اعلامیه 12 شهریورسال 1324 در زمان خود با توجه به شرایط بین المللی یکی از مترقی ترین بیانیه ها بوده که رژیم شوینیست تهران تاب تحمل آن را نداشت !

امروزنیزهمان تفکرات بیمارگونه و تمامیت خواهانه حاکیمیت اسلامی تهران وهمه شوینیستهای فارس درهمان محور راسیستی میچرخد ، ولی هدف ملت آذربایجان دیگر نه مختاریت ، نه فدرالیسم ، بلکه در راه بدست آوردن استقلال ملی به پیش میرود .

به مناسبت گرامی داشت 69 مین سالگرد قیام ملی ملت آذربایجان جنوبی در 21 آذر ماه سال 1324 و همچنین یاد آوری متن بیانیه 12 شهریورماه کنگره بزرگ ملی در تیریز.

درسهائی که ملت آذربایجان جنوبی از تاریخ مبارزات رهائی بخش خود و ناکامیهائی که برای رسیدن به آزادی ، دموکراسی از 108 سال گذشته تا به امروزمتحمل شده باید بیاموزد . و تجروبه های تاریخی گران بهای آنرا درمبارزات رهائی بخش پیش رو همیشه اوُلگو قرار دهد .

هدف ازدرج بیانیه معروف 12 شهریورسال 1324 چیست ؟ چرا یاد آوری مجدد آن بیانیه ضرورت دارد ؟ گرچه درمور سئوال میتوان جوابهای طولانی نوشت ، ولی با درنظر گرفتن حوصلۀ خواننده ،   ساده ترین جواب اینست : بطوریکه تاریخ مبارزات ملت آذربایجان جنوبی شاهد آنست ، این ملت در پروسۀ سالیان طولانی تجروبه های بسیارغم انگیزی را در پنج مرحلۀ مهم تاریخی، که هرکدام شرحی جداگانه دارد از سر گذرانده است . 

لذا امروز بدرستی به این نتیجه رسیده است که ، جهت رهائی ازچنگال خونبار راسیسم فارس و رژیم جنایت پیشه جمهوری اسلامی ولایت فقیه ، سنجیده ترین و تنها راهی که در پیش روی ملت ما قرار دارد ، تلاش  و مبارزه در راه رسیدن به استقلال ملی و حاکم شدن ملتمان به سرنوشت خود میباشد.

ألبته لازم به یاد آوری میباشد که بیانیه 12 شهریورسال 1324 که خود سندی تاریخی از حسن نیت رهبران آن دوران آذربایجان جنوبی میباشد ، با در نظر گرفتن شرایط سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی و جغرافیائی ، زمان خود مترقی ترین و صلح جویانه ترین بیانیه  دوُران خود بوده که راسیسم تمامیت خواه فارس به دشمنی بیمارگونه با آن برخواست ، ولی امروز که پروسه ای 69 ساله از آن تاریخ میگذرد و تحولات بنیادینی درهمه دنیا بوقوع پیوسته و تعداد کشورهای آزاد و مستقل شده دردنیا از 48 کشوری که بشکل مستعمرات بوداند درنتیجه مبارزات استقلال طلبانه ملتهای تحت ستم به تعداد 196 کشور مستقل و به رسمیت شناخته شده رسیده است و قطعاً در آینده بازهم افزایش خواهد یافت ، با در نظرگرفتن چنین واقعیات انکار ناپذیر، دیگر تفکراتی ازنوع خود مختاری یا  فدرالیسم که به دفعات با ناکامیهای درد آورامتحان خود را داده ، نه میتواند پاسخگوی اهداف ملت آذربایجان باشد و نه راسیسمی که هارتر از گذشته شده شهامت قبول حقوق طبیعی ملت آذربایجان جنوبی و سایر ملیتها را  ندارد .

بیاد داریم که همین بیانیه درزمان انتشاراش، مورد خشم و کینه همه راسیستهای فارس ، فئودالهای غارتگر، مرتجعین رنگارنگ وشریعت پناهان مفت خورقرارگرفت . 

