آذوح: فرش ترکمن با قدمت بیش از شش هزار سال بر تارک پیشانی این قوم اصیل و پرپیشینه می درخشد و بیش از 800 طرح و نقش، جان مایه تار و پود آن است با اینحال اما همینک غبار فرموشی بر دارهایش نشسته است.

به گزارش خبرنگار مهر در گرگان، این فرش زیبا حاصل هنر و دسترنج زنان بافنده ترکمن است که صبح تا شام بی وقفه با عشق گره بر گره می زنند تا این هنر آبا و اجدادیشان را زنده نگه دارند و اگر متولیان دست یاریشان را برای حل مشکلات این قشر عظیم دراز نکنند، باید گفت فرش ترکمن به وادی فراموشی سپرده خواهد شد.

درحال حاضر هشت هزار بافنده فرش در 10 تعاونی فرش دستباف ترکمن مشغول فعالیت هستند.

یک دختر ترکمن که به دلیل ترس از امنیت شغلی حاضر به معرفی خود نشد و زیرمجموعه یکی از تعاونیهای فرش دستباف است، بزرگرتین مشکل بافندگان فرش را کمی دستمزد می داند و می گوید: ساعات طولانی از صبح تا اوایل شب باید به بافت فرش بپردازیم.

وی که 26 سال سن دارد و حدود 10 سال است مشغول بافندگی است، آرزو دارد، مثل همه کارگران ساعات مشخصی سر کار برود و بعد از کار با فراغ بال استراحت کند.

* فرشبافی برای امرار معاش

وی می گوید: دلم می خواست ساعات مشخصی سر کار می رفتیم و در یک کارگاه متمرکز با بقیه بافندگان کار می کردیم و دارهای ایستاده داشتیم تا کمتر بیمار می شدیم.

این بافنده جوان افزود: ما بافنده ها برای امرار معاش کار می کنیم و پیش می آید در طول بافت، گاهی اوقات بافتمان خراب می شود و یا خوب از آب در نمی آید، آنوقت باید برای جبران خسارت، از دستمزد حداقلی ما کم شود.

* جیب بافندگان خالی از سود فرش

این دختر ترکمن دلی پردرد از دلالان و واسطه ها و برخی تجار فرش دارد که حاصل دسترنج بافندگان را که صاحبان اصلی فرش هستند را به قیمت حداقلی می خرند و سود اصلی نصیب این دلالها می شود و سهم بافنده ها در این میان هیچ است.

مدیرعامل شرکت تعاونی فرش دستباف ترکمن و یکی از فعالان حرفه فرش گلستان نیز درباره فعالیتش در این عرصه گفت: ابتدا بافنده فرش بودم و بشدت به این هنر علاقمند شدم و در رشتهفرش فارغ التحصیل شدم و در حین تحصیل تدریس نیز می کردم.

زلیخا عادلی که حدود پنج سال سابقه تدریس در رشته فرش دارد، افزود: متاسفانه دانشگاه علمی و کاربردی استان چند سالی است که دانشجوی فرش پذیرش نمی کند.

وی اظهار داشت: با وجود علاقمندان بسیار فرش دستباف در استان و سرمایه ها و منابع بسیار، علت عدم پذیرش دانشجو در رشته فرش در استان قابل توجیه نیست.

مدیرعامل شرکت تعاونی گل نگار گلستان افزود: بیش از 150 بافنده تحت پوشش تعاونی ام در کارگاههای خانگی مشغول بافت هستند و توانسته ام برای بخش عمده ای اشتغال ایجاد کنیم.

عادلی، در زمینه فروش فرش های تولیدی افزود: تولیدات ما بیشتر بر حسب سلیقه هیا بازار است و فرش های تولیدی بیشتر به کشورهای اروپایی نظیر آلمان و کشورهای عربی صادر می شود.

این فعال فرش ترکمن به مشکلات بافندگان فرش اشاره و اضافه کرد: دستمزد پایین این قشر زحمتکش از جمله مشکلات است و بافنده زحمت می کشد و اما دستمزد و حاصل تلاشش نصیب دلالان و برخی تجار سودجو می شود.

وی افزود: بافنده ها نیز سعی کنند تحت پوشش تعاونی فرش درآیند و با سازمان هایی در زمینه آموزش و ارائه تسهیلات به بافندگان خدمات می دهند، همکاری داشته باشند.

عادلی با اشاره به مشکلات تولید فرش ترکمن در استان گفت: هزینه های رنگرزی در استان بسیار بالاست و رنگرزی زیاد صورت نمی گیرد و ما مجبوریم از استانهای دیگر مواد اولیه را تهیه کنیم.

وی بیان داشت: دولت می تواند حمایت های ملی و تسهیلاتی لازم با سود کم و اقساط بلند مدت به بافندگان ارائه دهد و باید موانع در راه ارائه تسهیلات کم شود و بافندگان بتوانند از تسهیلات با اقساط بلند مدت بهره مند شوند.

* نفس بافندگان فرش بند آمد

زیخا عادلی یادآورشد: در حال حاضر بانکها فرصت تنفس به بافنده نمی دهند و بلافاصله بعد از پرداخت وام، پرداخت اقساط آغاز می شود، درحالیکه بافت فرش چندین ماه طول می کشد و بافنده پس از اتمام بافت و تحویل فرش، پس از چند ماه مزد خود را دریافت می کند و کمتر قادر است، اقساط را بلافاصله پرداخت کنند.

مدیرعامل شرکت تعاونی فرش دستباف ترکمن در زمینه بیمه قالیبافان گفت: بحث بیمه قالیبافان چندسال پیش مطرح بود و در حال حاضر بافندگان پس از صادر شدن کارت قالیبافی از سوی فنی و حرفه ای ومعرفی به تامین اجتماعی می توانند بیمه شوند.

وی اظهار داشت: اگر می خواهیم، این فرش جایگاه واقعی اش را بدست آورد باید بتوانیم برحسب نیاز و سلیقه بازار داخلی و خارجی تولید داشته باشیم و از بافندگان نیز حمایت کنیم و با افزایش تولیدات با کیفیت و با قیمت مناسب، بازار رقابتی سالمی ایجاد کنیم.

عادلی بیان داشت: تبلیغات و اطلاع رسانی در زمینه فرش ترکمن و دستبافت ها باید بیشتر شود و رغبت مردم برای خرید این محصول با کیفیت افزایش یابد.

سالانه بین 20 تا 23 هزار متر مربع فرش در استان بافته می شود که چهار تا شش هزار متر مربع آن صادراتی است و فرش های بافته شده در استان شامل قالی، قالیچه، گبه، فرش ترکمن و فرش بزرگ پارچه است.

فرش های صادراتی گلستان بیشتر مربوط به " تکه لر" واقع در شرق استان است و در حال حاضر، 39 کارگاه غیر متمرکز فرش در استان گلستان فعالیت دارند.

مهر