English            Latin   

برای دریافت مطالب جدید به این آدرس www.azoh.net  مراجعه فرمایید

Yeni Adresimiz www.azoh.net

New Address www.azoh.net 

گفتنی است این سایت آرشیو مطالب منتشر شده از اسفند 89 تا دی 92 و همچنین از مهر 94 تا شهریور 95 را شامل می شود
 

"موغان"، آذربايجان توريزم سئكتوروندا، توريزم بؤلگه¬سي اولاراق: موغاندا افچه(Əfçə)، سييا(Siya) و شيخ¬لار كندلرين كؤچدورولمه¬سي بهانه¬سي ايله- حميد جبارلي

توريزم سئكتورو دونيادا چوخ اؤنم داشيماقدادير. توريزم اكونوميسي اؤلكه¬لرين غيري نفتي سئكتورو اولاراق، اؤلكه¬ وطن¬داشلارينا ريفاه گتيرير. گنج¬لرين¬سه گله¬جك ايش يئرلرينين تضميني كيمي دةيرلنديريلير. بو قونو اكونوميك، توپلومسال، ائله¬جه ده كولتورل پتانسيل¬ينه گؤره اؤلكه قانون-وئريجيليك اورقانلارينين ديققت مركزينه گلمیشدیر.

آذربايجانا اسكي دؤوردن  ايلك سياحلار تيجارت، ديني و سياسي آماجلارلا گلميشلر. «ائراميزدان اوول آذربايجاندا اولموش سياح و عاليملردن پلوينينين، پلوتارخين(Plutarx)، هرودوتون، پتولومي(Ptolomey) و استرابونون آدلارين چكمك اولار»(1- ص.9) . دوقتور آصلان¬اوو آرتيرير: «... آذربايجان قديم دؤوورلردن بويوك ايپك يولو (BiY) اوزه¬رينده موهوم داياناجاق كيمي تانينان بير اؤلكه اولموشدور...ايپك يولو تراسي اوزه¬رينده تبريز، اردبيل، ماراغا، گنجه، ناخچيوان، اوردوباد و نوخا(شكي) موهوم اولوسلارآراسی(بين¬الخالق) مركزلره چئوريلميشدي». (1- ص. 10)

آذربايجانين يئرلشدييي جغرافي و طبيعي دوروم توريزمين چيچكلنديريلمه¬سي اوچون ال-وئريشلي¬دير. دونيادا بللي اولان چئشيدلي توريزم تور(نؤوع)لرينين، او جمله¬دن طبيعت توريزمينين آذربايجاندا چيچكلنديريلمه¬سي اوچون پتانسيل يوكسك¬دير. آذربايجاندا توريزم باخيميندان اؤنم داشييان چوخلو سايدا طبيعي منظره¬لر واردير. گؤزلليك اينجي¬سي ساوالان گؤلو، ساوالان داغينين ان اوجا يئرينده دنيز سوييه¬سيندن 4811 متر اوجاليغدا يئرلشير.  اورمو گؤلو فاشيستي تفكورون نفرتي¬له¬ قارشيلاشسادا، دونيانين ایکینجی ان بؤيوك دوزلو گؤلو اولاراق اؤز اؤنمینی قوروماغي باجارميشدير. دونيادا ان بؤيوك گؤل اولان خزر دنيزي منشاينه گؤره اونيكالدير و زنگين بيولوژييه ماليكدير. خزرده 111 نؤوع باليق واردير. آذربايجان تورپاقلاريندا، آستارادان باشلاياراق رشت شهرينه قدر اوزانان خزر ساحيلي و چيمرليك¬لري، توريستي و ائكولولوژيك اولاراق گئنيش پتانسيله ماليك¬ديرلر. نئور گؤلو اردبيلله خالخال آراسيندا يئرلشير. باغرو داغلاري ايله احاطه اولان بو گؤل، اؤزونه مخصوص گؤزلليك¬لري واردير. بيتكي اؤرتويو و حيوانات عالمينه گؤره آذربايجانين زنگين ائكوسيستئمي واردير. آذربايجاندا 3000 ميندن آرتيق بيتكي تورو يايیلميشدير. آذربايجاندا  معاليجه¬وي اؤنم داشييان چوخلو سايدا مينئرال سو ياتاقلاري واردير. آذربايجاندا آراز چايي ان بؤيوك چاي¬دير. بو چاي خزره دوغرو آخاراق،  چوخلو سايدا چايا  قوووشور و سوندا خزره ساري يؤنله¬نيرلر. بير پارا ايري، كيچيك چايلار آذربايجانين ان بؤيوك گؤلو اولان اورمو گؤلونه ساري آخماقداديرلار. آذربايجان اؤز زنگين طبيعي ثروتي و گؤزللييي ايله دونيادا آد آچميشدير.