 وقتی سخن از تجروبه میگوئیم ، چنین است که ملت آذربایجان ازابتدای انقلاب مشروطه به رهبری زنده یادان ستارخان ـ باقرخان ـ علی مسیو ، حیدرخان عمواوغلوـ وهزاران انسانهای با شرف و جان برکف دیگر، که با نثار خون بهترین و غیورترین فرزندان آذربایجان ، انقلاب مشروطه را به ثمر رسانیداند ، ولی سر انجام هیچ بهره ای از آن همه جانفشانیهای صادقانه نبرد  ، در عوض  و متأسفانه بهره آن نصیب راسیسم فارس ، سلطنه ها و دوُله ها خانها و خان زادها  گردید !

اینهاست آن تجروبه های گران بهائی که نسل جوان آذربایجان باید همیشه درمدح نظر داشته باشند.

قیامهای پنجگانه عبارتند: انقلاب مشروطه که به توسط  متحجرین به مشروعه خاصی تبدیل شد ! ـ قیام شیخ محمد خیابانی وتأسیس دوُلت آزادیستان را نیز درخونش غوطه ور نموداند  ـ

 قیام 21 آذرسال 1324 ـ که با قتل عام وحشیانه ملت آذربایجان به خاک خون کشیده شد . قیام ملت آذربایجان به مرکزیت تبریزدرسال 1356 ـ که اساس رژیم پهلوی را به لرزه درآورد و در لبه پرتگاهش قرارداد . قیام بهمن ماه 1357 که تبدیل به کودتای دینی امپریالیسم ساخته خمینی وسایرآخوندهای رنگارنگ گردید .

باردیگر مانند همیشه حرکت آزادیخواهانه ملت آذربایجان همچون خاری در چشم ارتجاع سیاه و راسیسم فارس فرو میرفت که ، سرانجام نیز با سازش و توطئه چینی بین خمینی وآیت الله کیانوری رهبرحزب تودۀ با هجوم به حزب خلق مسلمان و اعدام رهبرانش وهمچنین حصرآیت الله شریعتمداری دربیمارستان مهرتهران وسپس با قتل او با بهانه ای پوچ  ، این مرد بزرگ را از میان برداشتند که ، شرح هریک ازاین قیامها و توطئه های ارتجاع سیاه با همکاری راسیسم فارس ، دریک مقاله و یا دریک کتاب نمیگنجد .

ولی درهرحال امروزملت ما باید بیاموزد و درس عبرت بگیرد که بعد اراینهمه  فجایعی که بر سرش آورده شده ، امروزتنها راه برای رسیدن به آزادی و حاکم شدن بر سرنوشت خود ، جزاستقلال ملی وجدا شدن از ممالک محروسه ای بنام « ایران » چاره دیگری ندارد .

به همین جهت درپروسه ای حساس از زمان ملت ما راه خود را بدرستی انتخاب نموده است . بقول زنده یاد پیشه وری ( از این پس خدا حافظ تهران . تو به راه خود ، ماهم به راه خویش . 

گرامی باد خاطره 69 مین سالگرد قیام ملی 21 آذرسال 1324 همه شهیدان . زنده باد آذربایجان .

                                               آذرخش ـ آذرماه سال 1393

 12 شهریوربیاننامه سی 

مقدمه : بو بیانییۀ ضرورت اوُزریندن ایکی دیلدۀ ، فارسجا ؤ آذربایجان توُرکجۀ سیندۀ یازیلمیشدیر .

اصل۱- ايرانين استقلال و تماميتينی ساخلاماقلا برابر آذربايجان خالقينا داخلی آزادليق و مدنی مختاريت وئريلمه ليدير کی، ائده بيلسين اوزونون فرهنگی يولوندا و آذربايجانين آبادلاشماسی وترقی سی اوچون عموم مملکتين عادلانه قانونلارينی گوزله مکله برابر اوز سرنوشتينی تعيين ائتسين٠

اصل۲- بو منظوری حياتا کئچيرمک اوچون چوخ تئزليکله ايالت و ولايت انجمنلرينی انتخاب ائديب ايشه باشلاماليدير. بو انجمنلر فرهنگی، بهداشتی و اقتصادی ساحه سينده فعاليت گوسترمکله برابر قانون اساسی موجبينجه تمام دولت ايشچيلرينين عملياتينی تفتيش ائديب اونلارين تغيير وتبديلينده اظهار نظرائده جکدير٠

اصل 3- آذربايجانين ابتدايی مکتبلرينده اوچ کلاسا قدر درسلر فقط آذربايجان ديلينده

آپاريلماليدير و اوچ کلاسدان يوخاری دولت ديلی اولماق اوزره فارس ديليده آذربايجان ديلی ايله ياناشی تدريس ائديلمه ليدير. آذربايجاندا ملی دارالفنون تشکيلی دموکـرات فرقه سينين اساس مقصدلريندن بيری دير۰

