کودکان خود را از نعمت «زبان مادری» محروم نکنیم

در کنار تلاش برای اطلاع رسانی و آگاه سازی خانواده ها با اهمیت آموزش زبان مادری توسط کودکان، نظام آموزش و پرورش نیز باید تغییری در رویکرد فعلی در مناطق دو زبانه ایجاد کند چرا که در نظام آموزشی موجود با توجه به واقعیت تنوع زیبای قومی در این سرزمین وسیع با گوناگونی های اقلیمی، زبانی و فرهنگی و اتفاقات تاریخی منطقه ای هیچ گونه توجهی به این تنوع نشده است که نیازمند بازنگری جدی است.

به گزارش دورنانیوز، هستی در تنوع آفرینش است و تنوع زبانی یکی از پیچیده ترین تنوع در میان بشریت است. قران کریم یکی از حکمت های تفاوت انسان ها در نژاد ها و زبان های مختلف را شناخت انسان ها از یکدیگر معرفی می کند و از اینجاست که می توان زبان را هویت هر فرد ذکر کرد.

برای زبان مادری تعاریف مختلفی ارائه شده که در ساده ترین تعریف، زبان مادری به عنوان زبانی که خانواده به آن زبان تکلم می کند، یاد شده است.

موضوع زبان مادری چندی است با وجود تنوع زبانی در کشور، بدون مطالعه در بوته بی توجهی رها شده است و تلاش چندانی برای بررسی تاثیر این زبان در رشد فرهنگی و اجتماعی فرد مشاهده نمی شود.

امروزه در مناطقی که زبان آنها به غیر از زبان رسمی کشور است آموزش زبان در کودکان به معضلی تبدیل شده است و خانواده ها در اینکه با چه زبانی با کودک تکلم کنند، بلاتکلیف هستند، گاه با تصور این که مکالمه به زبان فارسی باعث موفقیت تحصیلی و اجتماعی کودک و نبود لهجه در زبان رسمی در آینده خواهد شد سعی می کنند از بدو تولد با کودکان خود به زبان فارسی صحبت می کنند و درست همین جا که زبان مادری توسط مادران نادیده گرفته می شود، مشکلات هویتی و فرهنگی برای کودکان ایجاد می شود.

کودکانی که خانواده به زبانی با او تکلم می کند که زبان بومی محیط اطراف و خانواده نیست دچار سر در گمی می شوند و تجربه نشان داده است این کودکان دیرتر از کودکانی که به زبان مادری و بومی با آنها صحبت می شود، قادر به تکلم می شوند و این ناتوانی در بیان نیاز باعث تاثیر مخرب روانی، پرخاشگری و نبود اعتماد به نفس در کودکان می شود و جالب است که مشکل لهجه کودک نه تنها حل نمی شود بلکه این کودکان به مرور با قرار گرفتن در محیط، زبان بومی را نیز یاد می گیرند در شرایطی که هر دو زبان مادری و رسمی را با لهجه صحبت می کنند و به هیچ کدام از این دو زبان تسلط کافی ندارند.

در مقابل کودکانی که با زبان مادری با آنها تکلم می شود وقتی احساس می کنند مانند بزرگترهای اطراف خود می توانند صحبت کنند از اعتماد به نفس بالایی برخوردار می شوند و تجربه نشان داده است این کودکان قادر به ارتباط اجتماعی موفق در آینده می شوند.

در حالت کلی می توان گفت کودکان توانایی فوق العاده ای در یادگیری زبان دارند و می توانند چند زبان را به طور همزمان تا قبل از سن مدرسه یاد بگیرند اما تاکید بیشتر خانواده ها باید بر زبان محیط خانواده و اجتماع باشد و متاسفانه ناآگاهی خانواده ها به دلیل نبود اطلاع رسانی کافی در این زمینه باعث پرورش نسلی با مشکلات تربیتی، فرهنگی و اجتماعی می شود.

در کنار تلاش برای اطلاع رسانی و آگاه سازی خانواده ها با اهمیت آموزش زبان مادری توسط کودکان، نظام آموزش و پرورش نیز باید تغییری در رویکرد فعلی در مناطق دو زبانه ایجاد کند چرا که در نظام آموزشی موجود با توجه به واقعیت تنوع زیبای قومی در این سرزمین وسیع با گوناگونی های اقلیمی، زبانی و فرهنگی و اتفاقات تاریخی منطقه ای هیچ گونه توجهی به این تنوع نشده است که نیازمند بازنگری جدی است.

نویسنده: پوپک قاسمی / کارشناس ارشد آموزش زبان