English            Latin   

برای دریافت مطالب جدید به این آدرس www.azoh.net  مراجعه فرمایید

Yeni Adresimiz www.azoh.net

New Address www.azoh.net 

گفتنی است این سایت آرشیو مطالب منتشر شده از اسفند 89 تا دی 92 و همچنین از مهر 94 تا شهریور 95 را شامل می شود
 

مشروطۀ اینقلابی اوُمت لیک ، رعییت لیکدن میللت لئشمۀ یۀ گئدن یوُللار. بئشینجی بوُلوم- آذرخش

                  هئرنۀ یازیرسان یاز ، آنجاق آنا دیلیندۀ یاز.

کئچمیش بوُلومدۀ یغجام ؤ موختصراوُلموشسادا ، مشروطۀ مجلیسینین ایلک آچیلیش گوُنوندن 72 ایللیک دوُوراندا ، نئجۀ فارس ایرقچیلاری، فئودالار، فرماسوُنلارین ألینۀ کئچدیگین گوُستردیک . مقالۀ نین داوامیندا یئری گئلدیکدۀ یئنۀ دۀ اوُنئملی ؤ سندلی نقطۀ لرۀ ایشارۀ لر ائدۀ جئییک.

روسیۀ دۀ ( 1905 ــ  1917) ینجی ایللردۀ باش وئرن اینقیلابلارین اتکیلری داوام ائدرکن ، تبریزدۀ مشروطۀ اینقلابی نین داوامی اوُلاراق شیخ محمد خیابانی ؤ اوُنون همفیکیرلری نین شهامتلۀ باشچیلیق اتدیگلری گوُنئی آذربایجاندا آزادیستان دوُولتی قوُرولور. خیابانی قیامی دوُنیانین اوُ گوُنکو گرگینلی ایللریندۀ بیرطرفدن میرزۀ کوچیک خانین  جنگل قیامی ، بیرطرفدن قوُزئی آذربایجاندا محمد أمین رسوُل زادۀ ؤ همفیکیرلرینین یاراددیقی آذربایجان دموکراتیک جمهورییتی ؤعثمانلیدا باشلانمیش حادیثۀ لری نظردۀ آلارساق ، دئمئگ اوُلارکی خیابانی قیامی بوگرگینلیکلرین آراسیندا یئرآلماسی بوُیوک أهمییتۀ مالیک اوُلماقلا ، یوکسئک تدبیرلرلۀ رهبرلیگ اوُلونمالی ایدی .

آزادیستان دوُولتی ایران ایرتیجاسین ؤ فارس شوینیست لرین دیزۀ چوُکورۀ بیلردی ، اگرخیابانی رسول زادۀ ؤ توُرک اینقلابچیلاری آراسیندا سیخی ایرتیباط ؤ همفیکرلیکلر یارانا بیلسئیدی.

ممالیک محروسۀ نین چئورۀ سیندۀ باش وئرمیش تورک میللت لرینین اینقلابلاری  اینگلیسلرباشدا اوُلماقلا ایرتیجانی ؤفارس شوینیستلرین قوُرخویا سالمیشدی، تهلیکۀ نی درک ائدن رنگارنگ توُرک دوُشمانلاری بیرآن أوول آزادیستان دوُولتین آرادان قالدیرماق اوُچون توطئۀ لرۀ باشلییرلار. نتیجۀ دۀ مشیرالدولۀ صدراعظم ؤ آذربایجانا والی تعیین اوُلموش مخبرألسلطنۀ اینگیلیس لرین أمریندۀ اوُلان اسکی تزار دوُولتی نین قاچیب پراکندۀ اوُلموش قازاخ دستۀ لرینین بیرباشا ایشتراکی ایلۀ ، خیابانییۀ قارشی آردی آردینا هئدۀ قورخو تهدیدلرۀ باشلییرلار.

مخبرالسلطنۀ همان قازاخ دستۀ لریندن ایستیفادۀ ائدیب ، اوُنلارین یاریمی ؤ ایشتراکی ایلۀ هجوملارا  باشلییرلار، قیزقین قانلی دوُیوشلردن سوُنرا ، تبریزۀ داخیل اوُلورلار، دوُیوش لر نتیجۀ سیندۀ خیابانی دا بیرنئچۀ سیلاح داشلاری ایلۀ بیرلیکدۀ شهید اوُلورلار ؤ بئلۀ لیکلۀ دۀ آزادیستان دوُولتینین 7 آیلیق عوُمرونۀ سوُن قوُیولور.