آذربايجاندا توريزم سئكتورونون بؤلگه¬لر اوزره  بؤلگوسو:

بورادا تمل هر بؤلگه¬نين اؤزلليك¬لري و پروبلئم¬لري اساسدا بؤلونمه¬سيدير. بو اوزره درين علمي آراشديرمالار گركير:

قاراداغ توريزم بولگه¬سي،

تبريز توريزم بؤلگه¬سي،

اورمو توريزم بؤلگه¬سي،

گونئي(بيجار- قروه – تيكان تپه) توريزم بؤلگه¬سي،

قوزئي- دوغو (اردبيل- سرعين- آستارا- رشت) توريزم بؤلگه¬سي،

زنجان– قزوين توريزم بؤلگه¬سي،

موغان توريزم بؤلگه¬سي،

قم-ساوا- تهران توريزم بؤلگه¬سي،

همدان، اراك توريزم بؤلگه¬سي،

موغان توريزم بؤلگه¬سي

قونونون گئنيش اولدوغوندان يالنيز موغان توريزم بؤلگه¬سي اوزرينده داياناجاغيق. بو بؤلگه¬ده آسلاندوز، پارساباد(موغان)، جعفرآباد(موغان)، بيله¬سوار(موغان)، گرمي(موغان) شهرلري يئرلشير. بؤلگه¬دن باكي- ناخچیوان آوتوموبيل مارشوتو كئچير. قوزئي آذربايجانلا سرحد اولان بؤلگه، آراز بويونجا كيلومترلرجه سرحددير. بؤلگه¬نين تمل اؤزللييي اودور كي، آسلاندوزادك بيله¬سوار، جعفرآباد، پارسآباد، دوزنليك، گرمي، اونگوت داغليق اراضي¬دير. بؤلگه¬دن گونئي آذربايجانين ان بويوك چايي «آراز»، آخاراق، خزره تؤكولور. قاراچاي، قورو چاي، دره اؤرد چايي و باشقا چايلار دا واردير. گله نك¬سل (عنعنوي) و ان سون اكين سووارما قايدالاري ايله كند اكين محصوللاري يئتيشديريلير. دونيادا نسلي كسيلميش جيرانلاري و قوشلاري بؤلگه¬ده گؤرمك جلب¬ائديجي¬دير. بو بؤلگه¬ده تاريخ و مدنييت آبيده¬لرنين سايي¬سي چوخدور. گرمي¬ شهريندن پارساباد شهرينه دوغرو گلديك¬جه، دنيز سوييه¬سي ائنير، موغانين دنيز¬له اورتالاما سوييه¬سي 45  متردير. يول بويونجا آراز قيراغي گؤزل طبيعي منظره گؤز اوخشايير. موغان دؤزنليينده يورد سالميش عشايیرلر پاييز، قيش آيلارين و ياز آينين 45-نه قدر تام موغاندا اولورلار. شبهه-سيز بو قونو توريست¬لرده جلب¬ائديجي ائتگي بوراخاجاقدير. «موغان، موغان اولسا بيري، اوچ ائدر» آتالار سؤزو، بؤلگه نين اكين محصولدارليغينين بركت¬لي¬ليينه اشاره¬دير. « به فصل گل به موغان است جايش/ كه تا سرسبز باشد خاكه پايش» بئیتینی بؤيوك شاعير نيظامي موغان وصفينده سؤيله¬ميش. باشقا ياندانسا «... نه گؤزل ياراشير موغانا جيران» آشيق هاوالاريندا و چوخلو ماهني¬لاردا يانسييب موغان گؤزلليي .

توريزم سئكتورونون تورلري اوزره

ساغلامليق توريزمي

بؤلگه¬ده شفالي بيتكي¬لردن درمان اوچون چوخ استفاده اولونور. ميللت ايچره بو نؤوع طبابته «توركه داوا» دئيیلير. «توركه داوا»دا گول-چيچك و حيوانلاردان یارارلا¬نيلير. سانجي گولو(Sancı gülü)، قويون قولاغي(Qoyun qulağı)، تورشنگي(Turşəngi)، تكه ساققالي(Təkəsaqqalı)، دونبالان(Donbalan)، يارپیز(Yarpız)، كهليك¬اوتو(Kəhlikotu)، سومورغان(Somurğan)،بولاغ اوتو(Bulağotu)، يئميليك(Yemilik)، بنؤوشه(Bənövşə)، ساري¬چيچك(Sarıçiçk)، خاش-خاش گولو(Xaş- xaş gülü)، قاراتيكان(Qaratikan)، همه¬كؤجو(Həməköcü)، بالديرغان(Baldırğan)، قوش¬اببه¬يي(Quşəbbəyi)،جيم-جي¬ليق(Cımcılıq)، چييه¬لك(Çiyələk)، گيلديك(Gildik)، پينتي گولو(Pinti gülü) و باشقا شفالي بيتكيلر و حيوانلارين گؤوده حيصه¬جيك¬لري بو طبابت نؤولرينده ايستيفاده اولونور. گله نكسل  طبابت يولونو باجاران ياشلي اوزمان¬لار بو درمانلاري حاضيرلاييب، خسته¬لري درمان ائديرلر. اورك، معده-باغيرساق، اؤد، قاراجييار و باشقا خسته¬ليك¬لر درمان ائديلير.