اصل ٤- آذربايجـان دموکرات فرقه سی صنايع و فابريکالارين گئنيشلنمه سينه جدی چاليشاجاق و سعی ائده جک کی، موجود فابريکالاری تکميل ائتمکله برابر ايشسيزليگی رفع ائتمک اوچون ال و ماشين صنايعينی گئنيشلنديرمک اوچون وسيله لر ياراديب تازه فابريکالار وجوده گتيرسين٠

اصل ۵ – تجارتين گئنيشلنمه سينی، آذربايجان دموکرات فرقه سی چوخ لازم و جدی مسئله لردن حساب ائدير. بو گونه قدر تجارت يوللارينين باغلی قالماسی چوخلو کندليلرين، مخصوصا باغدارلارين و خرده مالکلرين ثروت لرينين اللريندن چيخماسينا و اونلارين ديلنچی حالينا دوشمه سينه سبب اولموشدور. بونون قاباغينی آلماق مقصدی ايله دموکـرات فـرقـه سی بازار تاپماق و آذربايجان امتعه لرينين خارجه چيخاريلماسی اوچون ترانزيت يوللاری آختارماق ايشينه جدی اقدام ائتمه گی و بو وسيله ايله عمومی ثروتين نقصانينين قاباغينی آلماسی نظرده توتموشدور۰

اصل۶– دموکرات فرقه سينين اساس مقصد لريندن بيرده آذربايجان شهرلرينين آبادلاشما سيدير. بو مقصودا چاتماق اوچون فـرقـه سعی ائده جک کی، چوخ تئزليکله شهر انجمنلرينين قانونو تغيير تاپيب شهر اهاليسينه مستقل بير صورتده شهرين آبادليغينا چاليشيب اونلاری آبرومند و معاصر حالا سالماق امکان وئريلسين. مخصوصا تبريز شهرينين سو ايله تامين ائديلمه سی آذربايجـان دموکرات فرقه سينين چوخ فوری جاری مسئله لريندندير٠

اصل٧– آذربايجـان دموکـرات فـرقـه سينين موسسلری گوزل بيليرلر کی، مملکتين ثروت توليد ائدنی و اقتصادی قوه سی کندليلرين قوتلی قولودور. اونا گوره بو فـرقـه ائده بيلمز کی، کندچيلر آراسيندا وجوده گلن حرکتی نظره آلماسين. بونا گوره ده فـرقـه سعی ائده جکدير کی، کندليلرين احتياجلارينی تامين ائتمک اوچون اساسلی قدملر گوتورولسون. مخصوصا کندلی ايله اربابلارين آراسيندا معين بير حدود تعيين ائتمک و بعضی اربابلار طرفيندن اختراع ائديلميش غير قانونی وئرگيلرين قاباغين آلماق دموکـرات فـرقـه سينين فوری وظيفه لريندندير. فـرقـه سعی ائده جک بو مسئله ائله بير صورتده حل ائديلسين کی، هم کندليلر راضی قالسين و همده مالکلر اوزلرينين گلجگيندن اطمينان حاصل ائديب، رغبتله کندلرينين و اوز مملکتلرينين آبادليغينا چاليشسينلار. خالصه تورپاقلاری و آذربايجانی ترک ائديب قاچان و آذربايجان خالقنين زحمتينين محصولونو تهراندا و ساير شهرلرده مصرف ائدن اربابلارين تورپاق لاری، اگر تئزليک ايله آذربايجانا مراجعت ائتمه سه لر،دموکـرات فـرقـه سينين اساس نامه سينه موافق اولاراق کندليلرين اختيارينا وئريلمه ليدير. بيز اوزلرينين عيش و نوشين دن اوتری آذربايجانين ثروتينی خارجه آپاران لاری آذربايجانلی حساب ائتميريک.

