یاشیل حرکتین گلیشیم سوره جی و گونئی آزربایجان – تالاس آوشار
آزربایجان میللی حرکتی قیسا بیر زامان دیلیمی ایچریسینده اینانیلماسی گوج ایشلره ایمضاسینی آتمیشدیر و یاواش یاواش آزربایجاندا تعیین ائدیجی بیر فاکتور حالینه گلمه کده دیر. آنجاق اؤلچوسوز بیر داورانیش میللی حرکتین گلیشیم آهنگینی پوزابیلر
تاریخسل اولاراق چوخ کریتیک بیر دؤنم ایچینده ییک. بؤلگه ده حیزلی گلیشمه لر بیر بیرینی ائتکیله یرک دوام ائتمکدهدیر، عرب دونیاسیندا دیکتاتور رئژیملر آرد آردا دئوریلیر و بو دا توتالیتار حاکیمیتلرین پئنجه سینده یاشایان باشقا میللتلره انرژی، هیجان و اومود وئرمکده دیر. بو اولای‌لار، یاخلاشیق 20 آی اؤنجه اعتراض حرکتلرینه تانیق اولان ایراندا دا اؤز اولوم‌لو ائتکی‌سینی بوراخماقدا‌دیر. اولای‌لارین گئدیشاتی ایرانین دا ائر یا دا گئج داها بؤیوک اولایلارا گئبه اولاجاغی‌نین خبرچی‌سی‌دیر.
ایراندا دا یاشیل حرکت آدی آلتیندا اورتایا چیخان حرکت توتالیتار رئژیمه قارشی اولسا دا کئچن سوره ده گؤستردی کی عرب دونیاسیندا باش وئرن اولای‌لاردان فرق‌لی‌لیک عرض ائتمکدهدیر و ایرانا اؤزگو بیر تابلو ایله قارشیمیزا چیخماقدادیر. 1977 دئوریمیدن همن سونرا ایران ایسلام حاکیمیتینین ایچینده اولوشان ایکی تیره‌لیک 10 اونجو جومهور باشقانی سئچیملریله ان اوست سویه یه اولاشدی. بو سئچکیلر ایسلام رئژیمینده اوناریلماسی گوج بیر چاتلاغین اولوشماسینا ندن اولموشدور. آنایاسا قورویوجولار کونسئیی‌نین انگلینی آشابیلن رئفورمجو قانادین آدای‌لاری اسکی باشباخان موسوی و اسکی مجلیس باشقانی کروبی، موحافیظه کارلارین آدایی دؤنمین جومهور باشقانی احمدی نژاد و اسکی دئوریرم موحافیظلری باشچی سی رضایی ایله سئچیم یاریشینا گیردیلر. بو سورجده بو اولکه ده بیر ایلک یاشاندی و آدای‌لار جان‌لی تلویزیون پروگرام‌لاریندا قوزلارینی پایلاشدی. دارتیشما‌لار گئنلده چوخ سرت کئچدی. آما ایکی اساس آدای یعنی موسوی ایله احمدی نژاد آراسیندا کئچن دارتیشما‌لار ایپلری قوپاردی.
اؤزللیکله احمدی نژادین، سون اوتوز ایل ایچریسینده ایران رئژیمی‌نین ان گوجلو آکتورلاریندان اولان هاشیمی رفسنجانینی هدف آلماسی اورتامی یاخشیجا گئردی، بئله کی رفسنجانی دینی لیدئر خامینه ای یه بیر مکتوب یازا‌راق فیرتینا قوپاجاغیندان خبر وئردی. بو گرگین اورتامدا گرچکلشن سئچیمین سونوجو صبرلری داشیردی. گوزلنتیلرین ترسینه بؤیوک بیر اوی فرقیله صاندیق‌دان احمدی نژاد چیخدی، بو دا موسوی و کروبی‌نین کسکین اعتراضلارینا ندن اولدو. موسوی‌نین سئچیملر اثناسیندا سیموول اولاراق سئچدیغی یاشیل رنگ آرتیق بیر اعتراضی حرکتین آدینا چئوریله جکدی و ایسلام جومهوریتین 30 ایل تبلیغ ائتدییی رنک کابوسونا و قورخولو رویاسینا دونوشجکدی.