موغان نئفتي بو بؤلگه¬نين ان اؤنملي درمان قايناغينا دؤنه بيله¬جك ماده¬دير. موغان نئفتي جوشاراق چيخير.  يازيقلار كي بؤلگه نئفتي، علمي آراشديرمالار باشليغينا دؤنمه¬ميش و هانسي خسته¬ليك¬لره درمان اولدوغو اوزه چيخماميشدير. نئفت دامارلاردا و حركت ارگانلاريندا خسته¬ليكلره درمان ائدر.

بونلاردان باشقا سينيقچيليق ميللت ايچره گله نكسل طبابت اوصولودور. بو اوزره اوزمانلارا سينيقچي دئيیلير. بو اينسالار گله نك¬سل اولاراق بو طبابت نؤوونو اؤيرنميشلر. اينسان گؤوده¬سينده سينميش هر بير عضوو ساغالتماق قابيلييتينه ماليك¬ديرلر.

بؤلگه¬نين چئشيدلي اقليمي واردير. قیسما مولايم اقليم، رطوبتلي و سويوق اقليم تيپينه راست گلمك اولور. اقليم  اورك-دامار و باشقا خسته¬ليك¬لري درمان ائدير. اؤرنك اولاراق چوخ سايلي آصم سورونو اولان اينسانلار گرمي شهرينده ساكين¬لشه¬رك درمان اولموشلار. عيني حالدا رطوبت¬له ايلگي-لي  خسته¬ليكلري درين¬لشن اينسانلار گرمي شهرينده ياشامالاري تكليف ائديلير.

بيزنس توريزمي

بو توريزم بؤلگه¬سينه هرگون قوزئي آذربايجان و ناخچيواندان بيزنس آماجي¬له توريست¬لر آخيم ائديرلر. بيله¬سوار سرحد بازار، تجارت مقصدي¬ايله چوخلو توريست و وطن¬داش قبول ائدير. گرمي، پارساباد و آسلاندوز  گمروك¬لرينين آچيليشي تجارت آرتيمينا ندن اولاجاقدير.

ائكولوژي (طبيعت، حيوانلاري گؤرمك) توريزمي

بؤلگه چئشيدلي بيتكي اؤرتولري¬ايله زنگين¬دير. گؤزل مئشه¬لر، گئنيش موغان دوزو، ميل دوزو بو بؤلگه¬نين گؤزلليين آرتيرير. آراز قيراغي و گرمينين داغ مئشه¬لري تورپاق قورونماسيندا اؤنم داشيير. بو مئشه¬لر استراحت، اووچولوق و توريزم باخيميندان جلب¬ائديجي سايلير. بؤلگه¬ده ضعيفده اولموش اولسا قوروق ساحه¬لري واردير.

بؤلگه¬نين موختليف اقليمي اولدوغوندان چئشيدلي حيوانلار اوزره¬ده زنگيندير. قوشلارين كؤچ زاماني موغانين آراز باتلاقلاريندا چوخ¬سايلي و موختليف نؤوع قوشلارين موقتي اولاراق ساكينلشيرلر. ايل بويو آرازدا موختليف نؤوع سو قوشلارينا راست گليريك. موغان دوزونده مسكن سالميش چوخلو چاققال و تولكولري گؤرمك اولور. آراز قيراغي مئشه¬ليك¬لر چاققال ائله¬جه دونوز اويلاغيدير. ياشيل¬باش اؤردك، توراغاي، كهليك، توراج، قيرغي، قيزيل قوش، چؤل خوروخو، بيلديرچين، دووداق و باشقا بؤلگه¬ده ياشايان قوشلاردان¬دير. آراز چايندا 20- يه ياخين باليق ياشايير.¬

دينجلمك و ايلنجه توريزمي

بؤلگه¬ده ايلنجه توريزمي اوچون اولدوزلو هتل¬لر دئمك اولار يوخدور. مهمانخانالار دكوراسيون و كيفييت ساريدان چوخ آشاغی سویه لیديرلار. توريست ايلنجه مركزلرينين يارانماسي، توريست¬لرين دينجلمه¬سي اوچون توريستي كمپ¬لرين يارانماسي و كيفييتلي مهمانخانالار، هتل و رستورانلارين آچيليشيني صبيرسيزليكله گؤزله¬مك لازيم¬دير.

