آذوح: لازم است تا مسئولین استان همانطوری که همواره بر لزوم ریشه کن کردن آفت بی سوادی در آذربایجان غربی تاکید میکنند، نه در سخن بلکه در عمل و با اهتمامی جدی و عزمی راسخ، به وضعیت وخیم آذربایجان غربی در حوضه سواد، سر و سامانی بخشیده و از دامنه دار شدن عواقب جبران ناپذیر اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی این معضل، جلوگیری به عمل آورند.

به گزارش دورنانیوز، امروزه یکی از شاخصه ها و فاکتورهای مهم و ضروری توسعه در جوامع مختلف، میزان سواد آحاد آن جامعه است و پیشرفت و توسعه، رابطه مستقیم با میزان سواد و آگاهی مردم دارد.

سوادآموزی، تنها فرایند یادگیری مهارت های خواندن، نوشتن و حساب کردن نیست؛ بلکه کمک کردن به آزادسازی انسان و رشد کامل اوست. سوادآموزی، شرایط مناسب را برای کسب آگاهی انتقادی از تضادهای جامعه ای به وجود می آورد که فرد در آن زندگی می کند. همچنین، سوادآموزی انسان را برمی انگیزد تا با مشارکت فعال و بهره گرفتن از نیروی نوآوری، طرح هایی بیافریند که می تواند در متحول ساختن جهان مؤثر باشد. در مجموع، سوادآموزی حق اساسی هر انسان است. سوادآموزی و به طور کلی آموزش و پرورش، یکی از ابزارهای اصلی برای تمام دگرگونی های اجتماعی است. سوادآموزی، عملی سیاسی است؛ یعنی مشارکت انسان، در ساختن هدف ها و ایجاد محیط و شرایط مناسب زندگی.

نخستین گام برای رشد کشور، آموزش سواد و یادگرفتن آن است. بی سوادی و اهمیت ندادن به سواد آموزی، ضربه های جبران ناپذیری به شالوده های علمی، صنعتی، اقتصادی، فرهنگی و… جامعه وارد می سازد. فرد بی سواد در جامعه امروز کمترین جایگاه را خواهد داشت؛ چرا که آشنا نبودن او با مسائل ضروری اش در جامعه، همواره سبب عقب افتادگی اش می شود. آگاه نبودن از مسائل و قوانین حقوقی، بهداشتی، تربیتی و…، چنین فردی را در زندگی دچار مشکل خواهد کرد و کمترین منزلت را در جامعه و بین افراد آن خواهد داشت. در نتیجه، هرچه بی سوادان جامعه ای بیشتر باشد، آن جامعه در بین جوامع دیگر جایگاه پایین تری خواهد داشت.

حضرت امام (ره) علم آموزی را عبادت و از حوائج ضروری و اولیه زندگی افراد می شمارند. آن بزرگوار همچنین، مردم را به قیام عمومی برای ریشه کن کردن مشکل بی سوادی، که آن را در کشوری همچون ایران مایه شرم می داند، فرا می خواند. ایشان در پیامی که در هفتم دی ماه سال ۱۳۵۸ صادر کردند، فرمودند: « مایه بسى خجلت است که در کشورى که مهد علم و ادب بوده و در سایه اسلام زندگى مى‏کند که طلب علم را فریضه دانسته است، از نوشتن و خواندن محروم باشد. ما باید در برنامه دراز مدت، فرهنگ وابسته کشورمان را به فرهنگ مستقل و خودکفا تبدیل کنیم.» (صحیفه امام، ج‏۱۱، ص: ۴۴۶)

وضعیت بی‌سوادی در ایران

سوادآموزی یکی از مهمترین مسائل آموزش و پرورش جامعه ایران محسوب می‌شود، چرا که برپایه آخرین آمار منتشر شده، ایران بالغ بر ۲ میلیون نفر بی‌سواد دارد (۳٫۶ درصد از کل جمعیت) که توانایی خواندن و نوشتن را ندارند.

در آمار استخراج‌شده مرکز آمار ایران آمده است، در سال۱۳۹۲ از ۶۸‌میلیون و ۳۵۱‌هزار نفر جمعیت ۶‌ ساله و بیشتر کشور، ۱۳٫۴‌% بیسواد بوده‌اند.

همچنین در حدود ۱۰ میلیون ایرانی تنها تا پنجم ابتدایی تحصیل کرده‌اند و ۱۰ میلیون تنها تا سطح سیکل به مدرسه رفته‌اند. این دو گروه به انضمام گروه بی سواد رقم بسیار دلهره آوری را از وصعیت سواد در ایران ترسیم می‌کنند.

