بیانیه پایانی مراسم بزرگداشت استاد یحیی شیدا و عباس بارز

قلم یاس توتور

مشروطه آزادليق حركاتيندا ستارخان آتلي لارينا قوشولوب، مبارزه بويو بؤيوك سردارين آرخاسين بوش قويمايان حسن يوزباشي نين اوجاغي 1303 گونه ش ايلي بير اوغلان اوشاغينين دوغماسي ايله ايشيقلاندي. يوزباشي بو اوغلانين آدين «يحيي» قويدو. يحيي گه نج ياش لاريندان آتاسينين اوره يينده اولان آزادليق عشقي و وطن سئوداسينا ايليشدي. آمما مبارزه ني باشلاماق اوچون آتاسينين تفنگينده ن كه سه رلي بير سلاح گؤتورمه يه دوشونوردو. نهايت ان كه سگين سلاحي سئچدي. يحيي الينه قلم گؤتوردو. اؤزونه «شيدا» ادبي آدي گؤتوره ن يحيي ائله بو آد ايله ده تانيندي: (يحيي شيدا).

يحيي بئله دوشونوردو كي خالقينا ان بؤيوك خدمت اونون ديلين، ادبياتين و عموميت له معنوي ده يه رله رين قوروماق دان عبارت دير. يعني خالقين مدني ـ فرهنگي سويه سيني يوكسه لتمه ك لازم دير. او بو دوشونجه ايله ايييرمينجي ايل له رده آذربايجاندا گئده ن ملي دموكراتيك حركاتا قوشولدو. يحيي شيدا بير ايل ملي حكومتين بارلي ـ بهرلي عؤمرونده اوخويوب، اؤيره ندي و يازيب، ياراتدي. صمد وورغون، سليمان رستم، جعفر خندان، بالاش آذراوغلو ، بي ريا و ديگر بؤيوك قلم صاحب له ري ايله ياخيندان تانيش اولوب، اونلاردان فايدالار قازاندي. شاه قوشونونون وحشي جه باسقيني نتيجه سينده گه نج شيدانين آرزي لاري، بوتون وطن سئوه ر و آزادليق سئوه ر آذربايجان خالقينين آرزي لاري ايله برابر، قانا به له شميش تورپاغيميزين طالعينه محكوم اولدو. يحيي شيدا بو فاجعه ده ن سونرا ايكي ايل گيزلي ياشادي.1327ده ن قلمين گؤتوروب، «آذر مرد» قزئتينين باش يازارليغيندا يئني ده ن چاليشماغا باشلادي.

يحيي شيدا 30نجي ايل له رين آغير وضعيتينده ده ياراديجيليغيندان و تدقيقاتي فعاليت له رينده ن ال گؤتورمه ييب، فارس ديلي و ادبياتيني، عرب ديليني و آلمانجاني دا همين ايل له رده اؤيره نير. 1341نجي ايلده ن تبريزده ياييلان مهدآزادي قزئتي ايله امكداشليق قرارينا گه لير. بو امكداشليق استادين حياتينين سونونا قدر دوام ائله يير. اوندان سونرا آذربايجان گه نج شاعر له ر و يازارلاري فروغ آزادي يه يول تاپيرلار و 1344نجي ايلده صمد بهرنگي¬نين باشچي ليغي ايله «آدينه» آدلي اؤزه ل بير صحيفه بوراخيرلار.

1357ده ايران خالقي پهلوي مطلقيتينه سون قويور. آذربايجان يازيچي لار اتفاقي نين عضوي و باكي دولت يونيورسيته سي طرفينده ن فخري دوقتورلوغا لايق گؤرونموش يحيي شيدانين كئچميش ايل له رده ايشيق اوزو گؤرمه ميش اثرله ري بير ـ بير ياييلير. فروغ آزادي ده گونده ليك اولاراق «آذري صحيفه»سي استادين تشبثي ايله يولا دوشور. واختيله بو صحيفه بوتون آذربايجان ديلي و ادبياتي هوسكارلارينين سيغيناجاغي اولور. «آذري صحيفه»سينده ياييلان گه نج شاعرله ر و يازارلارين اثرله ري، استادين يئني يئتميش قلم له ره اينانجيندان آسيلي ايدي. ائله اونا گؤره ده بوگون كي ادبي مووقعيميزده اونون عطري و بوياسي قاباريق لا دويولور. استاد شيدانين بعضي اثرله ري بونلاردان عبارت دير:

اودلار وطني، ميرزا علي معجزين ياييلماميش اثرلري، اودلو سؤزلر، سئژيم قولو، اون جزوه لر، اوستاد شهريارين توركو ديواني، بي ريانين اوره ك سؤزو، ادبيات اوجاغي (اوچ جلد)، طنز و فولكلور يازان شاعرلرد ه ن سئچيلميش شعر نمونه لري، ساري كؤينك، فراورده ها، در زواياي تاريخ، در زواياي ادبيات، درياي متلاطم، تلواسه ها، جنايات زن يا شاهكارهاي طبيعت، پسر خان، خاطره ها و بديهه گويي و ... .

ليريكا شاعري، عباس بارز ده حياتيني ده ييشدي

تأسف له رله نئچه گون بوندان اول، استاد شيدانين چوخ قديم دوستو و فيكيرداشي، آذربايجان شاعرله ر مجلسينين سونونجو يادگارلاريندان بيري و قارا داغ ليريك شعرينين ته مه ل له رينده ن اولان استاد عباس بارز حياتا اوز دؤنده ريب، بو سون سفرده ده عؤمورلوك دوستو، يحيي شيداني يالقيز بوراخمادي. بيز بو آغير ايتكي ني آذربايجان خالقينا و ادبياتينا بير بؤيوك مصيبت كيمي دوشونوروك.

باشينيز ساغ اولسون

دواملي اولسون هر ايكي شاعر استادين يولو

يئني تبريز ادبي مدني ده رنه يي

آذر آيي

Share/Save/Bookmark