ایصلاحاتچی‌لار باشدا موسوی و کروبی اولاراق ساختاکارلیق قاریشدیغی گرکجه سی ایله سئچیم سونوجلارینی تانیمییا‌جاق‌لارینی آچیقلادی و سئچمنلرینی اویلارانا صاحب چیخماق ایچین میدان‌لارا چاغیردی. تهراندا و بیر نئچه فارس شهرینده یاپیلان میتینگلر رژیمین سرت تاوریلا قارشیلاندی و حکومتین تپکی سی بیر چوخ انسانین اؤلومونه و یارالانماسینا یول آچدی. مینلرجه انسان اؤزللیکله اونده گلن ایصلاحاتچی‌لار یاخالانیب حبسه آتیلا‌راق ایشکنجلره معروض قالدی. اولای‌لارین دوروق نوقطه سی 2009 عاشوراسیندا باش وئردی و موخالیفلرین تاویر و سلوگان‌لاری سرتلشرک حاکیمیتی هدف آلدی، صبری توکنن رئژیم آجیما‌سیزجا اولایلارا موداخیله ائتدی و تهران کوچه لری شیدت‌لی چاتیشما‌لارا صحنه اولدو. رئژیم یان‌لی‌لاری سینیرسیز شیدت قوللاناراق اعتراضچی‌لاری قورخوتمایا و سیندیرمه یه چالیشدی. قان‌لی بیتن عاشورا اولایلاریندان سونرا یاشیل حرکت میدان گؤستریلرینه سون وئرمک زوروندا قالدی و اولای‌لار موقتی اولاراق یاتیشدی.
بو آرادا حرکت لیدرلری بیر نئچه گؤستری چاغیری‌سینی دولتین ایزنی اولمادیغینی سبب گؤستررک ایبطال ائتدی. رئژیم بو حرکتی ائتکیسیزلشدیرمک ایچین بؤیوک حمله لر یاپدی و الینده کی بوتون اولاناقلاری قوللاناراق اعتراضلاری کنترل آلتینا آلدیغینی آشیلامایا چالیشدی. اما دولت مصلحتلرینی گؤز اؤنونده بولوندوراراق (اؤز سوزلری ایله) فیتنه باشی آدلاندیردیقلاری موسوی و کروبیه توخونمادی. رژیم، گئنیش تبلیغات آپاراراق یاشیل حرکتین بیتدییینی و آرتیق بیر تهدید اولمادیغینی توپلوما ائمپوزه ائتمیه چالیشسا دا موسوی و کروبی حرکتی جان‌لی توتماق ایچین هر بهانه ایله توپلوما مئساژ گؤندئرمه یی سوردوردو و بو حرکتین بیتمه دییینی، ترسینه بؤیودویونو ایدعا ائتدی. عرب دونیاسین‌داکی چالخانتیلار یاشیل حرکتین اوزونو یئنیدن گؤسترمه سینه و بیتمدییینی دویورماسی ایچین زمین اولوشدوردو.
لیدئرلر حرکته یئنی بیر نفس آلدیرماق و حاکمیته گؤز داغی وئرمک آماجی ایله اورتادوغو و افریقانین قوزئیینده باش وئرن اولای‌لاری بهانه ائدرک بهمن آیینین 25 اینجی گونونو عرب دونیاسین‌داکی آیاقلانما‌لارا دستک گونو اولاراق اعلان ائتدیلر. موسوی و کروبی دئولته موراجیعت ائدرک بیر میتینگ کئچیریلمه سینی طلب ائتدیلر، رد جوابی چوخ گئجیکمه سه ده گؤستری یاپیلاجاغینی دویوردولار. یاشیل سئمپاتیزان‌لاری اوزون بیر سوردن سونرا تهران کوچه لرینده یئنیدن سرت سلوگانلارلا بوی گؤستردیلر و یاشیل حرکت گئرچیینی بیر داها هر کسه خاتیرلاتمیش اولدولار. رئژیمین، اولان بیتنلری کوچومسه سه ده گرگینلیک و گوونسیزلیک پسیکولوژی‌سی ایچینده اولدوغو اینکار ائدیلمزدیر. بو اولایلارا تئپکی، موسوی و کروبینی ائشلری ایله بیرلیکده حبش ائتمک اولدو و بئله لیکله اولای‌لار کیریتیک بیر آشامایا گئچمیش اولدو.