داغ، قيش توريزمي

توريزم آماجي¬ايله  داغلاردا اولان تميز هاوا و باشقا ايمكانلاردان يارارلانماق بیر تور توریزم ساییلماقدادیر. بؤلگه¬نين داغليق يئرلري اسكي و قيش توريزمي اوچون ال¬وئريشلي¬دير.

كند ياشيل توريزمي

شهر استرس و هاي كويوندن تعطيل گؤنلري تميز، دينج و منظره¬لي كندلره آخيم ائتمك بوگون پوپوليارلاشيب. گؤزل منظره¬لي كند¬لر ياخين¬ليغينداكي ائولرده قالماق ايمكاني ياراتماق اولار. بؤلگه¬ده  بو نؤوع توريزمين ياراديلماسي اوچون پتانسيل يوكسكدير. گرمي كندلريننين ياشيل و داغ منظره¬لري چوخدور. بو پتانسيل¬دن ايستفاده ائدركن، مووافيق ساحه¬ده توريزمين گئنيش¬لنديريلمه¬سي اوچون ايش-لر گؤرولمه¬ليدير.

يايلاق توريزمي اوچون گرمي داغلاري ال¬وئريشلي¬دير. گرميده ساري بولاغ يايلاغي ائله¬جه تولون، آلايله، يوخاري ايني، داش¬ديبي، افچه، قره بولاق، سييا و وان كندلرينين اطرافلي يايلاقكن، بو نؤوع توريزم اوچون يارارليدير. بو يايلاقلار گئنيش اوتلاقلاري، سايسيز بولاقلاري¬ايله فرقلنير.

اوو توريزمي

موغان چؤللويو ايل بويو موختليف قوشلار تيپينه ائو صاحيبلي ائدير. چوخ سايدا قوشلار، دونيانين دؤرد بير يانيندان  قيشي كئچيرمك اوچون موغان باتاليقلارينا كؤچورلر. سويوق يئرلردن پارساباد و آسلاندوزون سو باتاقليقلارينا گلن قوشلار بو يئرلري قيش بويو اوزلري اوچون سيغيناجاق سئچيرلر. تورپاق كندي حوووضو (تالاب)، ميل¬موغان سددي بو قوشلارين سيغيناجاقلاريندان اؤرنك¬دير.  قوشلاردان ياشيل¬باش اؤردك، چؤل خوروزو، سيغيرچين، دووداق، توراج، ككليك، قارتال، باليق اوتان قوشلار، هوپ-هوپ، پيتديلي، قومورو، چؤل قازي، اؤردك، قو، توراخاي و باشقا قوشلارين آديني چكه بيله¬ريك.

ممه¬لي حيوانلاريدان¬سا  پورسوق، دونوز، چاققال، جيران، جويور، تولكو، جاناوار و باشفا حيوان¬لار بؤلگه¬ده ياشاماقداديرلار.

اوو زامانينين باشلانيشيي دوولت موحيط محافيظه اداره¬سي طريفدن رسمي اولاراق قيد اولونور. مووافيق ارگانلاردان ليسئنزييايا صاحيب اووچولار، تعيين اولونموش يئرلرده اوولا مشغول اولا بيلرلر.

آراز، آراز قيراغي گؤلمه¬چه¬لر، موغان ايچره سووارما آماجي¬ايله آرازدان آيريلميش سو كاناللاري باليق اووو اوچون اويغون¬دور. شيربيت، كپور، آغ¬باليق، ناققا، چاپاق و س. باليقلار بو بؤلگه چايلاريندا ياشاماقداديرلار.

تاريخ توريزمی

آراز بويو تورپاقلار كور-آراز مدنييت¬ينين(اویقارلیغی نین) مركزي اولموشدور. كور- آراز مدنييتي ائركن تونج (اِ.اَ 4 مين¬ايلليين سونو- 3 مين¬ايلليك)دؤورونه آييددير. بو تورپاقلاردا اسكي دوورلره آييد مدنييت آبيده¬لرينين سايي¬سي چوخدور، بو ندن¬له تاريخ توريزمي يؤندنده بؤلگه اؤنم داشيماقدادير. اولتان قالاسي، اسكي قبرستانليقلار(آسلاندوز اطرافيندا قوش¬اوتوران، قولو بي¬لي، گئدايلي، آخجي، كول تپه، ) نادير تپه¬سي، گؤزلي تپه¬سي، قالا برزند، آلازار تپه¬سي و س. تاريخي آبيده¬لرين آديني چكه بيله¬ريك.  بو يئرلرده هر كند اؤز تاريخي آبيده¬سي¬ايله تانينير. تكجه گرمي شهرينده 228 مدنييت آبيده¬سي دؤولت طرفيندن قئيده آلينميشدير.

