آذوح: صدها هزار ایرانی مقیم سوئد و دیگر کشورهای دمکراتیک غربی, بدلایل مختلف با گذرنامه های پناهندگی کشور محل اقامتشان به کشورهای دیگر مسافرت می کنند. دارا بودن گذرنامه پناهندگی لزوما بمعنی فعال سیاسی بودن دارنده آن و یا حتی مخالفت وی با حکومت متبوعش نیست, چرا که بسیاری از امکانات پناهندگی تنها جهت کسب اقامت در کشورهای غربی و استفاده از مزایای کاری و تحصیلی موجود در اینگونه کشورها استفاده بعمل آورده اند.

اکثریت قریب به اتفاق ایرانیانی که امروزه در سوئد و در دیگر کشورهای غربی زندگی می کنند, و اینک بدون مشکلی به ایران مسافرت می کنند, از طریق پناهندگی به سوئد آمده اند و دولت ایران نیز بخوبی از این موضوع آگاه است.

در واقع دولت ایران از معدود دولتهای جهان است که به اتباع خود اجازه می دهد از گذرنامه های پناهندگی خود, در کنار گذرنامه ایرانی, بعنوان ویزا بهنگام خروج از مرزهای کشور استفاده نمایند.

اما "پناهندگان واقعی" که با گذرنامه های پناهندگی شان به کشورهای خارجی, بویژه کشورهای غیر دمکراتیک دارای روابط حسنه با دولت ایران,  مسافرت می کنند باید توجه نمایند که حتی در خارج از مرزهای ایران نیز می توانند دچار مشکلات جدی شده و در بدترین حالت تحویل مقامات ایرانی شوند.

یک ایرانی دارای گذرنامه پناهندگی در سوئد چندی پیش جهت مسافرت به سوریه به سفارت سوریه در استکهلم مراجعه و درخواست ویزا می کند. به گفته وی سفارت سوریه در استکهلم بدون مشکلی برای وی یک ویزای توریستی صادر کرده و برچسب آن را در گذرنامه پناهندگی وی الصاق می کند.

اما این ایرانی مقیم سوئد می گوید که در فرودگاه دمشق افسر گذرنامه بمجرد دیدن گذرنامه پناهندگی وی, و با وجود دارا بودن ویزای معتبر سوریه صادر شده از سفارت این کشور در استکهلم, پلیس فرودگاه وی را از صف مسافرین جدا می کند و مورد بازجویی قرار می دهد.

پلیس سوریه در بازجویی وی را متهم به دارا بودن فعالیتهای سیاسی علیه دولت ایران کرده و به وی اطلاع می دهد که جهت دادن اجازه خروج به وی از سوریه می بایست از مقامات ایرانی استعلام بعمل آورد.

وی می گوید: " با اینکه من دارای هیچگونه سابقه سیاسی نبودم و نیستم, اما باز هم از پایان ماجرا دچار تشویشی شدید شدم. خوشبختانه پس از استعلام پلیس سوریه از مقامات ایرانی,  ظاهرا فرد دارای ارزشی تشخیص داده نشدم و گذرنامه ام را به من پس دادند و اجازه دادند تا سوریه را ترک کنم. اما پرسش اینجاست, اگر من از سوی مقامات ایرانی فرد با ارزشی تشخیص داده می شدم تکلیف چه بود؟"

و این پرسشی است که همه ایرانیان دارنده گذرنامه های پناهندگی در سوئد و دیگر کشورهای غربی بهنگام مسافرت به کشورهای خارجی, و بویژه کشورهای غیر دمکراتیک دارای روابط حسنه با دولت ایران, می بایست قبل از آغاز مسافرت خود آن را طرح کرده و به آن توجه نمایند.

استکهلمیان