اولای‌لارین گئدیشاتینا باخیلدیغیندا بو گون اصلاحات یان‌لی‌لاری اولاراق صحنه دن سیلینمک ایسته نن کسیم رئژیمین اومورقاسینی اولوشدوران قانادی‌دیر. دئوریمین تپه سینده اولان‌لاردان و خمینی‌نین گووندیکلریندن بوگون یالنیز خامینه ای قارشی جیبهه ده دیر. رفسنجانی، موسوی، خاتمی، کروبی و خمینی‌نین تورونلاری اؤزللیکله حسن خمینی اصلاحات جیبهه سیندن یانا‌دیرلار.
بو دا رئژیمین گؤودسینده ایصلاحاتچی‌لارین نه دنلی گوجلو اولدوق‌لاری‌نین بیر ایشارتی‌دیر. آیریجا ساییلاری میلیون‌لارا واران ناراضی کیتله بو حرکتین تابانینی اولوشدورور. بو اوزدن حرکتین بیتمه سینی گوزلمک یالنیش بیر آنلاییشدیر، آنجاق بو حرکت اؤز ایچینده چوخ چئلیشکیلری باریندیرماقدا، بو دا حرکتین سونوج آلماسینی انگلله مکده دیر. حرکتین لیدئر کادروسو ایسلام جومهوریتینه صادق‌دیر و سیستیمین دییشمه سیندن یانا تاویر قویمور. موسوی‌نین گؤستریلرده آتیلان ترس سلوگان‌لارا قارشی “جومهوری ایسلامی، نه بیر کلمه آز، نه بیر کلمه چوخ” وورغوسو دا بونو گؤسترمکده دیر. دولاییسیلا یاشیل حرکت لیدئر کادروسونون اولای‌لارین کنترل‌دان چیخماسین‌دان یانا اولمادیق‌لاری بیر گئرچکدیر. ایسلامی حاکیمیت اونلارین قیرمیزی چیزگی‌سی‌دیر و قولای‌لیقلا بون‌دان تعویض وئرمیجکلری آشیکاردیر. سادجه موحافیظه کارلارین آشیری باسقی‌سی و باریشماز توتومو اولای‌لارین یاتیشماسینا ایزین وئرمیر. حاکیمیتین یاشیل ایشیق یاخماسی ایله بو طیفین بؤیوک چوغون‌لوغو آنلاشمایا و سورون‌لارین ماسادا چؤزولمسینه سیجاق باخیرلار و بونو بیر سیرا چوخ دا آغیر اولمایان قوشول‌لار آلتیندا یاپمایا حاضیردی‌لار.
یاشیل حرکت لیدئر کادروسونون ترسینه گؤوده سی‌نین سورونو رئژیمین بوتونویله دیر و بونو دا چوخ آچیق بیر شکیلده گؤستریلرده اورتایا قویموش‌لاردیر.
گؤستریلر ” اویوم هانی” سلوگانی ایله باشلاسا دا، “اؤلوم اولسون دیکتاتورا” و “جومهوری ایرانی” سلوگانلاریلا یئر دییشدیرمیشدیر. بو اولای‌لارین دیگر بیر بویوتو دا فارس میللیتچیلیی ایله ایلگی‌لی‌دیر. پهلوی لرجه تملی آتیلان و فارس میللتی آراسیندا کؤک سالان فارس میللیتچیلییی و آریانیزم ذهنیتی، ایسلام جومهوریتی نی عربلرین ایرانداکی حاکیمئتی‌نین دوامی اولاراق گؤرمکده‌دیر. باخمییا‌راق کی ایسلام رئژیمی پهلوی لرین میراثینی مذهبی دؤن گیدیررک دئوام ائتدیرمکده دیر و فارس میللتی‌نین لهینه ایراندا یاشییان دیگر میللتلری بوتون ایلکین حاقلاریندان محروم بوراخمیشدیر، آما بو بئله فارس میللیتچیلییینی ایقنا و خوشنود ائتمه مکده دیر. باش وئرن گؤستریلرده دموکراتیک و اینسان حاقلاری ایله ایلگیلی طلبلردن چوخ ایران‌لی‌لیق دولاییسییلا فارسچی‌لیق اؤن پیلانا چیخمیشدیر. بئله کی بعضی کسیملر بو حادیثه نی فارس میللیتچیلییی‌نین دیریلیشی (رستاخیزی) اولاراق نیتلندیرمکده دیرلر.
