاد مبارزان راه دوستی8 برای رسیدن به آموزش صلح مدار، روز جهانی "آموزش عاری از تبعیض نژادی" نام گذاری گردد.

به امید روزی که کودکانمان، این سفیران عشق و زندگی، اول مهر را در آغوش مادرانه مدارسی جای گیرند که آرمان مشترک فردای بشر را تضمین کند.

لطیف حسنی

دبیرکل حزب گاموح نوین

پانويس:

http://www.unpo.org/members/78841

2- ماده اول کنوانسیون پیشنهادی دبیرکل، نسل کشی فرهنگی را به شرح ذیل تعریف می کند :

نابودی ویژگی های خاص گروه از طریق :

– انتقال اجباری کودکان به سایر گروه های انسانی

– تبعید سیستماتیک و اجباری افرادی که نماینده فرهنگ گروه هستند .

– منع کاربرد زبان ملی حتی در مکالمات خصوصی

– نابودی سیستماتیک کتابهای منتشره به زبان ملی یا آثار مذهبی و جلوگیری از انتشار مجدد

– تخریب سیستماتیک یادبودهای تاریخی و مذهبی و تغییر آنها برای کاربرد بیگانگان

– نابودی و پراکنده کردن اسناد و اشیایی که دارای ارزش تاریخی، هنری یا مذهبی هستند .

کمیته ویژه در ماده ای جداگانه، نسل کشی فرهنگی را چنین تعریف می کند: در این کنوانسیون "ژنوساید" شامل هر عمل عمدی است که با هدف نابودی زبان، دین یا فرهنگ یک ملت، گروه نژادی یا مذهبی بخاطر ملیت، دین یا عقاید مذهبی اعضای آن صورت می گیرد نظیر :

-منع کاربرد زبان گروه در مکالمات روزمره یا در مدارس و جلوگیری از چاپ و نشر کتب و مطبوعاتی که به زبان گروه می باشد .

-محو و نابودی کتابخانه ها، موزه ها، مدارس، موسسات و اشیاء تاریخی گروه .

3-كنوانسيون‌ بين‌المللي‌ رفع‌ هر نوع‌ تبعيض‌ نژادي‌

مصوب‌ 21 دسامبر 1965 ميلادي‌ (مطابق‌ با30/8/1344 شمسي)‌

مجمع‌ عمومي‌ سازمان‌ ملل‌متحد(21)

بخش‌ 1

ماده‌ 1

1- در قرارداد حاضر اصطلاح‌ "تبعيض‌ نژادي‌" اطلاق‌ مي‌شود به‌ هر نوع‌ تمايز و ممنوعيت‌ يا محدوديت‌ و يا رجحاني‌ كه‌ براساس‌ نژاد و رنگ‌ يا نسب‌ و يا منشأ ملي‌ و يا قومي‌ مبتني‌ بوده‌ و هدف‌ يا اثر آن‌ از بين‌ بردن‌ و يا در معرض‌ تهديد و مخاطره‌ قراردادن‌ شناسايي‌ يا تمتع‌ و يا استيفاء در شرايط‌ متساوي‌ از حقوق‌ بشر و آزادي‌هاي‌ اساسي‌ در زمينه‌ سياسي‌ و اجتماعي‌ و فرهنگي‌ و يا در هر زمينه‌ ديگري‌ از حيات‌ عمومي‌ باشد.

2- قرارداد حاضر ناظر به‌ تمايزات‌ و ممنوعيت‌ها و محدوديت‌ها و يا رجحاناتي‌ كه‌ هر يك‌ از دول‌ عاقد قرارداد بين‌ اتباع‌ خود و اتباع‌ ساير دول‌ قائل‌ مي‌شوند نخواهد بود.

3- مقررات‌ قرارداد حاضر را نبايد طوري‌ تفسير نمود كه‌ در مقررات‌ قانوني‌ دول‌ عاقد راجع‌ به‌ تابعيت‌ و مليت‌ و قبول‌ تابعيت‌ به‌ نحوي‌ از انحاء مؤثر واقع‌ شود. مشروط‌ بر اينكه‌ مقررات‌ مزبور عليه‌ مليت‌ خاصي‌ قائل‌ به‌ تبعيض‌ نباشد.