اگر اونلار آذربايجانا قايتماقدان امتناع ائتسه لر، اونلار اوچون آذربايجاندا بير حاق قائل دييليک. بوندان علاوه فـرقـه چاليشاجاق کی، چوخ سهل و ساده بير صورتده آذربايجان کندليلرينين اکثريتی تورپاق و اکين آلتلری جهتدن تامين ائتسين٠

اصل8– دموکرات فرقه سينين مهم وظيفه لريندن بيری ده ايشسيزليک له مبارزه ائتمک دير. اينديدن بو خطر چوخ جدی بير صورتده اوزونو گوسترمکده دير. گلجکده بو سئل گوندن – گونه قوتله نه جکدير. مرکزی دولت و محلی مامورلار طرفيندن بو خصوصدا هچ بير ايش گورولمه ميشدير. اگر ايش بو منوال ايله داوام ائدرسه، آذربايجان خالقينين اکثريتی فنا بير حالا دوشمه يه محکوم دور. فـرقـه چاليشير بو خطرين قاباغين آلماق اوچون  جدی تدبيرلر گورولسون. هله ليک فابريکالارين تاسيسی ، تجارتين گئنيشلنمه سی، اکينچی تشکيلاتلارين تاسيس ائديلمه سی، دمير و شوسه يوللارين چکيلمه سی کيمی تدبيرلر، مومکوندور بير قدر فايدالی اولسون٠

اصل٩- انتخابات قانونوندا آزربايجانين حقينده بويوک ظلم ائديلميشدير. دقيق اطلاعاتا گوره بو اولکه ده دوُرت ميليوندان يوخاری آذربايجانلی ياشاماقدادير. بو غير عادلانه قانون موجبينجه آذربايجانا مجلس شورای ملی ده، ۲۰ وکيل يئری وئريلميشدير. بو قطعيا متناسب بير بولگو دييلدير. آذربايجـان دموکـرات فـرقـه سی سعی ائده جک آذربايجان نفوسونا نسبت وکيل انتخاب ائتمه حاقی اولسون. بو تقريبا مجلس نماينده لرينين اوچده بيرينی تشکيل ائده بيلر. آذربايجان دموکرات فرقه سی مجلس انتخاباتينين مطلقا آزاد اولماسی طرفداريدير. او، دولت ايشچيلرينين داخلی و خارجی همچنين پوللولارين قورخوتماق و آلداتماق يولو ايله انتخابات ايشينه قاريشما  لارينا جدا مخالفت ائده جکدير. انتخابات گرک تمام ايراندا آن واحده باشلانيب، چوخ سريع بير صورتده قورتارسين٠

اصل10- آذربايجان دموکرات فرقه سی فاسد، مختلس و رشوه آلان شخصلر ايله کی دولت اداره لرينه سوخولموشلار، جدی مبارزه ائده جک و دولت مامورلاری آراسيندا صالح و درستکار شخصلردن قدردانليق ائده جک. مخصوصا فـرقـه چاليشاجاق اونلارين معاشلاری و زندگانليق شرايطلری ائله اصلاح اولسون کی، اونلار اوچون اوغورلوق و خيانت ائتمه گه بهانه قالماسين. اونلار ائليه بيلسينلر کی، اوزلری اوچون آبرولی حيات وجوده گتيرسينلر۰

اصل ۱۱- دموکرات فرقه سی سعی ائده جک آذربايجانداآلينان وئرگيلرين ياريسيندان يوخاريسی آذربايجانين اوز احتياج لارينا صرف ائديلسين وغير مستقيم وئرگيلر جدی صورتده آزالسين٠

اصل۱۲- آذربايـان دموکرات فرقه سی بوتون دموکراتيک دولتلر، مخصوصا متفق لرله دوستلوق ساخلاماق طرفداري ديرو بو دوست لوغو داوام ائتديرمک اوچون چاليشاجاق  مرکزده وشهرلرده ايران ايله متفق دموکراتيک دولتلرآراسيندا دوستلوغو پوزماق ايسته ين خائن عنصرلرين اللرينی اجتماعی، سياسی و دولتی ايشلردن کنار ائتسين۰ بودور دموکـرات فـرقـه سينی يارادانلارين اصل مقصدلری٠

یاشاسین آذربایجان دموکرات فرقۀ سی ، آذربایجانین آزادلیغینین حقیقی مشعلداری ٠

اون ايکی شهريور ۱۳۲٤- جی ايل

           بیانیه 12 شهریور

مقدمه : روز دوشنبه 12 شهريور 1324، فرقه دموکرات آذربايجان با انتشار بيانيه اي(مراجعت نامه ای) که به دو زبان ترکی آذربايجاني و فارسي نوشته شده و حاوي يک مقدمه و12ماده بود که رسما تشکيل خود را اعلام نمود.