فارس میللیتچیلییی نین یوکسلیشی ایله، حاکیمیت بو پتانسیلی اؤز لهینه چئویرسین دییه سون زامان‌لاردا “مکتب ایران” سؤیله مینی اؤن پیلانا چئکمه یی و بو یوللا اؤزونه مشروعیت قازانمایی هدفلمیشدیر.
یاشیل حرکتین دیگر بیر چیخمازی ایران سیاسی سینیرلاری ایچریسینده یاشییان ائتنیکلرین اؤزللیکله آزربایجان تورکلری‌نین توتومو ایله ایلیشکی‌لی‌دیر. یاشیل حرکت، ایران نوفوسونون چوخون‌لوغونو اولوشدوران فارس اولمایان میللتلره یؤنه‌لیک بلیرسیز بیر توتوم سرگیلمیشدیر و میللتلرین حاقلاری قونوسوندا ایقنا ائدیجی بیر آچیقلاما یاپمامیشدیر.
جومهور باشقان‌لیغی سئچکیلری آزربایجاندا اؤزللیکله آزربایجان میللی حرکتینده ده حرکتلنملری برابرینده گئتیرمیش‌دی. آدای‌لارین صلاحیتی اونایلانما‌دان اؤنجه اسکی میللت وکیلی اکبر اعلمی آدای اولدوغونو آچیقلایا‌راق، میللی حرکت ایچریسینده بیر دارتیشمانی تئتیکلمیش‌دی. اعلمی سون ایللرده اؤزللیکه خورداد آیاقلانماسین‌دان سونرا میللی حرکت ایچریسینده مقبولیت قازانیمش بیر فیگورا دؤنوشموشدور. خورداد اولای‌لاری ایله ایلگیلی مجلیسده چیخیشی و شهریارین او معروف شعرینی اوخوماسی چوخ‌لارینی هیجانلاندیرمیش و اعلمینی جدی شکیلده حیمایت ائتمه یه و اونون اطرافیندا توپلانمایا سوق ائتمیشدی. آنجاق اعلمی‌نین صلاحیتی رد اولدوق‌دان سونرا ایصلاحاتچی‌لارین آزربایجان‌لی اولان آدایی موسوی سئچه نه یی اوزرینده دورولموش، اونون آزربایجان‌لی اولماسی آزربایجاندا سئچیملری ایصلاحاتچی‌لارین لهینه چئویرجه یی گؤروشو آغیرلیق قازانمیش‌دی. اما موسوی‌نین سئچیم پروپاگانداسی سورسینده آکتیو رول آلان اسکی جومهور باشقانی خاتمی‌نین ده حاضر بولوندوغو، آزربایجانلیلاری آشاغیلایان ویدیو گؤرونتوسو و موسوی‌نین میللییتچی بیر کسیمین “آزربایجانین ایستکلری” آدی آلتیندا طلبلرینه یانیت وئرممه سی میللی حرکتین ایچریسینده موسویه قارشی اولوم‌سوز تئپکیلره ندن اولماسینا باخمییا‌راق یئنه ده موسوی آزربایجان‌لی‌لارین بیرینجی ترجیحی اولاراق گؤزوکوردو. اؤزللیکله موسوی‌نین آزربایجان‌داکی میتینگلرینده تورکجه دانیشماسی و بعضی وعدلر وئرمه سی سئچمنلرین دقتینی جلب ائده بیلمیشدی.
آزربایجان سون 100 ایلده ایران سیاسی تاریخینده اؤز آغیرلیغی و بلیرلییجی رولو ایله اون قازانمیشدیر. بو اوزدن سئچیم سونراسی تهراندا باش وئرن اولای‌لار گؤزلری آزربایجانا و اؤزللیکله تبریزه چئویردی و آزربایجانین توتومونون نه اولاجاغی هر کسین ماراقینی چکمکده ایدی. اما بو کز آزربایجان‌لی‌لاردان اومود ائدیلن و بیر چوخ‌لاری‌نین گوزله دییی تپکی گلمدی. آزربایجان میللیتی بو اولای‌لار قارشی‌سیندا تمکینلی داورانمایی و بو توققوشمانین طرفی اولمایاجاغی یولونو سئچمیش‌دیر. بو تاویر چوخ چئشیت‌لی سؤیلم و دوشونجه نی برابرینده گئتیردی و بو ایشده حاکمیتین الی‌نین اولدوغو، آزربایجانین مرکزدن اوزاقلاشدیغی و ایصلاحاتچی‌لارین اسکی داورانیش‌لاری اؤزللیکله آزربایجان‌لی‌لارین خورداد آیاقلانماسیندا حاکیمیت صفینده یئر آلدیق‌لاری‌نین سونوجو کیمی یوروملاندی. گونئی آزربایجان میللی حرکتینده ایسه یاشیل حرکتله ایلگیلی و آزربایجانین نئجه بیر تاویر سرگیلمه سی حاقدا بیر نئچه گؤروش اؤن پیلانا چیخمیشدیر.