اينانج توريزمی

موسلمانلار اوچون ميرعزيز ، كول¬تپه و س. زيارتگاهدير.  عبادت اوجاقلاريندان پارساباد، گرمي، آسلاندوز مچيدلري و س.  فعالييت گؤسته¬رير.

امام حسين شهادتي مناسيبتي¬ايله بولگه¬ده ياس تؤرن¬لري قورولور. عاشورا گونو گله نك¬سل شبيه تؤره¬ني كئچيريلير. عاشورادان قاباق مچيدلرده كئچيريلن عزا تؤرن¬لري، تشت¬گذاري تؤرني توريست جلب¬ائتمه پتانسيلينه ماليك¬دير. شوبهه¬سيز «اينانج توريزم» تورلاري، بو يئرلرين تبليغي ايله آرتاجادير.

عشايير توريزمي

موغانين چوخلو سايدا نفوس، عشاير ياشام قايدالاري¬ايله ياشاييرلار. عشايرلر گئييم، ائو-چادير، موسيقي، ال¬ايشلري، يئمك¬ و س. كولتور و ياشام قايدالاري اوزره توريست¬ جلب¬ائتمه پتانسيلينه ماليك-دير.

آذربايجان توريزم سئكتورو اوزره دةيرلنديرمه

آذربايجان توريزم سئكتوروندا، دونيادا اولان توريزم تور(نؤوع)لرينين گئنيش¬لنديريلمه¬سي اوچون پتانسيل يوكسك¬دير. توريزم سئكتورو بؤلگه¬لر و جلب¬ائديجي¬لييي اوزره آراشديريلماليدير.

آذربايجان توريزمينين رقيبلريندن ايرانين شمال بؤلگه¬سي چيمرليك¬لري، دينجلمك و ايلنجه مركزلري، مشهد شهرينده امام ريضا زيارتگاهي و فارس بؤلگه¬لرينده يارانان ايلنجه، تاريخ و س. توريزم تورلري مركزلريدير. اؤلكه ديشيندا، قوزئي آذربايجان، توركييه و ارمنستان بو قونو اوزره آذربايجان توريزم سئكتورونون رقيب¬لريدير. آذربايجان¬ليلار اؤلكه ايچره تاريخي و دينجلمك توريزمي باخيميندان اصفهان، فارس بؤلگه¬لرين سئچيرلر. ايلنجه اوچونسه شمال بؤلگه¬لرينه گئديرلر. اينانج توريزمي ايله باغلي آذربايجانليلار مشهد، مدينه، كربلا شهرينه چوخ سايدا سفر ائديرلر. ايراندان توركييه و آذربايجانا ايلنجه مقصدي ايله آخيم چوخدور. آذربايجاندان اساسا  قوزئي آذربايجانا و توركييه يه دينجلمك ، ايلنجه و تحصيل اوچون اوز توتورلار. دوغرودور كي، آذربايجاندان بو اؤلكه و ايرانين ايچ فارس بؤلگه¬لرينه سفر ائديلير، آمما بيز بو اؤلكه و بؤلگه¬لر وطن¬داشلارين آذربايجان توريزم سئكتورو اوچون پتانسيل توريست اولاراق دةيرلنديره¬مه¬ليیيك. آذربايجان توريزم سئكتورو، توريزمين بئله بير رقابتلي بازاريندان اوغور قازانماغ اوچون داياناقلي توريزم سياستينه احتياجی واردیر.

بو گون توريستلر سفر ائتدييي اؤلكه¬لرده اساسا تهلوكه¬سيزليك، كيفييت¬لي قوللوق ، جلب¬ائديجي يئرلر و س. بو كيمي قونولارا ديققت وئريرلر. بو باخيمدان ايرانين سياسي سينيرلاري ايچره يئرلشن گونئي آذربايجان بؤيوك سايیدا يابانجي توريست¬لري الدن وئرير. اونا گؤره كي، ايران اؤلكه¬سي دونيادا ياخشي بير گؤرنوشه صاحيب دئيیلدير. دينجلمك و يا ايلنجه اوچون سفره چيخان اكثر توريست¬لر جانلاري تهلوكه¬يه دوشمه¬سين دييه ايرانا كئچمكدن واز كئچيرلر. مووافيق اولوسلار آراسي اورقانلارا اساسا، ايران تهلوكه¬سيزليك و محافيظه ساحه¬سينده دونيا اؤلكه لري ایله موقایییسه ده چوخ گئريده قالميشدير. بو قونو توريست¬لرين گؤزوندن يايینمير و بو قونو اؤز ائتكي¬سيني بيرباشا گونئي آذربايجان توريزم سئكتورونا بوراخماقدادير.