آزادیستان دوُولتی مغلوبییتۀ اوُغراسادا، آنجاق ایرتیجانین حیلۀ ؤ جینایتلری آذربایجان جامعۀ سیندۀ یاشییان زحمتکش میللتین احوال روُحییۀ سیندۀ بوُیوک تأثیرلرقوُیور. خالق بیرداها آیدینجاسینا ایرتیجاع ؤ فارس شوینیسمی نین چیرکین ؤ جینایتکار چهرۀ سین آچیق ، آیدین گوُرورلر. بوُنا گورۀ دۀ مشروطۀ اینقلابی نین داوامچیسی اوُلان خیابانی حیلۀ کارلیقلا اوُلدورولمۀ سی آذربایجان میللتی نین روُحوندا ؤ شعوروندا تهرانا قارشی نیفرت یارادیر. 

کسروی 18 ایللیک آذربایجان تاریخی کیتابیندا بیرچوُخ قانلی حادیثۀ لرۀ ایشارۀ لراتدیکدۀ ، آنجاق نئدنسۀ خیابانی نین باشچیلیغی ایلۀ قورولموش آزادیستان دوُولتینۀ قارشی اوُلوب ؤ اوُنو  خود خواه   تدبیرسیز، قوُدرت طلب شخص اوُلماقلا گوُسترمئگۀ چالیشیر. کسروینین اوُز یازدیقینا گوُرۀ دفعۀ لرلۀ خیابانی ایلۀ گوُروشوب ، دانیشیب ، بعضی جلسۀ لریندۀ بیرلیکدۀ اوُلدوغوندان یازیر، آنجاق خیابانینین تهراندان آیریلماق دوُشونجۀ سینۀ اعتراض اوُلاراق ، کوُسوب تئهرانا قاییدیر! کسروی سوُنراکی یازیلاریندا اوُزو توُرک ، تبریزلی بیرشخص اوُلسادا ، باطیندۀ فارس پرست ؤ آشیری ایران پرست اوُلدوغون اوُز یازیلاریندا آچیب گوُستریر .  

کسروینین فارس پرستلیگی ، آذربایجان کلمۀ سینۀ قارشی اوُلدوقو ، داها کیمسۀ اوُچون بیر گیزلی سیر دئییر. اوُسوُنرالار یازدیغی بوُتون کیتابلاریندا ، آذربایجان توُرک دیلین تحقیر اتمئکلۀ  "آذری" کلمۀ سین ایختراع ائدیر ؤاوُنو فارس ایرقچی لارینا  بیرهدیۀ ، بیر یئم اوُلاراق تقدیم ائدیر، ائلۀ کی        بو گوُن آذربایجان میللتی اوُنون ذهنییاتی نین حاصیلی اوُلان اوُیدورما ( آذری)  کلمۀ سینین ضررلی  اتگیلرینین تأثیرلری ایلۀ موجادیلۀ اتمئکدۀ یک .  

بوُنونلا بئلۀ کسروی"بیلرئکدن یا بیلمۀ دن ؟! "اوُزودۀ یاخیندا شاهید اوُلوب یازدیقی مشروطۀ تاریخی ؤ خیابانی قیامی کیتابلارین ، اوُزونۀ مخصوص اوُلان کسروی فارسجاسی دیلیندۀ یازیر، بو کیتابلارهمان چاغدان بوگوُنۀ قئدر کئچمیش تاریخیمیزۀ عاید اوُلان سندلرلۀ ، عکس لرلۀ بیرلیکدۀ فارس دیلیندۀ یازیلمیش تاریخلردیر، کسروی بو کیتابلاردا بئلکۀ دۀ ایستۀ مۀ دن فارس شوینیسمی ؤ ایرتیجانین چهرۀ سین آچیب ، ایفشاء ائدیب گوُستریر.    