تهران‌داکی اعتراضلارین همن آردین‌دان آزربایجان فئدرال دموکرات تشکیلاتی چاتی‌سی آلتیندا توپ‌لاشان و چوخون‌لوغو اسکی سول ذهنیتینی داشییان کسیم، آزربایجانین در حال بو اعتراض حرکتلرینه قاتیلماسی و یاشیل حرکته دستک اولولماسینا وورغو یاپیردی. بو گروپ گونئی آزربایجانین تک تلویزیون کانا‌لی واسطه سییله آزربایجانلیلاری قیشقیرتمایا و کوچه لره تؤکمه یه چالیشسا دا باشاری‌لی اولامادی.
بو گروپا گؤره موجادیله نین اساس هدفی ایران ایسلام رئژیمی‌دیر و ایراندا یاشییان بوتون میللتلر اؤزللیکله آزربایجان‌لی‌لار گئچمیشده اولدوغو کیمی بو حرکتین اؤن آیاغی اولما‌لی‌دیر. میللی مسئله آرخا پیلانا آتیلما‌لی و تهرانلا عینی چیزگی ایچریسینده و عینی سلوگانلارلا حرکت ائدیلمه‌لی‌دیر. اونلارا گؤره اؤنجه لیک‌لی هدف ایسلام جومهوریتینی آرا‌دان قالدیرماق‌دیر، چونکو بوتون بدبختلیکلرین و میللی سیتمین بانی‌سی جومهوری ایسلامی‌دیر. بو انگلی آشدیقدان سونرا میللی حاق‌لار قونوسوندا تئهرانلا آنلاشما یاپیلما‌لی و آزربایجان مسئله سینی تهراندا چؤزمک لازیم‌دیر.
ایکینجی گؤروش یاشیل حرکته معنوی دستک وئریلمه سی، آنجاق آزربایجان‌لی‌لارین اوچونجو بیر جیبهه آچا‌راق اؤز سلوگان‌لاری ایله حرکته گئچمه سینی ساوونور.
اوچونجو گؤروش ایسه آزربایجانین گله جه یی مجهول بیر حرکتین آرخاسیجا گئتمه نین دوغرو اولمادیغینا وورغو یاپماقدادیر. بو گوروشه گوره بیز بو دعاوانین طرفی دئییلیک اونون ایچین بیزی ایلگیلندیرمز و بو اولای‌لاردان کسینلیکله اوزاق دورمالیییق، بیزیم دردیمیز یالنیز مولا رئژیمی دئییل فارس حاکم ذهنیتی و سیستئمی‌دیر و بو حرکت تامامیله آزربایجان میللی چیخارلارینا ترس بیر حرکت‌دیر. بو گروپ یاشیل حرکتین مولا حاکیمیتیندن داها تهلیکه‌لی اولدوغونو و دونیادا مشروعیتینی ایتیرمیش و چئشیت‌لی کیریزلرله بوغوشان بیر حاکیمیتی، باتی دونیاسی‌نین دسته یینی آلمیش و فارس میللیتچیلیییندن ده تعویض وئرمه ین بیر حاکمیتله دییشمه نین استراتژیک بیر ختا اولاجاغینی ساوونور.
یاشیل حرکتین ائیلملری‌نین سونا ارمه سی، آزربایجانین یاشیلا آیاق اویدورماماسی، بو حرکتده گئت گئده ایرانچی‌لیق گؤروشونون آغیر باسماسی و اؤزللیکله حرکتین میللتلر ایله ایلگیلی سسسیزلییینی قوروماسی اوچونجو گؤروش یان‌لی‌لارینی ممنون ائتمیشدیر بئله کی بو گؤروشو ساوونان‌لار بو حرکتین بیتدییینی و تهلیکه نین آتلاتیلدیغینی اؤنه سورموشلردی.