تعجيلي يارديم ايمكانلاري، دوقتورلارين و پرستارلارين سايي¬سي، سفر آراجلارينين كيفيتي، پوليس¬لرين توريست¬لرله داورانيشي و س. قونولار توپلوم راحاتليغيندا آلت ياپي رولو اويناديغي كيمي، توريزم سئكتوروندا داها چوخ اؤنم داشيماقدادير.

توركييه جمهوريتينده  تروريست¬لرين وارليغي¬ايله، توريست¬لري تهلوكه¬يه دوشمه فايزي  يوكسك¬دير. بونا باخماياراق بو اؤلكه توريزم سئكتورونا يوخاري قوللوق سوييه¬سي¬ايله، دؤولت پوليس اداره¬لرين چاليشمالاري ايله يابانجي توريستلرين آزالماسينا ايذين وئرمه¬ميش، عكسينه بو تور توريست سايي-سينين بؤيومه¬سي گؤزه چارپار درجه¬ده چوخدور. «2002- جي ايلده توركييه¬يه گلن يابانجي سايي¬سي 13 ميليون ايكن 2003- جو ايلده 28.5 ميلوندان يوخاري چيخدي. 2002- جي ايلده 17-جي سيرادا ايكن، 2009_جو ايلده 7_ جي سيرايا يوكسلدي».(3- ص.3)  «توركييه دؤولتي توريزم ساحه¬سيندن الده ائتديیي گلير 2010-جي ايلده 20 ميليارد دوللار اولموش و 2011- جي ايلده ¬ايسه 25 ميليارد دوللارا ياخينلاشميش. 2023-جي ايلده 50 ميليارد دوللار توتا بيلمه¬سي اوچون بير پلات¬فورم ياراتديق». (3- ص. 2) راپورتلار بونو گؤسته¬رير كي، توريزم گله¬جكده داها چوخ اؤنم داشيياجاقدير.

1

ايللره گؤره دونيادا توريست سايي¬سي و توريزم گليرلري(4- ص. 8)

ÜTT     (عموم دونيا توريزم تشكيلاتي)-نين حسابلامالارينا گؤره، « 2020- نجي ايلده دونيادا 1.6 ميليارد اينسان اولوسلار آراسي سفره چيخاجاق. اونلارين 51%- ي ايلنجه، 15%-ي بيزنس سفرلرينه، 27%- ي اينانج،ساغلامليق و س.7%- ايسه باشقا آماجلار اوچون توريست اولاجاقلار. توريست¬لردن 52%-ي او زامان هاوا آراجيندان يارارلاناجاقلار كي، 2008-جي ايلده بو رقم 48% اولوب».(2- ص. 39)

2

سفر آراجلاري (4- ص. 10)

«توريزم سئكتورو آغير بير سئكتوردور. بو ندنله اؤلكه¬ده استیخداملارين چوخالماسينا  و ايشسيزلييين آزالماسينا درين ائتكي بوراخير. توريزم دؤولتلر اوچون يئني وئرگي آلاني آچير».(4- ص. 11)