اهم اهداف اين بيانيه عبارت بودند از: تقاضاي آزادي داخلي و مختاريت مدني براي مردم آذربايجان با حفظ استقلال و تماميت ارضی ايران، تشکيل انجمنهاي ايالتي و ولايتي، تدريس زبان ترکی در مدارس آذربايجان، مصرف نيمي از مالياتهاي وصولي از آذربايجان در خود آذربايجان، افزايش کرسيهاي نمايندگان آذربايجان در مجلس به نسبت جمعيت آن، اصلاح روابط و حدود بين مالک و دهقان با در نظر گرفتن مصالح هر دو، مبارزه با بيکاري تلاش در جهت توسعه و ايجاد صنايع، تجارت و کشاورزي، مبارزه با رشوه و فساد در ادارات و....

جالب توجه است که با گذشت نزدیک به هفتاد سال از انتشار بیانیه دوازده ماده ای دوازده شهریور، هنوز بسیاری از خواسته های بنیان گذاران فرقه دمکرات آذربایجان محقق نشده است.

اصل ۱- ضمن حفظ استقلال و تماميت ارضی ايران، بايد به مردم آذربايجان آزادی داخلی و خود مختاری مدنی داده شود تا بتوانند در پيشبرد فرهنگ خود و ترقی و آبادی آذربايجان با مرعی داشتن قوانين عادلانه کشور، سرنوشت خود را تعيين نمايند۰

اصل ۲- در اين راستا بايد بزودی انجمن های ايالتی انتخاب شده و شروع بکار نمايند. اين انجمن ها ضمن فعاليت در زمينه های فرهنگی، اقتصادی و بهداشتی به موجب قانون اساسی اعمال تمام مامورين دولتی را بازرسی کرده و در تغـيير و تبديل آنها اظهـار نظـر خواهند کرد٠

اصل ۳- در مدارس آذربايجان تا کلاس سوم تدريس فقط به زبان (ترکی) آذربايجانی خواهد بود. از آن ببعد زبان فارسی بعنوان زبان دولتی توام با زبان آذربايجانی تدريس خواهد شد. تشکيل دانشگاه ملی در آذربايجان يکی از مقاصد اساسی فرقه دموکرات است٠

اصل ٤- فرقه دموکرات آذربايجان در توسعه صنايع و کارخانجات جدا خواهد کوشيد و سعی خواهد کرد برای رفع بيکاری و توسعه صنايع دستی وسايل لازم را فراهم نموده و توام با تکميل کارخانجات موجود، کارخانجات جديد ايجاد نمايد٠

اصل ۵- فرقه دموکرات آذربايجان توسعه تجارت را يکی از مسايل ضروری و جدی محسوب می کند. مسدود بودن راههای تجاری تا به امروز سبب از دست رفتن ثروت عده کثيری از دهقانان، مخصوصا باغداران و خرده مالکين شده و موجب فقر و فلاکت آنها گرديده است٠

فرقه دموکرات آذربايجان برای جلوگيری از اين وضع در نظر دارد در پيدا کردن بازار و جستجوی راههای ترانزيتی، که بتوان با استفاده از آنها کالاهای آذربايجان را صادر نموده و از اتلاف ثروت ملی جلوگيری کرد، اقدام جدی نمايد٠

اصل ۶- يکی ديگر از مقاصد اصلی فرقه دموکرات، آباد ساختن شهرهای آذربايجان است. برای نيل به اين هدف فرقه سعی خواهد کرد که هر چه زودتر قانون انجمنهای شهر تغيير يافته و به اهالی شهر امکان داده شود که بطور مستقل در آبادی شهر خود کوشيده و آن را بصورت معاصر و مترقی درآورند. مخصوصا تامين آب شهر تبريز يکی از مسايل بسيار فوری فرقه دموکرات است٠

اصل ٧- بنيانگذاران فرقه دموکرات آذربايجان بخوبی می دانند که نيروی مولد ثروت و قدرت اقتصادی کشور، بازوان توانای دهقانان است. لذا اين فـرقـه نمی تواند جنبشی را که در ميان دهقانان بوجود آمده، ناديده بگيرد و بهمين خاطر فرقه سعی خواهد کرد که برای تامين احتياجات دهقانان اقدامات اساسی انجام دهد٠