4- تدابير خاصي‌ كه‌ صرفاً به‌ منظور تأمين‌ ترقي‌ شايسته‌ برخي‌ از گروههاي‌ نژادي‌ يا قومي‌ يا افرادي‌ كه‌ براي‌ تمتع‌ و استيفاء از حقوق‌ بشر و آزاديهاي‌ اساسي‌ در شرايط‌ متساوي‌ محتاج‌ حمايت‌اند اتخاذ شده‌ باشد ـ به‌ منزله‌ تدابيري‌ كه‌ جنبه‌ تبعيض‌ نژادي‌ دارند تلقي‌ نخواهد گرديد مشروط‌ بر اينكه‌ اين‌ اقدامات‌ منجر به‌ برقراري‌ حقوق‌ متمايز براي‌ گروههاي‌ نژادي‌ مختلف‌ نشود و پس‌ از حصول‌ هدف‌هائي‌ كه‌ موجب‌ اتخاذ تدابير مذكور گرديده‌ بود ادامه‌ نيابد.

کمیته ششم مجمع عمومی نیز به تفضیل به موضوع نسل کشی فرهنگی پرداخته است و نتیجه میگیرد که چنانچه برای این عمل مجازاتی تعیین نشود، منجر به نسل کشی جسمانی گروه می شود .

4- یونسكو در بند اول اساسنامه خود، هدف از تشکیل این سازمان را چنین بیان می‌دارد: كمك به استقرار صلح و امنیت از طریق ترویج همكاری‌ میان ملت‌ها در زمینه‌های آموزش، علوم و فرهنگ به منظور افزایش احترام همگان به عدالت، حاكمیت قانون، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی برای همه، بدون توجه به تفاوت‌های نژادی، جنسیت، زبان و مذهب، مطابق با منشور ملل متحد.

همچنین در تشریح اهداف آموزشی یونسکو در بخش علوم‌انسانی و اجتماعی، ارتقاء حقوق بشر و مبارزه با تمامی اشکال تبعیض، نژادپرستی، بیگانه‌هراسی و نابرابری ذکر گردید.

5- برای نمونه ترکان بیابانگرد، غلامان ترک و ... یا کاربرد اصطلاح تازی برای اعراب و تخریب خلفای اهل سنت و ... .

6- عنوان دوم: رژیم جامع زبانی

بخش دوم: تحصیل

ماده ٢٣

١- آموزش و تحصیل میبایست در سرزمینی که در آن عرضه میگردد٬ به تشویق افاده فرهنگی خود از سوی جمعیت زبانی٬ کمک نماید.

٢- آموزش و تحصیل میبایست در سرزمینی که عرضه میشود٬ به حفظ و توسعه زبانی که یک جمعیت زبانی به آن سخن میگوید یاری رساند.

٣- آموزش و تحصیل همواره میبایست در خدمت تکثر و تنوع زبانی و فرهنگی و روابط آهنگدار بین جمعیتهای زبانی گوناگون در سراسر جهان باشد.

٤- در بستر اصول پیش گفته٬ هر کس حق دارد که هر زبانی را بیاموزد.

ماده ٢٤

همه جمعیتهای زبانی حق دارند در باره گستره حضور زبانشان٬ به عنوان زبان رابط و به عنوان زبان مورد مطالعه٬ در تمام سطوح تحصیلی در سرزمین خود (پیش دبستانی٬ ابتدائی٬ متوسطه٬ حرفه ای و فنی٬ دانشگاهی و آموزش بزرگسالان) تصمیم بگیرند.

ماده ٢٥

همه جمعیتهای زبانی از حق دستیابی و کاربرد همه منابع انسانی و مادی لازم برای تضمین نمودن حضور زبانشان در همه سطوح تحصیلی در نیاخاک خود٬ از قبیل آموزگاران ورزیده٬ روشهای آموزشی مناسب٬ کتب و متون درسی٬ منابع مالی٬ تجهیزات و ساختمانها٬ تکنولوژی های سنتی و مدرن و در وسعتی که خواهان آنند برخوردار میباشند.

7- عنوان دوم: رژیم جامع زبانی

بخش اول: ادارات دولتی و نهادهای رسمی

ماده ١٥

-همه جمعیتهای زبانی حق دارند که در سرزمین- قلمرو خود به طور رسمی بکار برده شوند.