نکته مهم این است که «سواد» یا «با سواد بودن» یکی از مفاهیم مرکزی در سنجش توسعه انسانی (HDI) کشورها محسوب می‌شود. به طوری که در گزارش سالانه توسعه انسانی که به صورت سالانه توسط برنامه توسعه سازمان ملل (UNDP) انتشار می‌یابد، یکی از سه شاخص مورد بررسی نرخ سواد بزرگ سالان است؛ در کنار شاخص امید به زندگی و استاندارد زندگی شایسته که توسط تولید ناخالص داخلی (GDP) تعیین می‌شود. و ایران در رتبه ۸۸ جهان و رتبه هشتم خاورمیانه و شمال آفریقا را کسب کرده است.

وضعیت بی‌سوادی در آذربایجان غربی

مطابق با آمار، بالاترین درصد باسوادان در کشور مربوط به استانهای تهران، مازندران، اصفهان و سمنان هستند و پایین‌ترین درصد باسوادی در استان‌های آذربایجان غربی و شرقی، سیستان و بلوچستان، کردستان، کرمان و خراسان شمالی است.

متاسفانه آمارها نشان می دهد بعد از گذشته ۳۴ سال از طول انقلاب اسلامی وضعیت بی سوادی در استان رضایت بخش نیست.  تعداد بی سوادان گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال آذربایجان غربی نزدیک به ۱۸۳ هزار نفر است که با احتساب بیسوادان سایر سنین این تعداد به ۲۵۰ هزار نفر می رسد. از این رو آذربایجان غربی یکی از استانهای محروم کشور در حوضه بی سوادی است.

آذربایجان غربی(احتمالاً به دلیل دوزبانه بودن منطقه و مشکلات موجود در تدریس زبان فارسی به نوآموزان با زبان های محلی و عدم تدریس زبان مادری) از لحاظ نرخ بی‌سوادی در رتبه دوم بیسوادی کشور قرار دارد که این امر شایسته این استان و مردمان آن نیست.

شاید یکی از مهمترین دلایل به وجود آمدن چنین وضعیتی، توزیع ناعادلانه اعتبارات بین استان ها و پایین بودن شاخص های توسعه در آذربایجان غربی باشد. آذربایجان غربی استانی کمتر توسعه یافته است و در خصوص شاخصهای مربوط به وضعیت کیفی مدارس شرایط خوبی وجود ندارد.

استاندار آذربایجان غربی در هفتمین جلسه شورای آموزش و پرورش استان، با اشاره به شاخص های توسعه انسانی استان، گفت: در بخش سلامت و آموزش و یا به عبارتی بهتر در بخش توسعه انسانی، آذربایجان غربی یکی از استانهای کمتر توسعه یافته است به طوریکه در بخش سواد، آذربایجان غربی در سطح کشور در رتبه ۲۸ و در زمینه سلامت در رتبه ۲۹ قرار دارد؛ همچنین درآمدهای مردم استان نسبت به متوسط کشوری ۴۷ درصد پایین تر یعنی از نصف درآمد کشور نیز پایین تر است و در رتبه ۲۶ قرار دارد.

سعادت در این جلسه ضمن تاکید بر لزوم ریشه کنی بیسوادی در استان آذربایجان غربی گفت: در بین مسئولان و مردم استان این ظرفیت و توانایی وجود دارد که درصد بی‌سوادی را به صفر برسانند و در صورت تامین بودجه و در سایه کار جمعی می‌توان تا اندازه زیادی این معضل را برطرف کرد.

وی ادامه داد: همه باهم باید برای ارتقای نرخ سواد در استان تلاش کنیم و معضل بی سوادی را در استان ریشه کن سازیم.

مردانی مشاور معاون وزیر آموزش و پرورش نیز در این جلسه با اشاره به جایگاه و اهمیت آموزش و پرورش در جامعه گفت: باید با اطلاع رسانی و برنامه ریزی های لازم جایگاه واقعی آموزش و پرورش را در جامعه نشان دهیم تا همه به آن به عنوان یک نیاز واقعی جامعه نگاه کنند و  نگاه به آموزش و پرورش به عنوان یک دستگاه هزینه ای را عوض کنیم.

نیاز به توصیه و توجیه نیست؛ زیرا همگان می دانند که آموختن تنها دستاویز انسان در سراشیب نشناختن و ندانستن است. اما همتی بلند می خواهد و توفیقی مداوم. در دین و آیینی که تعلیم و تعلم، عبادت است، جستجوی دانش، فریضه و عالم ارجمندترین کس در میان مردم است، محرومیت از خواندن و نوشتن، بخشودنی نیست.

لازم است تا مسئولین استان همانطوری که همواره بر لزوم ریشه کن کردن آفت بی سوادی در آذربایجان غربی تاکید میکنند، نه در سخن بلکه در عمل و با اهتمامی جدی و عزمی راسخ، به وضعیت وخیم آذربایجان غربی در حوضه سواد، سر و سامانی بخشیده و از دامنه دار شدن عواقب جبران ناپذیر اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی این معضل، جلوگیری به عمل آورند.

رضا اصغری