اوُنئملی مسئلۀ مشروطۀ اینقیلابیندا ؤیا خیابانی قیامیدا ، گوُنئی دۀ توُرکچولوک مفکورۀ سینین یوُخلوقودور، اینقلاب باشچیلاری نین ذهنیندۀ سانکی ایران سئوگی سیندن باشقا ، آذربایجان ؤ آنا دیل سئوگیسی یوُخوموش ! توُرکلوک ؤ آنا دیل سئوگیسی یئرینۀ ، ایران ؤ فارس پرست اوُلموشلار!  یعنی میللی شعورتکجۀ ایران پرست لیکلۀ باشلییر ، فارس پرستلیکلۀ دۀ قورتاریر.

ماراقلی دیرهمان ایللردۀ قوُزئیدۀ توُرک دیلیندۀ نشراوُلونان موُللا نصرالدین ژورنالی گوُنئییۀ گئلیب چاتدیقدا ، فارس دیلینۀ ترجومۀ اوُلونوردو !     

خیابانی (1297 شمسی 1918 ینجی میلادی) ایلدۀ قوُزئی آذربایجاندا قوُرولموش میللی دموکراتیک دوُولت ؤاوُنون رهبری محمد امین رسول زادۀ ؤ باشقا اینقلابچی میللی شخصییت لرلۀ سیخی دوُستلوق، طبیعی قارداشلیق موناسیبتی قورا بیلمیر، بودا بوُلشویکلرین ایستگی ایلۀ اوُست اوُستۀ دوُشور 

خیابانی نین 17 فروردین 1299 شمسی ایلدۀ قوردوغو آزادیستان دوُولتی 22 شهریور 1299 ینجی شمسی ایلدۀ سقوط ائدیر.  قوُزئی دۀ ایسۀ روس بوُلشویک قوُشونلاری لئنین ؤ استالینین أمری ایلۀ آذربایجاندا میللی دموکراتیک دوُولتۀ هجوم ائدیب ، آرادان قالدیریرلار.    

بیرمیللت اوُزامان اوُز سرنوشتینۀ حاکیم اوُلا بیلرکی، اوُنون آنا دیلینۀ دایالی دوُولتی اوُلسون . مدرسۀ لردۀ درسلیک کیتابلاری آنا دیلیندۀ درس وئریلسین . میللی مجلیسدۀ یازیلان قانون لایحۀ لری آنا دیلدۀ یازیلسین ، مطبوعات آنا دیلدۀ یازیلیب ، نشر اوُلسون  بودا تکجۀ میللی حاکیمییت سایۀ سیندۀ اوُلا بیلر.

میللت لر تاریخین بوُتون دوُرانلاریندا ، هئلۀ اوُزامانکی میللت مفهومو بوگوُنکو آنلایشدا تکامول تاپمامیشدی ، چئشیدلی اوُلکۀ لردۀ یاشییان میللت توُپلوملارین قوُملار، قبیلۀ لر تشکیل وئریردی ،  مرکزلئشمیش شئهرلردۀ توُپلوملار رعیت ، اوُمت ، کوُلۀ لر اوُلاراق شاهلارا ، سوُلطانلارا ، حوُکمدارلارا  تابع اوُلوب ، یاشاماغا داوام وئرمیشلر.

میللت مفهومو صنایع لئشمیش آوروپادان باشلانیب ، آردینجا  گئت گئدۀ رسمی لئشیر، آنجاق گئریدۀ قالمیش شرق اوُلکۀ لریندۀ اینسانلارین بئینی ، شعورو، حئیات طرزی ، سوُلطانلارین ، فئوداللارین، شریعتچیلرین مئیلی ایستۀ گی ایلۀ اوُلموشلار، جهالت جیناغیندا أسیراوُلموش اینسانلار آنا دیلی نین نۀ اوُلدوغون درک ائدۀ بیلمیردیلر. أسارت دۀ یاشییان اینسانلار حاکیم اوُلان گوُجۀ تابع اوُلوب ، اوُز دیللرین اوُنودوردولار. حتی عالیملر ، شاعیرلردۀ بو زوراکیلیقا بوُیون أییب ، اوُزأثرلرین  حاکیم اوُلان گوُجون  دیلیندۀ یازماقا  مجبوراوُلموشلار.