آذربايجان توريزم سئكتورو، بوگون و صاباح

ايران توريزم سئكتورو دونيا اوزره ان گئري قالميش اؤلكه¬لر ايچره¬دير. ايرانا گلن آز سايلي توريست¬لر، دؤولت تبليغات سونوجو اولاراق، فارس بؤلگه¬لرينه يؤنه¬ليرلر بونا باخماياراق كي، آذربايجان تام 4 فصيللي بير جغرافييادير و هر فصلين اؤزونه مخصوص توريست¬لري قبول ائتمه پتانسييليسنه ماليكدير. بو ندنله، آذربايجان و طبيعي اولاراق ايران، بو توريست¬لرين اؤلكه¬يه كئچيرده¬جك و خرجله¬يه¬جك ارزلرين بؤيوك بير قيسمي¬ني الدن وئرير. باشقا بير ياندان، گونئي آذربايجان ايللرجه ايران اسلام جمهوريتي ساريدان اقتيصادي، سياسي وس. تبعيض¬لره معروض قالميش و قالماقدادير. بو ندن¬له آذربايجان ايلردير توريزم سئكتورونا داياناقلي سياست يوروده بيلمير. ايران اسلام جمهوريتيني جوغرافي باخيمدان زونالارا، اداري جهتدن رايونلارا، اقتصادي ساريدان اقتصادي رايونلارا بؤلوروكسه، دوولت اقتصادي رايونلارا توريزم باخيميندان مالييه يارديملاري آيرير و ياتيريملاري بو بؤلگه¬ده ياتيرير، اونا گؤره كي بو بؤلگه¬لرده اساسا فارس ميللتي ساكيندير. بو ندنله، آذربايجان توپلومونا، شهرلرينه گرك ياپيسال دةيرلر ضعيف¬له¬ميشدير. بو قونو توريزم سئكتورونا ائتكي بوراخاجاق گوجه ماليك ساحه¬لره آغير ضربه ائنديرميشدير. بو مقاله¬ده اوستونده دايانديغيميز، موغان  بؤلگه¬سي، آذربايجان توريزم سئكتورونون بير پارچاسي¬كيمي بو ايتكي¬دن اوزاق قالماميشدير.

بونلار آزميش كيمي دؤولت اوسته¬ليك آذربايجاندا توريزم پتانسيلينه ماليك كند، شهر، بؤلگه و تاريخي آبيده¬لري آرادان آپارير. بو گونلر گرمي شهرينين  قوزئي آذربايجان سرحددينده يئرلشن 3 كندي، كندين راضي¬چيليغي اولمادان مين بهانه ايله، كؤچمه¬يه مجبور ائدير. گؤزل منظره¬يه صاحيب، طبيعي ثروته ماليك  بو كندلر دؤولت ساريدان سرحدده اولما بهانه¬سي ايله كؤچدورولور. آذربايجانلا سرحديميزه سيم چكيريك، اونا گؤره سرحد كندلري كؤچمه¬ليدير، دييه دوولت مامورلاري كند اهالي¬سينه سؤيله-ميش. هله توريزم نكته-نظريندن ايراق، كند ساكينينين بيرينين سؤيله¬يیردي كي؛ 500 كوادرا متر منيم ائويم، سامانليغيم، آنباريم، تؤله و س. تيكيلي بينالاري واريم، بو قدر يئر قارشيسيندا منه 20 ميليون تومن پول وئريرلر. من بو پوللا شهره گئديب نه ايش گؤره بيله¬رم؟ قالدي منيم ايشيم –گوجوم كي بورا باغلي¬دير. چؤلوموز وار، حيوان ساخلاييب كئچينيريك. هئچ بو پارا ايله شهردن ائو آلماق اولارمي؟ ، دييه كيشي مندن سوروردو. افچه، سييا و شيخلار  كندلري بير طرفدن ياشيل مئشه¬ليكلرله، بير طرفدن ايسه  چايلا احاطه اولونوب. كند يايدا تميز، سرين هاوا، ياشيل چيمن¬ليك¬لري ايله، قيشداسا آغير قارآلتيندا، فولكلور قايناغي آتا- آنالاريميزين ايستي اوجاق باشيندا سؤيله¬ديكلري ناغيل، تاپماجا، افسانه-لري¬ايله اؤزونه اؤيونور. كندلرين هئچ بير ايمكاناتينين اولماديغينا باخماياراق، گرمي-پارساباد- بيله¬سوار شهرلريندن چوخلو سايیدا مسافير قبول ائدير.

دؤولتين بوتون بو آيري¬سئچکيليك سياستينه باخماياراق، آذربايجانين اؤز طبيعي گؤز اوخشايان گؤزللييي ايله، آذربايجانليلارين  ميللي مئنتالئتينده يئر آچميش قوناق سئورلييي¬ايله ايچ توريست و يابانجي توريست¬ قبول ائتمه¬سينده يوكسه¬ليش گؤرونور. سرين، اردبيل، نير، ساراب، مشگين، زنجان، تبريز،جولفا، شبستر، خوي، ماكي، اورمو و س. ياي توريزمي اوچون نه قدر ال¬وئريشلي¬ديرسه، قيش توريزمي اوچونده او قدر اويغوندورلار. ساوالان، سهند و س. آذربايجان داغلارينين اتك¬لري اسكي پيست-لرينين گئنيش¬لنديريرمه¬سي اوچون پتانسيلي¬دير. آستارا، جولفا، بيله¬سوار گمروك¬لرينين وئردييي راپورا اساسا، كئچن ايللرله مقايسه¬ده بو¬تايا كئچن توريست سايي¬ندا يوكسه¬ليش گؤرونور. ساوالان و اونون اطراف رايون و بؤلگه¬لري ايللر اؤتدكجه توريست سايي¬سي آرتيريلير. بونلار آذربايجان طبيعي ثروتي سايه¬سينده يارانميش توريستيك ايمكانلاردير.