-همه جمعیتهای زبانی از این حق برخوردارند که تمام اسناد اداری٬ مدارک شخصی و دولتی و قیدیات محضرهای عمومی ثبت شده به زبان خاص سرزمینشان (زبان نیاخاکیشان)٬ معتبر و قابل اجراء شناخته شوند. و هیچ کس و مقامی نمیتواند تظاهر به نادیده گرفتن و بیخبری از این زبان بنماید.

ماده ١٦

همه اعضای یک جمعیت زبانی حق دارند که با مقامات دولتی به زبان خویش ارتباط برقرار کرده و اعتناء متقابل در زبان خود را از آنها دریافت کنند. این حق همچنین بخشهای مرکزی٬ سرزمینی٬ محلی و تقسیمات فرامنطقه ای٬ شامل سرزمینی که زبان مورد نظر٬ زبان خاص نیاخاکی آن میباشد٬ را فرامیگیرد.

8- برای کودکان آذربایجانی بازگشایی مدارس، دوم مهر صورت می گیرد، کسانی که در اعتراض به تبعیض نژادی، اولین روز ماه مهر را به مدرسه نمی روند. سازمان عفو بين الملل در آخرين شماره از نشريه wire به مسئله زبان مادري در ايران با عنوان "مبارزه براي كلمات" پرداخته است. اين نشريه، فعالان آذربايجاني را به عنوان طلايه داران مبارزه براي حق آموزش به زبان مادري معرفي كرده است و در ادامه سخنان چند فعال آذربايجاني را به چاپ رسانده است.

The open letter of the chairman of New SANAM, Dr. Latif Hussani, to the UNESCO Director-General, Irina Bokoba

Ms. Irina Bokova

UNESCO Director-General

September 22

France

First of Mehr – September 22 – is the day that the children of some parts of the world, go to schools gladly to fight ignorance, to build a bright future for humanity. This memorable Day, is remembered pleasantly for ever after, and even in some communities is accompanied by celebrations, as the future of humanity is based on correct education according to all.

In Iran, however, most of the children are being embraced in the alien arms of the schools in which they are being thought How to hate, how to be hostile, how to be unequal, they teach to our little children, how to be embarrassed of themselves, not even knowing the reason. The day, is the day beginning of amnesia.

It's been nearly 100 years since the policy of nation-language unification in Iran begun. The policy is trying to fade all the moral assets of the –so called non Arian- peoples of Iran, based on a racist analysis. In this accordance, some initiatives like burning the books published in mother language during the sever attack on southern Azerbaijan and killing Azerbaijani men and women in a vast extent in 1946 by Arian mehr army of Iran1, Physical punishing and fining those children talking in their mother language in schools even in their private speaking, insulting and humiliating non Fars nations and peoples through the education system, officials and official tribunes of the government, preventing the publication of the artistic and cultural works in the mother language of the nations and peoples of Iran, prohibition of the show and manifestation of special forms of life, customs and habits and in some cases destroying the monuments, took place, over the years.

According to the first article of the convention proposed by director general 2, and also sixth committee of the general assembly, undoubtedly, the cases above are the prominent examples of cultural genocide, and according to the articles of the first part of the convention of the International Covenant on the elimination of racial discrimination 3, it is being counted as the continued Policy of racial discrimination.

Now, although, the public acts of bare racism has gone, but still the policies based on the safe racism-if not more than before- exist. There is multilingual education in most countries and even some underdeveloped countries, and the nevertheless, The fundamental goal of education as mentioned In the UNESCO goals 4 is to contribute to peace and security through the Promoting collaboration among nations in the fields of education, science and culture to increase public respect for justice, the rule of law, human rights and fundamental freedoms for all, regardless of race, sex, language or religion differences are consistent with the charter of the UN, nevertheless, Iranian government has prohibited education of nations and peoples of Iran in their mother language at all levels, moreover, in a quite insouciant approach is not refusing from insulting and humiliating the culture and religion of the ancestors 5 of more than 70 percent of Iranians publicly in the textbooks and has made one of the hugest systems of assimilation and racial discrimination in the world.