آما بهمن اولای‌لاری و یاشیل حرکتین آتاغی هر کسین یوخوسونو پوزدو و یاشیل حرکت، میللی حرکتین یئنیدن گوندمینه اوتوردو و موباحیثلر قالدیغی یئردن باشلادی.
ییرمی آی ایچریسینده باش وئرن بو اولای‌لار یاشیل حرکتین ایران سیاسی آرئناسیدا اؤنملی بیر فاکتور حالینه گلدییینی و هرکسین بو حرکتی حسابا قاتا‌راق سیاست یاپماسی گرکدیینی اورتایا قویموشدور. بو اوزدن آزربایجان میللی حرکتی ده یاشیل حرکت قارشی‌سیندا اؤز دوروشونو و بو اولای‌لارین هاراسیندا اولدوغونو نئتلشدیرمه‌لی‌دیر.
کئچئن بو 20 آی ایچریسینده یاشیل حرکت ایراندا یاشایان میللتلره قارشی اولان توتوموندا هئچ بیر دییشیک‌لیک یاپمامیشدیر و گون گئچدیکجه داها چوخ ایرانچی‌لیق ماهیتی قازانماقدا‌دیر. اؤزللیکله موسوی و کروبی‌نین یاخالانماسین‌دان سونرا یاشیل حرکتین ایچریسینده بو ذهنیت داها دا آغیر باسا‌جاق‌دیر. بو حرکتین دیش قولونو تامامیله فارس میللیتچیلری اولوشدورماقدا‌دیر. بو کسیمین، دئموکراسی و اینسان حاقلاری کیمی سؤیلملری یالنیزجا آراجسال اولاراق قوللاندیقلاری بیر تاکتیک‌دیر. بو حرکتین هم ایچریده هم ده دیشاریدا کی یؤنتیجیلری بو قاورام‌لاردان اولدوقجا اوزاقدیرلار و قالیبلاشمیش ایرانچی‌لیق ذهنیتلری‌نین دییشمه سی اولاناق‌سیز گؤزوکمکده‌دیر. سون گونلرده یاییم‌لانان و موسوی‌نین ده ایمضاسینی داشییان “منشور جنبش سبز” سندینده میللیتلرین حاقلاری ایله ایلگیلی سؤزده بئله اولسا قایدا دییر هئچ بیر شئی یوخ‌دور و یاشیل حرکت بو باخیم‌دان ایران ایسلام جومهوریتیندن داها گئریجی اولدوغونو اثبات ائتمیشدیر.
یاشیل حرکت موجادیله ده اوستونلوک قازانماق ایچین شوبهه‌سیز بو اعتراضی حرکتی ایران گنلینه یایماق زوروندا اولدوغونون هر حالدا فرقینده‌دیر و بو زامان دیلیمی ایچریسینده ائتنیک بؤلگلردن سوموت بیر دستک آلمادیغینی دا هرکسدن یاخشی بیلیر. اما بونا رغما توتوموندا هئچ بیر دییشیک‌لیک یاپما نیتینده اولمادیغی آشکاردیر. بونون سیرری یاشیل حرکتین لیدئر کادروسوندا ساخلی اولسا دا بیر نئچه تمل ندنی اؤنه سورمک مومکون‌دور.
بیرینجی‌سی بو توققوشما بیر چوخ یئرده سسلندییی کیمی عایله ایچی بیر سورون‌دور و ایسلامی حاکمیتین ایکی قانادی آراسیندا باش وئرمکده‌دیر.
یاشیل حرکتین لیدئر کادروسو ایران چاپیندا بیر آیاقلانما‌دان یانا دئییل‌دیر. اونلار دا ایران چاپیندا بیر آیاقلانمانین اؤزلرینین ده سونونو گتیر جه یی‌نین و جومهوری ایسلامی حاکمیتینه سون وئره جه یی‌نین فرقینده دیرلر. بو اوزدن حاکم قانادی باسقی آلتینا آلماق ایچین و حاکیمیتی یئنیدن پای‌لاشماق ایچین سینیرلی، کنترل لو آما کسکین اعتراضلاردان یانا‌دیرلار. ائتنیک بؤلگلرین بو اولایلارا قاریشماسی اولای‌لارین کنترل‌دان چیخماسینا ندن اولابیلر، اونون ایچین ائتنیک بؤلگلرین ساکیت قالماسی اونلارین دا یارارینا‌دیر.