مخصوصا تعيين حدود مشخص روابط بين اربابان و دهقانان و جلوگيری از مالياتهای غير قانونی که توسط برخی از اربابان گرفته می شود يکی از وظايف فوری فرقه دموکرات است. فرقه سعی خواهد کرد اين مسئله به شکلی حل شود که هم دهقانان راضی شوند و هم مالکين به آينده خود اطمينان پيدا کرده و با علاقه و رغبت در آباد ساختن ده و کشور خود کوشش نمايند. زمينهای خالصه و زمينهای متعلق به اربابانی که آذربايجان را ترک و فرار کرده اند و محصول دسترنج مردم آذربايجان را در تهران و ساير شهرها مصرف می کنند، چنانچه بزودی مراجعت ننمايند، بنظر فرقه دموکرات بايد بدون قيد و شرط در اختيار دهقانان قرار گيرد. ما کسانی را که بخاطر عيش و نوش خود ثروت آذربايجان را به خارج می برند، آذربايجانی نمی دانيم. چنانچه آنها از بازگشت به آذربايجان خودداری نمايند، ما برای آنها در آذربايجان حقی قائل نيستيم. علاوه بر اين فرقه خواهد کوشيد که بطور سهل و آسان، اکثريت دهقانان را از نظر وسايل کشت و زرع تامين نمايد٠

اصل ۸- يکی ديگر از وظايف مهم فرقه دموکرات، مبارزه با بيکاری است. اين خطر از هم اکنون خود را بصورت جدی نشان می دهد و اين سيل در آينده روز به روز نيرومندتر خواهد شد٠دراين موردازطرف دولت مرکزی و مامورين محلی کاری انجام نگرفته است. چنانچه کار بدين منوال ادامه يابد، اکثريت اهالی آذربايجان دچار فنا و نيستی خواهد شد. فرقه سعی خواهد کرد برای جلوگيری از اين خطر، تدابيری جدی اتخاذ نمايد. فعلا تدابيری نظير تاسيس کارخانجات، توسعه تجارت، ايجاد موسسات زراعتی و کشيدن راه آهن و شوسه، ممکن است تا حدودی مفيد واقع شود٠

اصل ٩- در قانون انتخابات ستم بزرگی به مردم آذربايجان روا داشته اند. طبق اطلاعات دقيق در اين سرزمين بيش از چهار ميليون نفر آذربايجانی زندگی می کنند. به موجب همين قانون غيرعادلانه، به نمايندگان آذربايجان فقط ۲٠ کرسی داده شده است و اين بطور قطع تقسيم متناسبی نيست٠

فرقه دموکرات خواهد کوشيد که آذربايجان به تناسب جمعيت خود حق انتخاب نماينده داشته باشد که تقريبا معادل يک سوم نمايندگان مجلس شورا می شود٠

فرقه دموکرات آذربايجان طرفدار آزادی مطلق انتخابات مجلس شورای ملی است. فـرقـه با دخالت مامورين دولتی و عناصر داخلی و خارجی و همچنين در ميان ثروتمندان به طريق ارعاب و فريب، در انتخابات مخالف است. انتخابات بايد همزمان در سرتاسر ايران شروع شده و بسرعت پايان پذيرد٠

اصل ۱٠- فرقه دموکرات آذربايجان با اشخاص فاسد، مختلس و رشوه گيری که در ادارات دولتی جای گرفته اند مبارزه جدی به عمل خواهد آورد و از مامورين صالح و درستکار قدردانی خواهد نمود٠

مخصوصا فرقه کوشش خواهد کرد که معاش و زندگی مامورين دولتی آن چنان اصلاح شود که بهانه دزدی و خيانت برای آنها باقی نماند و آنها بتوانند زندگی آبرومندی جهت خود بوجود آوردند٠

اصل ۱۱- فرقه دموکرات خواهد کوشيد بيش از نصف مالياتهايی که از آزربايجان گرفته می شود صرف احتياجات خود آذربايجان شود و مالياتهای غير مستقيم لغو گردد٠

اصل ۱۲- فرقه دموکرات آذربايجان طرفدار دوستی با کليه دولتها دموکرات مخصوصا با متفقين می باشد و برای حفظ و ادامه اين دوستی کوشش خواهد کرد در مرکز و شهرستانها عناصر خائنی را که می خواهند دوستی بين ايران و دولتهای دمکرات را بهم زنند از امور دولتی کوتاه نمايند

زنده باد فرقه دموکرات آذربايجان،مشعلدارحقیقی  آزادی آذربايجان ٠

12 شهریورماه 1324 .