ابتدای دی و اوایل سال تازه میلادی بود که تبلیغات دولتی ریاست ایران بر اوپک را نتیجه دیپلماسی مقتدر دولت برشمردند .موضوعی که یک مکانیسم ساده در اوپک است و بی هیچ رایزنی تحصیل حاصل بود. برخی از اصولگرایان نیز از تغییرات بزرگ در بازارجهانی نفت توسط ایران و دور زدن تحریم های بین اللملی از این طریق خبر دادند .میرکاظمی وزیر نفت ایران با سابقه ای کمتر از دوسال در نفت رییس اوپک شده بود. ولی این ریاست و شیرینی اش نه برای میر کاظمی به شش ماه دوام آورد نه برای دستگاه تبلیغاتی دولت .هم اکنون با کنار گذاشتن میرکاظمی و در پیش بودن نشست اوپک در 18خرداد این احتمال جدی است که افتخار دیپلماسی دولت دهم !از او سلب شود و به عراق واگذار شود. این مسئله در شرایطی رخ میدهد که  نظر شورای نگهبان پیچیدگی این مساله را دوچندان کرده است.

بنا بر گزارش فارس، به دنبال طرح سئوالات مختلف از اعضای شورای نگهبان در خصوص قانونی یا غیرقانونی بودن سرپرستی شخص رئیس بر وزارت نفت، تعدادی از اعضا مطابق آئین نامه داخلی شورای نگهبان قانون اساسی از این نهاد استفساریه‌ای را مطرح كردند كه شورای نگهبان، آن را خلاف اصل 135 قانون اساسی تشخیص داد.

بنا بر این گزارش اصل 135 قانون اساسی می گوید: وزرا تا زمانی‏ كه‏ عزل‏ نشده‏ اند و یا بر اثر استیضاح‏ یا درخواست‏ رای‏ اعتماد، مجلس‏ به‏ آنها رای‏ عدم‏ اعتماد نداده‏ است‏ در سمت‏ خود باقی‏ می‏ مانند. استعفای‏ هیات‏ وزیران‏ یا هر یك‏ از آنان‏ به‏ رییس‏ جمهور تسلیم‏ می شود و هیات‏ وزیران‏ تا تعیین‏ دولت‏ جدید به‏ وظایف‏ خود ادامه‏ خواهند داد. رییس‏ جمهور می‏ تواند برای‏ وزارتخانه‏ هایی‏ كه‏ وزیر ندارند حداكثر برای‏ مدت‏ سه‏ ماه‏ سرپرست‏ تعیین‏ نماید.»

این اعلام نظر در حالی صورت می گیرد که بعد از ادغام وزارتخانه های نفت ونیرو در هم، انتقادهای گسترده باعث آن شد که احمدی نژاد اعلام کند که خودش سرپرست وزارت نفت است . جالب آنکه پیش از این خطیبی نماینده ایران در اوپک در خصوص این احتمال گفته بود: "اين موضوع قانوني است، ولي تاكنون چنين چيزي سابقه نداشته كه رئيس جمهور كشوري اين سمت را بر عهده بگيرد."

احمدتوکلی هم با بیان اینکه قانون اساسی قبل از بازنگری چنین حقی را به نخست وزیر می داد که در مواقع اضطرار سرپرست یک وزارتخانه شود گفت: در قانون اساسی چنین اختیاری به رئیس جمهور داده نشده است که شخصا سرپرستی را بر عهده بگیرد، در صورتی که در یک وزارتخانه مثل نفت به دلایل مختلفی همچون فوت، شهادت، ترک محل کار به دلیل بیماری، استیضاح و عزل وزیری وجود نداشته باشد، رئیس جمهور باید سرپرست انتخاب کند. ولی هم اکنون چنین حقی ندارد».

این در حالی بود که روز 4شنبه معاون پالمانی دولت اعلام کرده بود که رییس دولت خود در اجلاس اوپک شرکت میکند .ولی این بنا بر رسم مرسوم اوپک غیر منتظره است که رييس‌جمهور يك كشور به عنوان رييس هيات، در كنفرانس وزرا شركت كند. جاي رييس‌جمهوریک کشور ، كنفرانس سران اوپك است. در طول تاریخ اوپک تنها یک بار هوگو چاوز به هنگام برگزاري كنفرانس وزرا، به وين رفت و به عنوان ميهمان ويژه، بين وزرا سخنراني كرد . ولی وزير نفتش هم در آن جلسه حضور داشت . سال گذشته هم وقتي وزير نفت اكوادور، رييس كنفرانس اوپك بود، تغيير كرد اما نفر جايگزين‌اش نيز وزير بود و كنفرانس را اداره كرد.