The humiliations imposed by formal institutions such as radio and TV, governmental and non-governmental newspapers, and above all in the field of children's education, and on the other hand, prohibition of education in mother language in all the levels 6 and arresting the activists of education in mother language widely, and finally, prohibiting the use of mother language as official and administrative language in the land territory, as declared in the articles of the part of The government departments and official institutions of the declaration of linguistic rights, in detail7, all seem to be the cutting edges of the policy which is trying to destroy the historical and cultural creatures being  non (Aryan). The policy which has institutionalizes racial, cultural, gender and ... Inequality in the field of education, has diminished the relations between nations and peoples of Iran down to the mono-lingual and compulsory integration in the field of culture and notion, with the destruction of the spirit of brotherhood and eliminating collective confidence among the non-Fars nations and peoples of Iran, has created the relationship in the context of "internal colonialism", over the years.

It shall be crystal clear that such a system of education is a fundamental obstacle to strengthen and develop the peace in the region.

I, as chairman of the New SANAM-New Southern Azerbaijan National Awaking Movement- ask you as the director general of UNESCO, to ask the government of Iran to:

1- As modifying the racial, cultural, sexual, and ... discriminative content of educational field, to do the Necessary measures on the education in mother language of non-Persian nations and people of Iran, in accordance with its international obligations.

2- As releasing the prisoners of mother culture and language, refuse to survey and harass of those that attempt to educate their mother language.

3- To recognize the right of language and cultural life of nations and peoples of Iran and to take measures to make their culture and language official in their land territory.

I also request from UNESKO to:

In remembrance of friendship fighters, to achieve the peaceful education 8, name the first of Mehr-22 of September- as the international day of "education without racial discrimination".

Latif Hasani

The chairman of New SANAM

1- http://www.unpo.org/members/7884

3- International Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination

Approved December 21, 1965 AD

United Nations General Assembly (21)

PART I

Article 1

1. In this Convention, the term "racial discrimination" shall mean any distinction, exclusion, restriction or preference based on race, colour, descent, or national or ethnic origin which has the purpose or effect of nullifying or impairing the recognition, enjoyment or exercise, on an equal footing, of human rights and fundamental freedoms in the political, economic, social, cultural or any other field of public life.

2. This Convention shall not apply to distinctions, exclusions, restrictions or preferences made by a State Party to this Convention between citizens and non-citizens.

3. Nothing in this Convention may be interpreted as affecting in any way the legal provisions of States Parties concerning nationality, citizenship or naturalization, provided that such provisions do not discriminate against any particular nationality.

4-Special measures taken for the sole purpose of securing adequate advancement of certain racial or ethnic groups or individuals requiring such protection as may be necessary in order to ensure such groups or individuals equal enjoyment or exercise of human rights and fundamental freedoms shall not be deemed racial discrimination, provided, however, that such measures do not, as a consequence, lead to the maintenance of separate rights for different racial groups and that they shall not be continued after the objectives for which they were taken have been achieved.

4- UNESCO in the first paragraph of his memorandum, stated that the purpose of the organization is: to contribute to peace and security through the Promoting collaboration among nations in the fields of education, science and culture to increase public respect for justice, the rule of law, human rights and fundamental freedoms for all, regardless of race, sex, language or religion differences are consistent with the charter of the UN.

Also, Promoting human rights and combating all forms of discrimination, racism, xenophobia and inequality, has been mentioned in its education goals in the social and human sciences part.

5- For example, barbarian Turks, and Turkish slaves ... or using the term "Tazi"(kind of dog) for Arabs and mucking Sunni caliphs and... .

6- Universal Declaration of Linguistic Rights

Linguistic regime

Part II: education

Article 23.

(1) Everyone has the right to work, to free choice of employment, to just and favorable conditions of work and to protection against unemployment.

(2) Everyone, without any discrimination, has the right to equal pay for equal work.

(3) Everyone who works has the right to just and favourable remuneration ensuring for himself and his family an existence worthy of human dignity, and supplemented, if necessary, by other means of social protection.

(4) Everyone has the right to form and to join trade unions for the protection of his interests.

Article 24.

Everyone has the right to rest and leisure, including reasonable limitation of working hours and periodic holidays with pay.

Article 25.

(1) Everyone has the right to a standard of living adequate for the health and well-being of himself and of his family, including food, clothing, housing and medical care and necessary social services, and the right to security in the event of unemployment, sickness, disability, widowhood, old age or other lack of livelihood in circumstances beyond his control.

