English            Latin   

برای دریافت مطالب جدید به این آدرس www.azoh.net  مراجعه فرمایید

Yeni Adresimiz www.azoh.net

New Address www.azoh.net 

گفتنی است این سایت آرشیو مطالب منتشر شده از اسفند 89 تا دی 92 و همچنین از مهر 94 تا شهریور 95 را شامل می شود
 

با ایل بیچاقچی یکی از بزرگترین ایل های تورک بیشتر آشنا شویم- اسفندیار پور

ایل بچاقچی (بیچاقچی)  امروزه یکی از بزرگترین ایل های تورک جنوب کشور محسوب میگردد و شامل هجده تیره بزرگ میباشد که هر کدام از تیره ها شامل طوایف متعددی میباشد . به همین میزان هم جمعیت زیادی برای ایل بچاقچی ذکر میشود .

لازم به ذکر است ایل بچاقچی در ابتدا به این بزرگی و جمعیت نبوده است و به خاطر اقتدار و آوازه بچاقچی ها طوایف زیادی به ایل بچاقچی ملحق شده اند و بیشتر طوایف امروزی جزو ابواب جمعی ایل میباشند .

در یک دسته بندی کلی میتوان ایل بچاقچی را به دو دسته کلی تقسیم کرد . طوایف ترک و طوایف فارس بچاقچی که تقریبا به لحاظ تعداد طوایف نصف طوایف ترک و نصف طوایف فارس میباشند .

طوایف فارس از جمله ناوکی سیوندی مرادرجبی رضوانی چهارگنبدی و… را نام برد و از طوایف ترک بچاقچی میتوان به قارا سعدلو و صاری سعدلو و خرسلو و عباسلو و انکلو و ارشلو (که سابقا از افشارها بوده و بعدها به بچاقچی پیوسته) را نام برد .

آنچه مسلم است ایل بچاقچی در ابتدا هنگام کوچ از سرزمینهای آذربایجان متشکل از چهار و یا پنج طایفه بیشتر نبوده است . که طوایف قاراسعدلو و صارسعدلو به همراه عباسلو و خرسلو و انکلو از آذربایجان به جنوب کشور کوچ کرده اند و همچنین در صحبتی که با بعض قدیمی های طایفه ارشلو داشته ام بیان میکنند که طایفه ارشلو از آذربایجان کوچ کرده و جزو ایل بچاقچی بوده است که اگر این مدعی درست باشد بعید نیست طایفه ارشلو در زمان سکونت ایل بچاقچی در آذربایجان به این ایل ملحق شده باشد و یا شاید هم اصسلا از ابواب جمعی بچاقچی نباشد و جزو طوایف اصلی بچاقچی باشد . به هر حال هر سه احتمال در مورد طایفه ترک ارشلو به قوت خود باقیست بلکه جدا شدن از ایل افشار و الحاق این طایفه به ایل بچاقچی بعد از کوچ ایل بچاقچی به جنوب ایران صادق تر است . به غیر از این شش طایفه که همگی ترک میباشند بقیه طوایف جزو ابواب جمعی بوده و کم کم و به مرور زمان به ایل بچاقچی ملحق شده اند . در بین طوایف ابواب جمعی و ملحق شده به بچاقچی طایفه ناوکی از موقعیت ویزه ای برخوردارند . چون از الحاق ناوکی ها چیزی حدود دو قرن میگذرد و این زمان در بین سایر طوایف ابواب جمعی بسیار قابل توجه و چشمگیبر میباشد و در گذشت این همه سال و رابطه نزدیک ناوکی ها با طایفه خوانین ایل بچاقچی یعنی قاراسعدلی و ازدواجها و زادو ولدها قرابت و فامیلی بسیار نزدیک بین آنها ایجاد شده است .

در مورد الحاق طایفه ناوکی به بچاقچی آنگنه که نقل میکنند طایفه ناوکی در فارس سکونت داشته است در آنجا درگیری به وجود آمده و خان بهارلو قصد جان ناوکی ها را میکند آنها از فارس فرار کرده و به ایل بچاقچی پناهنده یا به قول قدیمیها دخیل میشوند .

ریاست ایل بچاقچی در آن زمان با حیدرقلی خان صارسعدلو بوده است .

با وساطتت حیدر قلی خان ایل بچاقچی جان پناه طایفه ناوکی میشود و از آن زمان ناوکی ها به یکی از سلحشورترین وشجاع ترین طوایف ایل بچاقچی تبدیل شده و چون خود را مدیون خان بچاقچی میدانسته اند در برابر خوانین ایل از هیچ جان بر کفی و فداکاری دریغ نکردند .

در مورد الحاق سایر طوایف ابواب جمعی آنگونه که نقل شد در اثر اقتدار ایل بچاقچی سایه امن این ایل پهنه اطراف را مناسب و ایمن از دستبردیاغیان چه دولتی چه غیر دولتی کرده بود و به همین دلیل خیلی از طوایف برای الحاق به ایل بچاقچی اشتیاق نشان میدادند که مورد قبول خوانین واقع نمیشد و فقط بعضی از آنها پذیرفته میشد .