سال 2007 میلادی با وجود آنکه ایران به عنوان نامزد دبیرکلی اوپک ثبت نام کرده بود اما عبدالله سالم البدری اهل لیبی با حمایت کشورهای عربی و به ویژه عربستان به عنوان دبیر کل سازمان اوپک انتخاب شد که این انتخاب با انتقاد برخی از کشورهای عضو و به ویژه وزیر وقت نفت ایران همراه شد.

در نهایت با پیشنهاد ایران اعضای اوپک از سال 2007 میلادی تصمیم گرفتند مطابق با ترتیب حروف الفبا به صورت دوره ای و سالانه یکی از کشورهای عضو را به عنوان ریاست کنفرانشهای اوپک انتخاب کنند و بر این اساس الجزایر، آنگولا، اکوادر و در سال 2011 میلادی ایران به عنوان رئیس اوپک انتخاب شد.

هم اکنون ودر این روزها ،رييس اوپك در شرايطي كه بازار تلاطم خاصي ندارد، تنها وظيفه اداره دو جلسه كنفرانس وزرا را بر عهده دارد. هر چند جلسه آتي اوپك، به خاطر تقابل ليبي با قطر و امارات و مناسبات تنش آلود ايران و عربستان بر سر بحرین حساس است.

این رفت وبرگشت ها در حالی رخ می دهد که 18 خرداد نشست اوپک در اوین قرار است برگزارشود و جالب آنکه در بین نفتی ها شایع است شاید مشایی به عنوان نماینده ایران در این نشست شرکت کند .این شایعه حتی از سوی خبرگزاری مهر نیز مطرح شد. .این در حالی است که با توجه به بحرانهای سیاسی در خاورمیانه و شمال آفریقا و نوسانهای شدید قیمتی طلای سیاه در بازارهای جهانی برگزاری یکصد و پنجاه و نهمین نشست را به یکی از حساس ترین نشستهای دوره ای این سازمان در سالهای اخیر تبدیل کرده است.ولی ایران به عنوان رییس این سازمان هیچ برنامه خاصی برای ارائه به نشست ندارد.

جالب تر آنکه نماینده ایران در گفت گو با بولمبرگ گفته بود که شاید وزیر نیرو به عنوان نماینده ایران ورییس اوپک در این جلسه شرکت کند .ولی بعد ازآن تصمیم به شرکت خود رییس دولت گرفته شد و اکنون نیز با حکم شورای نگهبان موضوع بعد تازه تری به خود می گیرد. .این وضعیت آشفته  باعث آن شد که برخی کارشناسان از احتمال تصمیم اوپک در خصوص تغییر ریاست و واگذاری آن به عراق خبر دادند. برای انتخاب رئیس دوره ای اوپک هیچ گونه رای گیری انجام نمی شود و از سال 2012 میلادی هم عراق به عنوان رئیس جدید اوپک انتخاب خواهد شد،حال شاید این انتخاب از ژانویه 2012 به مه 2011 منتقل شود.

جواد یارجانی کارشناس بازار نفت ونماینده سابق ایران در اوپک ،با تاکید بر اینکه مهمترین ماموریت رئیس کنفرانس اوپک مدیریت نشستهای سالانه این سازمان است به مهر اعلام کرد: با توجه به اینکه انتخاب رئیس دوره ای اوپک به ترتیب حروف الفبا انتخاب می شود اگر تعللی در معرفی وزیر جدید انجام شود در نشست وین وزیر نفت عراق ریاست اوپک را بر عهده می گیرد.

محمود خاقانی هم با تاکید بر اینکه قطعا تغییرات متعدد مدیریتی منجر به خدشه به اعتبار 50 ساله ایران در اوپک خواهد شد به مهر اظهار داشت: ریاست اوپک قائم به فرد نیست .

مرتضی بهروزی فر کارشناس اقتصاد انرژی هم با اعلام اینکه اعتبار کشورهای عضو اوپک به میزان ذخایر نفت خام و میزان تولید و صادرات نفت است، تاکید کرد: تغییر وزیر نفت هیچ خدشه ای به اعتبار بین المللی ایران در اوپک وارد نمی سازد.

وی با یادآوری اینکه رئیس کنفرانس همچون دبیرکل اوپک از اختیارات گسترده ای برخوردار نیست، بیان کرد: اما قطعا این تغییرات گسترده در دیپلماسی انرژی ایران در بازارهای بین المللی و جهانی تاثیر گذار است.

جرس