(2) Motherhood and childhood are entitled to special care and assistance. All children, whether born in or out of wedlock, shall enjoy the same social protection

7- Universal Declaration of Linguistic Rights

Linguistic regime

Part I: Government departments and official institutions

Article 15.

(1) Everyone has the right to a nationality.

(2) No one shall be arbitrarily deprived of his nationality nor denied the right to change his nationality.

Article 16.

(1) Men and women of full age, without any limitation due to race, nationality or religion, have the right to marry and to found a family. They are entitled to equal rights as to marriage, during marriage and at its dissolution.

(2) Marriage shall be entered into only with the free and full consent of the intending spouses.

(3) The family is the natural and fundamental group unit of society and is entitled to protection by society and the State

8- Opening the schools happen in the second Day of Mehr-23 of September- for Azerbaijani children!, for those who do not go to school in first of Meh-September 22- in objection to racial discrimination. Amnesty International has discussed the mother language issue in the journal of "wire" as "fighting for words". The Journal has introduced the Azerbaijani activists as the pioneers of fighting for the right to education in mother tongue, and has published a few remarks of Azerbaijani activists.

Yeni GAMOH başqanı doqtur Lətif Həsənli'nin YUNESKO-nun baş yönətməni xanım İrina Bokova- ya açıq məktubu:

YUNESKO-nun baş yönətməni

Xanım İrina Bokova

Mehr ayının birinci günü (sentyabırın 22-si) elə bir gündür ki, uşaqlar bəşəriyyətə aydın bir gələcək yaratmaq və cəhalətlə mubarizə etmək üçün  oxullara gedirlər. Bu gözəl gün insanların yaddaşında həmişəlik xoş bir xatirə kimi qalır, bir sıra ölkələrdə bugünü bir bayram kimi belə şadlıq edirlər. Ona görə ki hamı bəşəriyyətin gələcəyin sağlam eyitimdə bilirlər.

Ancaq İran'da uşaqların çoxunluğu Mehr ayının birinci (sentyabırın 22-si) günün elə bir oxul’da  başlamalı olurlar ki, bu oxullar onlara nifrət eləməyi, düşmənçiliyi öyrədir; bu oxullar uşaqlara öyrədir ki, nədənini belə  bilmədən özlərindən utansınlar. Sentyabırın 22-si  unutmanın başlanış günüdür.

100 ilə yaxındır İranda ulusal-dil asimilasyonun sürməkdədir. Bu ırqçı yaxlaşımlı politika iranda yaşayan insanların- onların baxışında Ariya-Fars soyundan olmuyanların- bütün varlıqlarını yox etməyə yönəlib. Bu siyasətlə ilgili çeşitli girişimlər o sıradan İran Ariyamehr ordusunun1 1946-cı ildə  güney Azərbaycana saldırdığı zaman geniş soyqırımla yanaşı ana dilində olan dərslik kitabların yandırma, oxullarda ana dilində öz aralarında belə danışan uşaqları cəzalandırmaq, qeyri-fars dilli millətləri təhsil-eyitim sistemində və  rəsmi tribunlarda  aşağılamaq, qeyri-fars millətlərin ana dillərində olan bədii- kültürəl əsərlərinin  yayınlanmasın qarşısın almaq,  özəl yaşam biçimi və gələnəklərin ortaya çıxmasının qarşısını almaq və bir sıra hallarda tarixi abidələri aradan aparmaq, uzun illər boyu uyqulanmışdır.

Baş yönətmənin önərdiyi sözləşmənin habelə genəl qurulun altıncı komitəsinin birinci maddəsinə2 dayanaraq, şübhəsiz yuxarıda sayılan uyqulamalar kültürəl soyqırımın ən açıq örnəkləri sayılabilər, habelə ırq-ayrımcılığına qarşı uluslararası anlaşmanın birinci bölümünün3 bəndlərinə görə bunlar ardıcıl irqı ayrı-seçkilik sayılırlar. Baxmayaraq ki bugün açıq irqı ayrı-seçkilik ictimai səhnədən yığışmış, ancaq gizli rasizm - qabaqkılardan artıq deməsəkdə- hələdə sürməkdədir. Baxmayaraq ki çoxdilli eyitim bugün çox ölkələrdə, gəlişməmiş ölkələrdə belə çözülmüşdür,  baxmayaraq ki YUNESKO-nun da hədəflərində4 vurqulandığı kimi, eyitimdə ana hədəf millətlər arasında eyitim, elm və kültür açısından əməkdaşlığını yaymaqla barış və güvənliyin bərpasında qatqıda bulunmaqdır və hamının ədalətə, qanun hakimiyyətinə, bəşər haqları və hamı üçün aralarında ırqi, cinsi, dil və din fərqlərinə baxmayaraq birləşmiş millətlər təşkilatının tüzüyünə görə təməl azadlıqların olmasına sayqıda bulunmasını artırmaqdır,  İran dövləti burada yaşayan qeyri farsdilli millətləri öz ana dillərində təhsil almağa  imkan vermir, üstəlik iranın 70 fayızdan artıq cəmiyyətinin əcdadının5 kültür və dinin dərslik kitablarında təhqir etməkdən əl çəkmir, beləliklə də ən ağır asimilasiyon və ırqı ayrıseçkilik sistemlərin birini oluşturub.