موسوی‌نین آزربایجان‌لی اولماسی اصلینده یاشیل حرکتین بیر آوانتاژی‌دیر آما نه موسوی و نه یانداش‌لاری بو کارت‌دان یارارلانمادی‌لار. موسوی‌نین آزربایجان‌لی‌لارا یؤنه‌لیک بیر مئساژی بلکه دنگلری دییشتیره بیلیردی.
دیگر یاندان یاشیل حرکتین اؤزللیکله موسوی‌نین میللیتلر مسئله سی اوزرینده دورماسی ائتنیک میللیتچیلییین گوجلنمه سینه و بورا‌داکی حرکتلره مشروعیت قازان‌دیرماسی آنلامینا گلمکده‌دیر کی یاشیل حرکت بونون گله جکده نه لره مال اولاجاغینی کسدیرمیشدیر.
یاشیل حرکتین اورتایا قویدوغو بو تاویری، آزربایجان میللی حرکتینده کی یاشیل حرکتله بوتونلشمه تئزینی چوروتموشدور و بو گؤروش آزربایجانین چیخارلارینا ترس اولدوغو ایچین میللی حرکت ایچینده مقبولیت قازانمامیشدیر و بون‌لارین چابا‌لاری گئچن سوره ده آزربایجاندا کوچوک چاپ‌لی بیر ائیلمی بئله گرچکلشتیرمه یه یئتمه میشدیر.
اوچونجو بیر جیبهه نین یارادیلماسی یاخلاشیمینا گلدیکده بو، میللی حرکتین چوخ بؤیوک بیر ریسکین آلتینا گیرمه سی دئمک‌دیر. بورادا هر شئیدن اؤنجه آزربایجان میللی حرکتی‌نین پتانسیل گوجونو یاخشی بیلمه میز گرکیر.
یاشیل حرکتله آزربایجان میللی حرکتینی قارشیلاشدیرمایا باشلادیغیمیز زامان اورتایا چیخان تابلو هاردا اولدوغوموزو گؤسترمه یه کفایت ائدیر . یاشیل حرکتین هم ایچریده و هم دیشاریدا چوخ دنه ییم‌لی، گوجلو بیر کادروسو واردیر. سیستماتیک، آکتیف، دینامیک، بیر تشکیلاتی یاپییا، چوخ حیاتی اؤنم داشییان دیش دسته گه و اؤزللیکله لیدئر نیته لییی داشییان دنه ییم‌لی شخصلره صاحب‌دیر.
آزربایجان میللی حرکتی ایسه تاریخی شرطلردن دولایی بون‌لارین هامیسیندان بؤیوک اؤلچوده یوخسون‌دور. بو دا میللی حرکتین مانئورا ایمکان‌لارینی بؤیوک اؤلچوده دارالدیب قیسیتلاماقدا‌دیر. بون‌لاری سؤیله مک گونئی آزربایجان میللی حرکتینی کوچومسمک آنلامینا گلمز، آزربایجان میللی حرکتی قیسا بیر تاریخی دیلیم ایچریسینده اینانیلماسی گوج ایشلره ایمضاسینی آتمیشدیر و یاواش یاواش آزربایجاندا تعیین ائدیجی بیر فاکتور حالینه گئلمکده دیر. اؤلچوسوز بیر داورانیش میللی حرکتین گلیشیم آهنگینی پوزابیلر. بئله بیر حرکته قالخیشما‌دان اونجه بعضی سورولارا یانیت بولمامیز لازیم‌دیر:
آزربایجان میللی حرکتی بو آشامادا توپلومو میللی هدفلر دوغرولتوسوندا سفربر ائدجک ملزمه یه صاحیب می‌دیر؟
میللی حرکتین توپلومسال بیر حرکتی شکیللندیرمه، میللی پتانسیلی حرکته کئچیرمه و اعتراضلاری سوردوره بیلمه قابیلیتی و گوجو وارمی؟
بو سورولارین یانیتینی آلماق و حرکتین گوجونو و توپلوم ایچینده کی ائتکی‌سینی اؤلچمک ایچین، میللی حرکت، الینده اولان بوتون واسیطه لری (تلویزیون، اینترنت، شبنامه یایما و.س) قوللاناراق میللی سیتئمه قارشی اینسان‌لاری بیر گئجه (اؤرنه یین 12 فروردین ایران آنایاساسینین قبول اولدوغو گون) ساعت 22:00 دا اعتراض علامتی اولاراق بیر نئچه دقیقه لیینه ائولری‌نین ایشیق‌لارینی سؤندورمه یه و یا یاشاسین آزربایجان سلوگانی آتمایا دعوت ائده بیلر و بئله لیکله گوجو نو ده تست ائتمیش اولور.
