آذوح: اجرایی شدن برجام موکول به تائید انجام تعهدات ایران از سوی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران می‌گوید کار بازرسان آغاز شده و چیزی به آغاز اجرای برجام نمانده است.

خارج کردن سازه‌ی مرکزی راکتور اراک موسوم به "کالندریا" یکی از آخرین تعهدهای جمهوری اسلامی برای اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بود.

پس از گزارش‌های ضد و نقیض و تائید و تکذیب‌های مکرر درباره انجام این مرحله، سرانجام بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران خاتمه یافتن این کار را به طور رسمی اعلام کرد.

به گزارش خبرگزاری ایسنا، کمالوندی روز پنج‌شنبه (۲۴ دی/ ۱۴ ژانویه) در یک گفت‌وگوی تلویزیونی تائید کرد که خارج کردن کالندریای راکتور اراک دیروز انجام شد و حفره‌های آن با سیمان پر شده است.

شمارش معکوس اجرای برجام

با خارج کردن این سازه که از آن به عنوان "قلب راکتور اراک" یاد می‌شود امکان تولید پلوتونیومی که در ساخت نوعی بمب اتمی کاربرد دارد، در این تاسیسات از میان می‌رود.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی می‌گوید بازرسان آژانس در گزارشی که شامگاه پنج‌شنبه به وین ارسال می‌کنند شرحی از انجام تعهدات ایران ارائه خواهند کرد.

او در ادامه گفت: «اقدامات عملی دو طرف انجام شده است و کارهای نوشتاری مربوط به این اقدامات در وین در حال انجام است و فکر می‌کنم طی امروز و فردا وارد مرحله اجرا شود.»

عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه و رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام روز گذشته در جمع خبرنگاران تاکید کرد که کارها به سرعت در حال انجام است و روز اجرای برجام "از شنبه یا یکشنبه دیرتر نخواهد بود".

کمالوندی نیز با بیان این‌که کارهای بسیار کوچک باقیمانده ظرف امروز و فردا انجام می‌شود تصریح کرده که "رسیدن به مرحله اجرا خیلی نزدیک است".

خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران چند روز پیش به نقل از یک "منبع مطلع" که نامش فاش نشده گزارش داده بود که قلب راکتور اراک خارج شده و "جای آن بتن ریخته‌اند".

سازمان انرژی اتمی ایران دوشنبه ۲۱ دی ماه با انتشار بیانیه‌ای این خبر را تکذیب کرد و نوشت: «سازمان مطابق برنامه و مفاد نامه مقام معظم رهبری، اقدامات توافق شده را باید تا روز اجرای برجام به اتمام برساند. در این رابطه برخی کارهای مقدماتی آغاز شده ولی هیچ اقدامی در این خصوص (خارج کردن قلب راکتور اراک) تکمیل نشده است.»

رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای ۲۹ مهر ماه در نامه‌ای به رئیس جمهور، حسن روحانی ضمن تائید برجام خواستار رعایت برخی مسائل شد.

در بخشی از این نامه تاکید شده: «اقدام در مورد نوسازی کارخانه‌ی اراک با حفظ هویّت [آب] سنگین آن، تنها در صورتی آغاز خواهد شد که قرارداد قطعی و مطمئن درباره‌ی طرح جایگزین و تضمین کافی برای اجرای آن منعقد شده باشد.»

تخلف دولت با اجازه رهبر؟

پیش از این سند بازطراحی راکتور اراک به امضای وزیر خارجه ایران، محمد جواد ظریف، همتایان او در کشورهای ۱+۵ و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا رسیده، اما تا کنون قراردادی برای انجام آن امضاء نشده است.

ایران و چین پیش از این برای بازطراحی و مدرن‌سازی تاسیسات اراک چند دور مذاکره کرده‌اند اما هنوز به توافق نهایی دست نیافته‌اند.

اصغر زارعان، معاون سازمان انرژی اتمی دو روز پیش ضمن تکذیب خارج شدن کالندریای راکتور اراک به روزنامه خراسان گفته بود: «در مورد اقدامات ایران بر روی کالندریای اراک باید ابتدا قرارداد بازطراحی راکتور میان ایران و چین نهایی و امضا شود و بعد از آن کالندریا خارج شده و بتن‌ریزی صورت می‌گیرد.»

اسماعیل کوثری، از فرماندهان پیشین سپاه و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس چهارشنبه، ۲۳ دی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس با اشاره به نامه خامنه‌ای و عدم امضای قرارداد میان ایران و چین تاکید کرد: «دولت در این موضوع تخلف کرده است.»

برخی ناظران معتقدند این "تخلف" احتمالی دولت باید با تائید رهبر جمهوری اسلامی صورت گرفته باشد، زیرا در غیر این صورت راه اجرای برجام هموار نمی‌شد.