Beləcə aşağılamaların radyo və televizyon kimi rəsmi qurumlardan, dövlət və dövlət-dışı qəzetələrdən yapılması,  daha önəmlisi uşaqların öyrətim alanında ana dildə təhsil almağın qarşısın almaq6 bir yandan, başqa yandan isə ana dildə təhsil almaq uğrunda çalışanlara geniş çapda uyqulanan tutuqlamalar və basqılar və nəhayətdə  bu dillərin öz bölgə alanlarında rəsmi və idari qullanımına qoyulan qadağalar,dil haqları dünyalıq bildirgəsinin rəsmi qurumlar və dövlət idarələrinin bölümündə7 geniş açıqlandığı kimi,  əl ələ vermiş və onların baxışınca qeyri Ariya tarixi –kültürəl varlıqların aradan getməsinə gətirib çıxaran siyasəti bütünlətməkdədir. Belə bir siyasət, öyrətim alanında ırqı, kültürəl, cinsi və...bərabərsizliyi qurumsallaşdırmış, irandakı millətlərin arasındakı ilişkini tək dillilik səviyyəsinə düşürmüş, qardaşlıq ruhunu aradan aparmış, irandakı qeyri-fars millətlər arasında toplusal özgüvənci sarsmış, iç sömürgəçilik ilişkisinə uzun illər boyu yataq sağlamışdır.

Bəllidir ki belə bir eyitim sistemi, barış və dostluğun  möhkəmlənməsi və gəlişməsinə əsas maneədir.

Yeni-GAMOH başqanı olaraq, sizdən YUNESKO-nun yönətməni kimi istəyirəm, İran dövlətinə bu gərəkli tələbləri irəli sürəsiz:

1-                 öyrətim-eyitim alanında ırqı, cinsi, kültürəl və... ayrıseçkiliyi qaldırmaq üçün reformlar edib, öz uluslararası öhdəliklərinə görə qeyri fars millətlərin ana dillərində təhsil almasına lazimi girişimlərdə bulunsun.

2-                 Kültür və dil uğrunda tutuqlanan dustaqlar buraxılsın və ana dildə öyrətim almaq uğrunda çalışan insanlara yapılan basqı və təqiblər dayandırılsın.

3-                 İrandakı qeyri fars millətlərin kültür və dilləri rəsmiyyətə tanınsın və onların dil və kültürlərinin öz bölgələrində rəsmiləşməsi üçün girişimlər yapılsın.

Habelə, YUNESKO təşkilatından istəyirəm:

Barışyönlü eyitimə çatmaq üçün, Mehr ayının birinci günü (sentyabırın 22-si) bərabərlik və dostluq yolunun mubarizlərinin8 xatirəsinə , dünyalıq “ırqçılıqdan uzaq eyitim” günü adlandırılsın.

Sevgi və yaşam elçiləri olan uşaqlarımızın, gələcəkdə Mehr ayının birinci günündə oxulların bəşəriyyətin ortaq ülküsünü qaranti edən ana qucağına sığınması ümüdü ilə!

