آذوح: پاریس-حسین قنیبر

یک منبع دیپلماتیک فرانسوی از تحولی در موضع جمهوری اسلامی ایران در باره آینده بشار اسد رئیس جمهوری سوریه خبر می دهد. این منبع می گوید که تهران به کشورهایی از جمله فرانسه خبر داده است که آماده است با «کنار گذاشتن» مسائل مورد اختلاف که بقای اسد در قدرت یا کنار رفتن او در راس آن ها قرار دارد، بر سر توافقی برای آینده سوریه، مذاکره کند. تهران پیشتر همواره اصرار داشت که بقای اسد در قدرت، در راس هرگونه راه حلی برای بحران اسد باشد اما اکنون پذیرفته بر سر راه حلی مذاکره کند که بحث بر سر بقا یا عدم بقای اسد در قدرت را به بعد موکول کند.

جمهوری اسلامی ایران، مهمترین حامی منطقه ای نظام بشار اسد رئیس جمهوری سوریه است. علاوه بر سخنان مخالفان اسد، فیلم هایی هم از حضور نیروهایی ایرانی در سوریه در جنگ علیه مخالفان حکومت دمشق منتشر شده است.

از سویی، دیپلمات فرانسوی از محتوای دیدارهای یکشنبه گذشته استفان دی مستورا فرستاده ویژه سازمان ملل متحد و میخائیل بوگدانوف معاون وزیر امور خارجه سوریه با ائتلاف ملی سوریه (اپوزیسیون) سخن گفت؛ دیدارهایی که طی آن ها دو ابتکار عمل بین المللی و روسی برای حل و فصل بحران سوریه ارائه شد.

ابتکار عمل دی مستورا درباره حلب

این منبع فاش کرد که ائتلاف ملی سوریه، در بحث بر سر آتش بس در حلب، بر سر تضمین هایی که نظام اسد باید در این زمینه ارائه دهد، متوقف شد و اصرار کرد که این تضمین ها، باید کتبی باشد. برجسته ترین این تضمین ها، آزادی زندانیان سیاسی و توافق بر سر ابزاری است که نظام را مجبور به احترام به تمام توافق ها بکند. در مقابل نظام اسد خواهان تضمین هایی است از جمله این که نیروهای اپوزیسیون، اسلحه سنگین خود را تحویل ارتش سوریه دهند و کارمندان دولتی، به مناطق تحت کنترل اپوزیسیون در شرق حلب باز گردند.

منبع فرانسوی ادامه داد که ائتلاف ملی سوریه، خواهان آن شد تا دی مستورا برخی از پیشنهادهای خود را درباره آتش بس در حلب تکمیل کند. این ائتلاف همچنین تا کنون با پیشنهاد اداره مشترک شهر توسط نظام و اپوزیسیون، موافقت نکرده چرا که نگران است «این طرح برای باز پس گیری کنترل کامل شهر توسط نظام وضع شده باشد.»

اما از نظر نظامی این نگرانی وجود دارد که نظام، از توقف جنگ در حلب برای منتقل کردن شمار زیادی از نیروهای خود به مناطق غوطه در شرق دمشق به منظور باز پس گرفتن آن مناطق از مخالفان استفاده کند. همچنین این نگرانی وجود دارد که شبه نظامیان گروه دولت اسلامی موسوم به داعش، با استفاده از اوضاع، جبهه ای جدید علیه نیروهای اپوزیسیون در حلب باز کنند.

ابتکار عمل روسیه

ابتکار عمل روسیه بر گردهم آمدن شمار بیشتری از نیروهای اپوزیسیون سوریه و وسیع تر کردن دایره ائتلاف ملی استوار است تا اپوزیسیونی که نظام اسد آن را قبول دارد را هم شامل شود. در مقابل ائتلاف با این مساله مخالف است و خواهان فشار مسکو بر نظام اسد برای تکرار نشدن حوادث پس از آغاز اجرای توافق ژنو-1 است؛ چرا که تفسیر غلط باعث خالی کردن توافق از محتوای آن و پس از آن شکست آن شد.

دیپلمات فرانسوی ادامه می دهد که روس ها، ابتکار عمل مسکو-1 را بر ژنو-1 ترجیح می دهند زیرا به این صورت، به زمین بازی باز می گردند.