مرحوم پروفسورجواد هئییت آراشدیریب یازدیقی چوُخ دئییرلی ( توُرک دیلی ؤ لهجۀ لری ) کیتابیندا یازیر: 7 ینجی میلادی یوُز ایللیگین اوُرتا لاریندان عرب هجوم لاری نتیجۀ سیندۀ آذربایجان ایشغال اوُلونور، عرب ایسلام قوُشونلاری آذربایجانی ایشغال اتمئکلۀ ، ایسلام دینی ایلۀ یاناشی عرب دیلی ؤعرب ألیفباسین خیلافت دیلی ألیفباسی اوُلاراق آذربایجاندا رسمی لئشیر.

بوپروسئس 9 ینجی میلادی یوُزایللیگین أوولرینۀ قئدر داوام ائدیر ؤ آذربایجاندا یئنی عرب ألیفباسی یازماق دوُورو باشلانیر، آذربایجان عالیم لری ، شاعیرلری اوُز أثرلرین عرب ألیفباسی ایلۀ عرب دیلیندۀ یارادماقا مجبور قالیرلار .

آنجاق بوُنونلا بئلۀ توُپلوملارآراسیندا اینسانلارین گوُندۀ لیک دانیشدیقلاری آنا دیلدۀ آذربایجان توُرکجۀ سیندۀ اوُلموشدور. خصوصی ایلۀ توُیلاردا ، شنلیکلردۀ عاشیقلار ، اوُزانلار ساز چالیب اوُخودوقلاری ماهنیلاری، بایاتیلاری، دئیشمۀ لری آذربایجان تورکجۀ سیندۀ اوُلموشدور . شئهرلرین بوُیویوب اینکیشاف اتمۀ سی ایلۀ مختلیف ائللر، قوُم قبیلۀ لربیربیرلرینۀ یاخینلاشیب بیرلئشیرلر.

سوُنرالار 11 ینجی میلادی عصردۀ سلجوق تورکلرینین گئلمۀ سی ایلۀ عرب دیلی یئرینۀ فارس دیلی  رواج تاپیر، روحانیلر ، دربار، عالیم اینسانلار فارس دیلین اوُیرۀ نیب ،  بوندان سوُنرا اوُز یازی ؤ أثرلرین فارس دیلیندۀ یازماغا باشلییرلار، لاکین هم عرب دیلی، همدۀ فارس دیلی خالقین اوُز آنا دیلی اوُلمادیقینا گوُرۀ اینکیشاف تاپا  بیلمیر، بودا توُرک دیلی یئنی دن دیرچئلیشینۀ ، خالقین رسمی دیلینۀ چئوریلمۀ سین یوُل آچیر، آنجاق بوُنونلا  بئلۀ شاه ؤ اوُنا منصوب اوُلانلار فارس دیلینۀ اوُنم وئریرلر، ائلۀ کی بوُیوک نیظامی گئنجوی ( گئنجۀ لی) لیلی مجنون شاه أثرین توُرک دیلیندۀ یازماق ایستۀ دیکدۀ شروانشاهین أمری ایلۀ بو أثری فارس دیلیندۀ یازماغا مجبور قالیر . ؤ اوُز اوُره ک سوُزلرین آشاغیداکی فارس دیلیندۀ یازدیقی شیکایت لی شعردۀ بیان ائدیر: شیروان شاه نیظامی گنجوییۀ خیطاب ائدیب دئیر:

درزیور پارسی و تازی  **  این تازۀ عروس را طرازی .

ترکی صفت وفای مانیست ** ترکانۀ صفت سزای ما نیست .

آن کز نسب بلند زاید  **  او را سخن بلند باید .

نیظامی شاهین بو تحقیر ائدیجی سوُزوندن کئدرلۀ نرئک کئدرلۀ دئیر:

چوُن حلقۀ شاه یافت گوُشم ** از دل بۀ دماغ رفت جوشم .

نۀ زهره که سر ز خط  بتابم  **   نۀ دیدۀ  که  ره  به  کنج یابم .

سرگشته شدم  در آن  خجالت  ** از سستی أمر و ضعف  حالت .

کس محرم نی  که  راز گوُیم  **  وین  قصه  به  شرح  باز گویم . 

 بئشینجی بوُلومون سوُنو ــ  آذرخش ــ  24 / 10 / 2014

                                          

Share/Save/Bookmark
 
آدرسهای ما - Follow us

YouTube

 -----

Facebook

----- 

Twitter