Lətif Həsəni

Yeni GAMOH partiyasının başqanı

________________________________________

1-http://www.unpo.org/members/78841

2- baş yönətmənin önərdiyi konvansiyonun birinci maddəsində, kültürəl soyqırım belə tanımlanır:

-qurupun özəl özəlliklərinin aradan aparılması

-uşaqları zorakılıqla başqa insan qurupları arasına köç etdirmək

- qurup kültürünün numayəndələrini olan insanları zorakılıqla və sistemli olaraq sürgün etmək

-milli dilin işlədilməsini özəl qonuşmalarda belə yasaqlandırmaq

-milli dildə yayınlanmış kitablar və dini əsərləri sistemli yıxmaq və yenidən yayınlanmasının qarşısın almaq

-tarixi və dini anıtları sistemli uçurtmaq və onları başqalarının istifadəsinə vermək

-tarixi, dini və ya bədii dəyəri olan nəsnələr və bəlgələri dağıdıb, yox eləmək

Özəl komitə ayrıca bir bənddə, kültürəl soyqırımı belə tanımlayır: bu konvansiyonda jenosayd bir millət, dini ya ırqı qurupun , dinlərinə, dil və soylarına görə onların dilin, kültür və ya dinin bilərəkdən aradan aparılması eyləminə deyilir. O sıradan:

- qurupun dilinin gündəlik danışıqlarda və ya oxullarda işlədilədilməsini yasaqlamaq və qurupun dilində olan kitab və başqa mətbuatın yayınlamasını önləmək.

-qurupun tarixi nəsnələrin habelə müxtəlif kitabxanaların, muzeylərin, oxulların və başqa instutlarını aradan aparmaq

3- hər türlü ayrıseçkiliyi aradan qaldırma üçün uluslararasi sözləşməsi

21 dekabr 1965-ci ildə onaylanması(günəş ilinin 1344/8/30)

Birləşmiş millətlər təşkilatının genəl qurulu(21)

Birinci bölüm

Maddə 1

Irq aryıseçkiliyinin  tanımı

1. Bu Sözləşmədəki "ırq ayrımcılığı" deyimi siyasal, ekonomik, sosyal, kültürəl veya qamusal yaşamının her hansi bir alanında, insan haqları ve təməl özgürlüklərin eşit ölçüdə tanınmasını, qullanılmasını veya bunlardan yararlanılmasını qaldırma veya zəyıflətmə amacına sahip olan ve ya bu sonuçları doğuran ırq, rəng, soy, ulusal veya etnik kökənə dayanaraq her hansı bir ayırma, dışlama, qısıtlama veya ayrıcalıq tanıma anlamına gəlir.

2. Bu Sözləşmə, bu Sözleşməyə Tərəf bir Devlətin vətəndaşlar ile vətəndaş olmayanlar arasında yaptığı ayırma, dışlama, qısıtlama ve ya ayrıcalık tanıma halllarına uyqulanmaz.

3. tərəf devlətlərin milliyət, vətəndaşlıq ve uyruqluğa qəbul ile ilgili mozular hökmləri özəl bir milliyətə qarşı ayrımcılıq yapmadıqca, bu Sözleşmənin heç bir hökmü, bu qonular hökümlerini her bir açıdan etkileyecek şəkildə yorumlanmaz.

4. Bəlirli bir ırqın veya etnik qurupun veya bireylərin, insan haqlarından və təməl özgürlüklərdən eşit olaraq yararlanmalarını ve bu haqları qullanmalarını sağlamaq üçün qoruma tədbirlərinin gərəkli olması halında, münhəsirən bu qurupların və ya bireylərin yetərli gəlişmələrini sağlamaq amacıyla alınan, ve sonucu etibari ilə bu fərqli ırq quruplarına ayrı haqlar tanınmasına yol açmayan ve bu amacın gerçəkləştirilməsindən sonra sürdürülmeyecek olan özel tədbirlər, ırq ayrımcılığı olarak qəbul edilməz.

Genəl qurulun altıncı komitəsi də geniçcə kültürəl soyqırıma toxunmuş və belə sonuc almış ki bu əməl üçün cəza təyin olunmasa, qurupun fiziksəl soyqırımına gətirib çıxarabilər.