گونئی آزربایجاندا میللیتچی‌لیک و میللی سؤیلم‌لرین، یایغین بیر حال آلمیشسا دا توپلوم ایچریسینده قورومساللاشمادیغی بیر گرچک‌دیر. حرکتین قورومساللاشمادیغی ایچین قایما اولاسیلیغی چوخ یوکسکدیر. ایشین ان قورخولو یانی حرکتین اؤزللیکله تبریزده اعتراضی حرکتلری تئتیکله مه سی (مثلا تراکتور تاکیمی یاریش‌لاری‌نین بیتیمینده و طرفدارلارین ائوه دؤنوش سیراسیندا) و هر شئیین کنترل‌دان چیخماسی‌دیر. آزربایجانین مرکزله باغلاری یئترینجه قوپمادیغی ایچین یاشیل حرکتله بیر یئرده بیر آرایا گلمه و حرکتین یؤنونون دییشمه احتیمالی موجودور. آزربایجان‌لی‌لارین بیر قیسمی‌نین اؤزللیکله گوج مرکزیمیز اولان تبریزده آیاقلاری یاشیل حرکتله اولماسا دا بو حرکته سمپاتی دویمالاری دانیلمازدیر. نه اولورسا اولسون یاشیل حرکت، آزربایجانلیلاری دا بیخدیرمیش آجیما‌سیز بیر دیکتوتورلوغا قارشی‌دیر. بو دا آزربایجانلیلاری قیشقیرتدیغیمیز حالدا مورکب بیر اورتامین یارانماسینا ندن اولابیله جک و آزربایجان‌لی‌لارین قارشی قارشییا گلمه سینه یول آچابیله جکدیر.
بیر عصره یاخین‌دیر کی آزربایجان، مرکزچی قوولرله ایش بیرلییی ایچینده و بیر چوخ حرکت و دئوریمین اؤن آیاغی اولموشدور. اما سونوجدا آزربایجانا خسران‌دان باشقا هئچ بیر شئی گئتیرمه میشدیر. آزربایجانی یئنیدن تهران مسلخینه گؤتورمک، اؤزللیکله هئچ بیر گوونجه اولما‌دان گؤتورمک آغیر بیر مسولیت طلب ائدیر. بیز مین ایللیک بیر فاجیعه نین آلتین‌دان قالخماقداییق . آزربایجان یاواش یاواش مرکزله باغلارینی قیرماقدا‌دیر و بونو ان چوخ ایسته ین و تبلیغ ائدن آزربایجان میللی حرکتی اولموشدور. آزربایجان میللتی‌نین بو تاویری ندن قایناق‌لانیرسا قایناقلانسین آزربایجان میللی حرکتی ایچین بیر شانس سونماقدا‌دیر و اونو آزربایجاندا باشات و بیرینجیل گوج حالینه گئتیرمه کده دیر. آزربایجانین بو ائیلملره سوروکلنمه سی میللی حرکتین ضررینه یول آچابیلیر. حرکتین باش وئرن اولایلارا قاتیلماماسی دیکتاتورلوق‌دان یانا اولماق آنلامینا گئلمز، ساده جه آزربایجان میللی منفعتلرینی گؤز اؤنونه آلا‌راق یاپیلان ترجیح‌دیر. آزربایجان میللی حرکتی زاتا بوگونکو حاکمیتله ایللردیر موجادیله ائتمه کده و بونون بدلینی اوده مکده دیر. بیز کیمسه یه بیر شئی اثبات ائتمک زوروندا دئییلیک. ایرانین چاغداش تاریخینده دفعه لرجه تانیق اولدوغوموز کیمی مرکزی دئولتین چؤکوشو ائتنیکلرین آیاقلانماسینا و اؤز میللی سینیرلاری اطرافیندا بیرلشمه سینه ندن اولموشدور. انرژیمیزی یارین‌لارا ساخلامالییق. آزربایجان میللتی‌نین دوروشونا، جمعی شعورونا و ایرادسینه سایغی دویمالیییق.