ریاست و خانی ایل بچاقچی از ابتدا تا به امروز بین طوایف صارسعدلو قاراسعدلو در گردش بوده است . اما قریب به بیسش از دو قرن است که ریاست ایل بین طایفه قاراسعدلو باقی مانده است . یکی از طوایفی که شاکله اصلی آن خیلی دستخوش حوادث واقع نشده است و تا به تامروز به سمت انقراض و یا حل شدن در سایر طوایف نرفته است طایفه قاراسعدلو میباشد . ساختار طایفه قاراسعدلو متشکل از خاندان اسفندیارپور میباشد که تا زمان ریاست مرحوم حسین خان اسفندیارپورشجاع السلطان دست نخورده باقی ماند و مرحوم حسین خان اسفندیارپورو مرحوم پدرش اسفندیارخان به خاطر مصالح ایل بچاقچی نسبت به تغییر فامیلی و نام خانواده بسیار متعصب بوده اند به گونه ای که وقتی بزرگان سایر طوایف بچاقچی با هدیه و تحفه های متعدد نزد ایشان می آمدند تا شاید بتوانند خان را راضی کرده نام خود را به اسفندیارپور تغییر دهند با مخالفت شدید شجاع السلطان مواجه میشدند . قدیمی ها نقل میکنند در یکی از جلساتی که خدمت حسین خان شجاع السلطان رسیدند و درخواست اجازه برای تغییر فامیل خود به اسفندیارپور کردند حسین خان اسفندیارپور شجاع السلطان اینگونه بیان کرد : مهم این است که همه شما بچاقچی هستید و شجاعت و مردانگی در وجودتان است اما اسفندیارپور بودن علاوه بر بچاقچی بودن و  داشتن شجاعت و مردانگی مسیله ایست خونی و در خون انسان باید باشد و نشانه یک خاندان است و نمیتوان آن را با تغییر نام ایجاد کرد .

نام خانوادگی اسفندیارپور سالها بدون دخل و تصرف بین خانواده خوانین قارا سعدلی علی الخصوص نوادگان امیرعلی خان قاراسعدلو باقی ماند . تا چندسال بعد وفات حسین خان اسفندیارپور که گروه اندکی از متنفذین بچاقچی که مدتها اصرار به تغییر نام داشتند توانستند با مدد از لطف و علاقه مرحوم آذردخت خانم دختر مرحوم حسین خان اسفندیارپور به ایل خود رضایت وی را برای تغییر فامیل بدست آوردند . به همین خاطر است افراد طایفه قاراسعدلو علاوه بر نام خانوادگی اسفندیارپور نام اجداد خود را نیز به یدک میکشند .

به عنوان مثال وقتی میخواهند بگویند صمدالله خان اسفندیارپور میگویند صمدالله خان اسفندیارپور از طایفه ترجمان خانی و اگر بخواهند بگویند اسدالله خان اسفندیارپور میگویند اسدالله خان اسفندیارپور از طایفه صفی خانی و فرزندان حسین خان اسفندیارپور را میگویند از طایفه حسین خانی و گروه دیگری را میگویند اسفندیارپورهای شکوه خانی و…

و اینگونه به خاطر قاطی نشدن سایرین با طایفه اسفندیارپور(قاراسعدلی) نام پدران هر طایفه از زمان پدر و پدر بزرگ حسین خان اسفندیارپور را نیز به یدک میکشند .

حالا شاید توضیح مختصری از نامهای بالا خالی از وجه نباشد :

مثلا نسبت ترجمان خان و صفی خان با یکدیگر برادری است و هر دوی آنها پسران رضا خان قاراسعدلی میباشند و نسبتشان با اسفندیارخان پدر حسین خان اسفندیارپور پسر عمو میباشد یعنی پدر اسفندیار خان مهدیاربیگ قاراسعدلو با رضا خان قاراسعدلو برادری میباشد و هر دوی آنها پسران آقاحسن خان قاراسعدلو فرزند امیرعلی خان قاراسعدلو میباشد. البته شرح کامل نسب ها و سبب ها در بخش شجره نامه طایف قاراسعدلو به طور مفصل خواهد آمد و این اشاره فقط برای بهتر روشن شدن لقب های حسین خانی و ترجمان خانی و صفی خانی و … میباشد .

البته در بین طوایف قاراسعدلو نام خاندان قلیچ خانی هم موجود میباشد که کاملا روشن است منسوب به قلیچ خان قاراسعدلو میباشند که بنده با اینکه تحقیق فراوان کردم نتوانستم بفهمم که قلیچ خان جزو برادران ترجمان خان و صفی خان است و یا جزو عموزاده های آنان .

تحلیلی بر تاریخ و عملکرد ایل بچاقچی از آذربایجان تا سیرجان .

نویسنده و محقق احسان آزاد (اسفندیارپور)

Share/Save/Bookmark
 
آدرسهای ما - Follow us

YouTube

 -----

Facebook

----- 

Twitter