اورمو آزربایجان تاریخینین قیزیل صحیفه‌لرینده یازیلان آدلاردان بیری بؤیوک عالیم رحمتلیک میرزا علی عسگرآبادی دیر. اورمو مشروطه انقلابینین بؤیوک ناطیقی، جیلولوق سوی قیریمینین بؤیوک قورتاریجی‌سی و مترقی اسلام مفکوره‌سینی داشییان ضییالی اینسان «عسگرآبادلی میرزا علی» یه یاراشان اَن گؤزل آدلاردان دیر.

۱۲۸۲جی قمری ایلده اورمونون داغ عسگرآباد کندینده آنادان اولوب ایسلام ـ تورک بیرلیغی ایله یاشایان عالیم اورمو آزربایجانین آجیلی دؤنرگه لرینده هر زامان خالقینین یانیندا اولوب قورتولوش اوچون چاپا گؤستریب.

میرزا علی عسگرآبادلیاجتهاد درجه سینه نجف علمیه سیندن لایق گؤرونن عالیم، مشروطه انقلابینین باشلانیشی ایله اورمویا دؤنوب دیگر مجاهدلری ایله بیرگه مشروطه انجمنینی یولا سالیر، تبریزه دایاق اولوب استبدادین بورنونو اووور. یئری گلدیکده قارداش خوی مجاهدلرینین سسینی ائشیتدیکده، آیاغا قالخیب دامارلاردا قانی جوشا گتیردیغی سؤزلری ایله یوزلرجه اورمولو ایگید مجاهدی خوی جبهه‌سینه آپاریب بو قدیم شهری استبداد الیندن قورتاریرلار.

مشروطه انقلابی غلبه چالدیقدان سونرا اورمو خالقی نین تایی بنزری اولمایان میللت وکیلی سئچیلیر. آنجاق دولت قوشونو اونون مجلسه گئتمغینی قدغن ائتسه‌ده توتدوغو یولدان دؤنمه‌ییب قوتسال آماجی اوغروندا استانبول‌لا ساری یوللانیب اَن بؤیوک جامی لرده اتحاد نطقی آپاریر.

باتی آزربایجان ـ اورمو، مسیحی بیر دولت یاراتماق آماجی ایله جیللولارین و مسیونرلرین دهشتلی جنایتلرینه معروض قالدیقدا یئنه عسگرآبادلی میرزا علی قاباغا دوشوب قورتاریجی اولور. اورمولو عالیم ایللر بویو استانبول جامی لرینده تورک ایسلام بیرلیگی آدیلا خطبه اوخویوب یول گوستریجی اولدوقدا وطنینی دوغما اورمونو نیسگیللی سالماسی قان ایچره گؤردیکده عثمانلی پاشالارینا نه دوروب باخیرسیز جیلولار اورمونو سالماسی قانا بیلشدیرن یئرده دئییب آغیر خطابه لر آپاریر. استانبول خالقینین غیرت قانینی دامارلاردا جوشا گتیرن میرزا علی مین لرجه تورک عثمانلی فدائی سی ایله اورمویا ساری یوللانیب باتی آزربایجانی جیلوللار الیندن قورتاریرلار.

یقین عسگرآبادلی میرزاعلی نین و هابئله اونودولماز قهرمان مجدالسلطنه افشارین آپاردیغی خطابه لر و قهرمانلیق‌لار اولماسایدی اورمو آزربایجان تورپاقلاریندا همه‌شه‌لیک خیریستییان دولتی قورولاجاق ایدی.

بوتون بو مجاهدت لردن علاوه بو بؤیوک عالیمین نه اندازه بیر ضییالی اینسان اولدوغونودا بلکه هله چوخلاری بیلمه‌یه. واختی ایله ایران آدلی اؤلکه ده بیرینجی دفعه اولاراق اورمونون بازارباش «اعظم» مسجیدینه صندل دوشویوب اینسانلارین دینینه مذهبینه باخمایاراق مسجیدین قاپیسینی آچیق قویوب دانیشیق آپاریر و الی آچیق بیر اینسان اولدوغو اوچون اورمونون شیر خورشید «هلال احمر» قوروجولاریندان بیری ائله عسگرآبادلی میرزا علی اولموش. هابئله یئری گلدیکده موسیقی یه حؤرمتله یاناشی باخیر.

زامان بویونجا اورمو کتابینین یازاری انزلی ۸۵۲جی صحیفه ده آیت اا… میرزا علی عسگرآبادلی یا عایید یازیر:

آیت اا… میرزا علی عسگر آبادی دن سوروشورلار آغا موسیقی حرام دیر؟

قایئدیب دئییر: هئچ زامان موسیقی نین حرام اولدوغونا حؤکم وئره بیلمرم

میرزا علی عسگرآبادلی دئییرمیش: نجف ده طلبه اولدوغوم زامان یایلاری کندیمیز داغ عسگرآبادا قایئدیب اکینچیلیک ائدیردیم. خرمن زامانی، بؤیوک داشقا کولشی بیر جوت اؤکوزه باغلاییب خرمنه ساری آپارماق ایسته ییردیم. حئیوانلاری نه عیللاج ائله ییب شاللاق وورسامدا هئچ یئریمه ییردیلر.

کند آغ ساققال لاریندان بیری اوزاقدان بو صحنه‌نی گؤردوکده منیم اوستومه قیشقیریب دئدی: آی ماللا دیل سیز ـ آغیزسیز حئیوانلاری ندن شاللاق ایله یاندیریرسان، آللاه خوش گئتمز.

میرزا علی عسگرآبادی: هئچ یول گئتمه ییرلر!

آغ ساققال قوجا دئمیشدی: میرزا علی سن ماللا طلبه اولساندا گؤزل سسین وار، باشلا بیر هاوا اوخو قوی یولا دوشسونلر.

رحمتلیک عسگرآبادی دئییردی: اوخوماغا باشلاییب آستا ـ آستا سسیمی باشیما آتیب یوکسلدیردیم. لاب بئله حئیران قالمیشدیم، من اوخودوقجا حئیوانلار یولا دوشوب خرمنه ساری آیاق دؤیوردولر.

موسیقی دیل سیز آغیزسیز حئیوانلارا جان باغیشلایان یئرده نئجه اولار کی انسانلارا یاخچی بیر اثری اولمایا و اونو حرام آدلاندیراق!

بؤیوک عالیم آیت اا… میرزا علی عسگر آبادلی ۹۴ایل عومور ائدیب ۱۳۳۶جی گونش ایلینده دونیاسینی دئیشدیکده اورمونون آغا قبیری آدلانان مزارلیغیندا تورپاغا تاپشیریلیر. و سونرالار ۱۳۵۱جی ایل ایندیکی بازارباش یا همان مسجد اعظم یانینداکی خیابان سالیندیقدا بو کیشی نین احترامینا «عسگرآبادی» خیابانی آدلانیر. انقلابدان سونرا بو خیابان بعثت آدینا چئویریلسه ده اورمو خالقی گونو بو گونه‌دک همه‌شه بو خیابانی عسگرآبادی آدیلا تانیییب و خطاب ائدیرلر.

یازار:محمدعلی ارجمندی/ دورنا نیوز