توريزم سئكتوروموز بو گون هر واختدان مقايسه¬ده داها چوخ قايغي¬يا احتياجي دويور. بؤلگه¬لري تانيتماق توريستي ايمكانلاري و چاتيشمازليقلارين آراشديرماق، يابانجي و ميللي بوروژوالارين ديقتيني چكه¬جك¬دير. اردبيل، سرعين، نير ،نمين و آستارا آذربايجان طبيعتينه مخصوص توريستي پتانسيلينه گؤره هر ايل توريست سايي¬سيندا يوكسه¬ليش گؤرونور.  توريست سايي¬سينين يوكسه¬ليشي بؤلگه¬ده ايشسيزليك رقمينين آزالماسينا ائتكي بوراخميشدير. بو ايسه آذربايجانليلارين اؤزلليكله بؤلگه اهالي-سينين ريفاه¬دا ياشاماسينا بؤيوك امكدير. اردبيل، آستارا، نمين و سريين شهرلرينين گؤركه¬مينده گؤزه چارپان ايره¬لي¬له¬ييش بو قونونون ائتكي دايره¬سيندن يان دئيلدير.

آذربايجان مئشه¬ليكلرينده سالينا بيله¬جك توريستي ايلنجه و استراحت كمپ¬لري، موغان اؤزلليكله گرمي مئشه¬ليك¬لرينده¬ده اؤنملي رول اويناياجاقدير. دوولت تاريخي توريزم قولونون گئنيش¬لنديريلمه¬سينه بهانه¬ تؤره¬ده بيلر. اوزون ايللردير كي بويوك قاچاق¬چيلار ميللي ثروت سايلان تاريخي آبيده¬لري تالان ائديرلر. بو ايش بير پارا دؤولت مامورلارينين ماددي ماراق دايره¬سينده¬دير. بو قونويا داياناراق دييه بيله¬ريك كي، بو تور توريزم ساحه¬سي، دؤولت ساريدان تپكي¬يه اوغراييب و ايره¬لي¬له¬مه¬يه¬جكدير. گرمي شهري  اوكولوژي، بيزنس، اينانج، اوو، كند، عشايير، ايلنجه و ساغلامليق توريزم تورلرينين بؤيومه¬سي اوچون ال-وئريشلي¬دير.

گرمي شهرينده گؤزل منظره¬لي كندلرين چوخلوغو ديققته لايقدير. داش¬ديبي، خان¬كندي، گيلارلي، افچه، شيخلار، آزادلي، سييا، آليله، سالالا، تنگ و س. كندلرين آديني اؤرنك اولاراق چكه بيله¬ريك. دونيادا فرمئر تصروفاتي اطرافيندا توريستي مكانلارا ماراغين آرتماسي بيزه بونو دئمه¬يه ايمكان وئرير كي، بو كندلر، گؤزل طبيعي منظره¬لري و فرمئر تصروفاتي ايله، پانسيون ائله¬جه توريست¬لرين قالما ائولرينين تيكيليشينه  يارارلي¬دير. سالالانين شلاله¬سي، آلايله وايني مئشه¬ليك¬لري، گيلارلي گؤلو، زينگير يايلاغي(ساري بولاغ)، قوزلو دره¬سي، آزنا داغي،  داغ اته¬يي توريستي يئرلر، قيش توريزمي اوچون اوجا داغلار و  يوزلرجه بئله يئرلر گرمي ائله¬جه بوتون موغان و آذربايجانين زنگين ثروتي¬دير. بوگون صاحيب چيخيلماديغي، قايغيسي چكيلمه¬دييي هر بير كند، شهر و اوندا ياشايان اينسانلارين صاباح¬كي آجيناجاقلي دورومو قارشي¬سيندا سوروملو اولدوغوموزدان بويون قاچيرا بيلمه¬يه¬جه¬ييك.

قايناق¬لار

1. Azərbaycanda turizm sektoru: imkanlar, problemlər və perspektivlər     Dr.Eldar İ.Aslanov

2. http://www.unwto.org/statistics/index.htm

3. Türkiyye turim sektörü gelecek strajileri konferansı uygulama sonuçları   Varol Civil

4.  Karamanböyük  Turizm sektörü     Hamid Akar  ve Erkan

Share/Save/Bookmark
 
آدرسهای ما - Follow us

YouTube

 -----

Facebook

----- 

Twitter