آمریکا خواهان افزایش فشار بر اسد نیست

اما درباره موضع ایالات متحده، همان منبع می گوید که باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا «خواهان افزایش فشار بر نظام بشار اسد که از سوی ایران حمایت می شود نیست، چرا که آمریکا در پی افزایش تنش با ایران در سایه حضور نیروهای آمریکایی در عراق نیست»، نفوذ ایران در منطقه زیاد است و تلاش آمریکا برای افزایش فشار بر اسد، ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز سوریه را موجب می شود.

این دیپلمات فرانسوی می افزاید: «در باور نظامی آمریکا، ایجاد منطقه پرواز ممنوع به معنی منهدم کردن تمام توان نظامی دشمن است. در وضعیت سوریه هم منهدم کردن همه هواپیماها و سامانه های دفاعی این کشور را موجب می شود» و این جنگی است که آمریکایی ها در حال حاضر در پی آن نیستند. با این حال «از راه تماس های مستمر ما با آن، تغییری اندک در موضعشان به وجود آمده است. این تماس های بی وقفه توسط ما و شرکای ما در کشورهای خلیج صورت می گیرد.»

در همین راستا، همین منبع فرانسوی فاش می کند که ایالات متحده، نیمه ماه سپتامبر گذشته به صورت شفاهی به فرستاده سوریه در سازمان ملل متحد خبر داد که آمریکا، اقدام به حملات هوایی در خاک سوریه خواهد کرد. «پاسخ فرستاده این بود که چنین اقدامی، نقض حاکمیت ملی سوریه است اما موضه نظام در دمشق، پس از آن از سوی دمشق بیان شد.»

این منبع ادامه می دهد: «طرف هایی از اپوزیسیون سوریه این سوال را مطرح می کنند که چرا جنگنده های ائتلاف بین الملل، مجموعه های سنی (داعش و النصره) را هدف قرار می دهند اما از حمله به مجموعه های شیعه ای که نظام آن ها را از پاکستان، عراق، لبنان و کشورهایی دیگر آورده، سر باز می زند». همچنین برخی از سوری ها این سوال را مطرح می کنند که «چرا غربی ها از کشتارهایی که توسط داعش انجام می شود، بر می آشوبند اما هنگامی که نظام از اسلحه شیمیایی استفاده می کند، هیچ اقدامی نمی کنند». آن ها می گویند که شمار سوری های کشته شده توسط داعش، کمتر از کشته شدگان به دست نظام است.

اپوزیسیون میانه رو «جذابیت» کمتری دارد

از سوی دیگر، منبع فرانسوی اقرار کرد که اپوزیسیون میانه رویی که از سوی پاریس حمایت می شود «جذابیت کمتری» از داعش برای جوانان سوریه  دارد. زیرا آن ها این گروه تندرو را عکس العملی در برابر جنایت های نظام قلمداد می کنند. او همچنین عامل مادی را در جذب مردم توسط داعش، منکر نمی شود «زیرا مردم در نهایت می خواهند زندگی کنند.»

دیپلمات فرانسوی تاکید می کند: «نظام به قدرتی نیست که برخی گمان می کنند. نظام گاهی سوخت کافی برای پرواز جنگنده های خود ندارد و هم اکنون در دو جبهه درگیر است: اپوزیسیون میانه رو و داعش. نظام با داعش نمی جنگند اما داعش با نظام می جنگند.» همه این ها باعث بلندتر شدن صداهای معترض به سیاست های اسد در درون طایفه علوی شد و ایران و حزب الله را بر آن داشت تا تمام توان خود را در این جنگ، به کار گیرند.

این منبع در پایان گفت که ائتلاف کادرهایی توانا دارد، اما از مشکلی در ساختار تشکیلاتی خود رنج می برد چرا که خود سازمان هایی تاسیس کرده که مانع از فعالیتش می شوند. او، تغییر رئیس ائتلاف هر چهار ماه یک بار را «فاجعه» توصیف کرد و گفت این مساله، باعث بی ثباتی در تشکیلات و ایجاد تنش های داخلی میان اعضا می شود.