عضو هیئت علمی دانشگاه آبردین با رتبه پروفسوری

عضو جامعه شناسان بدون مرز (ssf)

متأسفانه آچمزی که در لبنان حاکم بود و تاکنون لااقل مانع از لغزیدن لبنان به جنگ داخلی و تجزیه شده بود، با دومینویی از تصمیمات کاملاً اشتباه در حال به هم خوردن است.

تحریمی که مقامات سعودی نسبت به لبنان به تازگی اعمال کرده اند، نه تنها کمکی به آنان نمی کند که عملاً موجب سوق دادن لبنان به سوی ایران و متحدانش می شود. حزب الله لبنان بخش کوچکی از وزارتخانه های دولت لبنان را در اختیار دارد و ارتش لبنان نیز که در اختیار حزب الله نیست تا با قطع کمک های عربستان به ارتش لبنان ضرر کند و دقیقاً برعکس اگر قبلاً هدف از کمک عربستان برای یاری نظامی به ارتش لبنان تقویت هر چه بیشترش بوده تا حزب الله وسوسه نشود به خاطر تجهیزات برتر نسبت به ارتش لبنان همچون حوثی ها در یمن دست به کودتا بزند، حالا با قطع کمک ها به ارتش لبنان عملاً مقامات عربستان به حزب الله لبنان کمک کرده اند! کشور نیز در قبضه حزب الله نیست تا با تحریم همگانی، حزب الله متضرر شود و برعکس این مواضع حزب الله را نسبت به متحدان و دوستان عربستان در لبنان تقویت می کند.

هر تصمیم سیاسی زمانی نتیجه مطلوب می دهد که بر اساس سنجش و ارزیابی برآیند نیروهای دخیل در معادلات یک کشور صورت گیرد و گرنه نتیجه نامطلوب و چه بسا عکس می دهد و اقدامات تنبیهی اخیر عربستان دقیقاً این اشتباه محاسباتی را داراست. خطرناک تر این که در شرایط منطقه ای موجود این تصمیم غلط می تواند دومینویی از اقدامات قهری بین نیروهای متقابل را در لبنان در پی داشته باشد که به تعارض، مخاصمه و حتی تجزیه لبنان منتهی شود. آن هم به خاطر چه؟ به خاطر عدم صدور یک اعلامیه محکومیت لفظی توسط وزارت امور خارجه لبنان؟! این بسیار به دور از کوچکترین ملاحظاتی است که برای اداره امور منطقه، آن هم در شرایط سخت و بحران خیز کنونی لازم است! از مقامات و مسئولان عربستان بسیار بیش از این ها انتظار می رود.

مهم تر از آن، مقامات عربستان باید توجه کنند که یارگیری منطقه ای شان اگر منجر به قطب بندی های شدید و سختگیرانه گردد، به مخاصمه کشیده می شود، و به ضرر همگان از جمله خودشان است. اگر کشورهایی همچون کشورهای حوزه خلیج به سبب موقعیت و مشکلات مشابهی که با رژیم ایران دارند، دارای نقطه نظرات بسیار نزدیکی نسبت به هم هستند، هستند کشورهایی در منطقه که در هیچ یک از این دو قطب بندی قرار نمی گیرند و به عنوان نیروهای میانی اتفاقاً می توانند نقشی بازی کنند که چه بسا متحدان برای یکدیگر نمی توانند و آنان حتی با میانجی گری می توانند حداقل برخی از مشکلات و اصطکاک های فی مابین را حل نمایند؛ نمونه آن کشور عمان و تا حدی پاکستان بوده اند که قبلاً بارها چنین نقش مفیدی را بازی کرده اند. سعودی ها باید از کشورهایی چون عراق، لبنان و حتی ترکیه انتظار نقشی چون عمان و پاکستان را داشته باشند، نه همچون کشورهای خلیج یا کشورهای عربی دیگر. مقامات سعودی تا دیر نشده "اقدامات قهری شان" را متوقف و اقدامات سازنده و تشویقی شان را نسبت به لبنان روا دارند تا هم موضع متحدانشان تقویت شده و هم لبنان را از خطر مخاصمه نجات دهند.