4- YUNESKO öz tüzüyünün birinci maddəsində, bu təşkilatın yaranma hədəfini belə açıqlayır: millətlər arasında eyitim, elm və kültür açısından əməkdaşlığını yaymaqla barış və güvənliyin qurulmasında qatqıda bulunmaq və hamının ədalətə, qanun hakimiyyətinə, bəşər haqları və hamı üçün aralarında ırqi, cinsi, dil və din fərqlərinə baxmayaraq birləşmiş millətlər təşkilatının tüzüyünə görə təməl azadlıqların olmasına sayqıda bulunmasını artırmaqdır

Habelə YUNESKO eyitim hədəflərini humanitar və sosyal elmləri bölümündə açıqlamada, bəşər haqlarını gəliştirmə və bütün ayrıseçkilik biçimləri, ırqçılıq, yabancı fobiyası və bərabərsizlik ilə mubarizəni qeyd edib.

5-örnək üçün çölçü türklər, türk qulları və...vəya tazi deyiminin ərəblərə işlədilməsi, sünni xəlifələrinə ihanət və...

6-ikinci başlıq: genəl dilsəl rejim

ikinci bölüm :Eyitim

Madde 23

1. Eyitim, verildiği topraq parçası üzerinde yaşayan dil topluluğun özünü dilsəl və kültürəl olarak ifadə etmə götürümünün gəlişiminə yardımcı olmalıdır.

2. eyitim, verildiği topraq parçası üzərində yaşayan dil topluluğunca qonuşulan dilin ya da dillərin sürdürülməsinə və gəliştirilməsinə yardımcı olmalıdır.

3. eyitimin daima kültürəl fərqliliklərin, fərqli dillərin və dünyadaki fərqlı bütün dil topluluqlarının arasındaki uyumlu ilişkilərin xidmətində olması gərəməkdədir.

4. Bu prənsiplərin ışığında, hərkəsin istədiyi hərhangi bir dili öyrənmə haqqı vardır.

Maddə 24

Bütün dil topluluqları öz dillərinin nə dərəcədə araçsal bir dil və çalışma alanı qonusu olaraq var olacağıyla yaşadıqları bölgədəki eyitimin hər səviyəsində: oxulöncəsi, ilköğrətim, lisə, teknik və məsləyi oxullar, üniversitə və yətişkin eyitimində nə dərəcədə var olacağını bəlirləmə haqqına sahiptir.

Maddə 25

Bütün dil topluluqları üzərində yaşadıqları topraq parçasında vərilən eyitimdə dillərinin arzu etdikləri dərəcədə qullanabilməsi üçün gərəkli olan insani və materyal qaynaqlara -yetərli və düzgün eyitim almış öyrətmənlər, uyqun eyitim metodları, dərs kitapları, finans, binalar və təchizat, gələnəksəl və yaratıcı teknoloji- kəndi topraq parçalarında sahip olmaya haqları vardır.

7-İkinci Başlıq: Genəl Dilsəl Rəjim

birinci  bölüm: Qamu yönətimi və rəsmi orqanlar

Maddə 15

1. Bütün dil topluluqları üzərində yaşadıqları topraq parçası içərisində kəndi dillərini rəsmi olaraq qullanma haqqına sahiptir.

2. Bütün dil topluluqları üzərində yaşadıqları topraq parçası içərisindəki yasal quralların, yönətim işləyişiylə ilgili ilkələrin, qamusal və özəl bəlgələr ilə tutanaqların tutulduğu qamu qayıtlarının etkili və geçərli olabilməsi üçün o topraq parçası içərisində qullanılan dil ilə hazırlanması haqqına sahiptir və heç kimsə bu dilin varlığını inkar edəməz.

Maddə 16

Bir dil topluluğunun bütün üyələri, qamu yönəticiləriylə kəndi dillərində ilişki qurmaq və onlardan ihtimam görmə haqqına sahiptir. Bu haq dilin qullanıldığı topraq parçası içindəki mərkəzi, bölgəsəl, yerəl və toprağa bağlı olamayan ayrımların hamısı üçün geçərlidir.

8-güney Azərbaycan uşaqları üçün oxulların açılışı mehr ayının ikinci günü (sentyabr-in 23-ü) olur, onlar ırqı ayrıseçkiliyə etiraz olaraq mehr ayının birinci günün mədrəsəyə getmirlər. beynəlxalq əfv örgütü wire  dərgisinin sonuncu sayında İranda ana dili məsələsinə “kələmələr üçün savaş” ünvanı ilə yanaşıb. Bu dərgi Azərbaycan fəalların ana dilində təhsil haqqaı uğrunda savaşın öncülləri adlandırıb və ardıca bir neçə Azərbaycan fəalının sözlərini çap edib.