مکاتبه نماینده مجلس سنای آمریکا آقای دانا روهراباچر با خانم هیلاری کلینتون در خصوص ترک های آزربایجان جنوبی و تائید آن از سوی سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده به سرعت در فضای خبری حرکت ملی آزربایجان جنوبی، رسانه های فارسی زبان اپوزیسیون جمهوری اسلامی ایران و رسانه های دولتی ایران منعکس گردید و موضع گیری ها متفاوتی را در پی داشت.

بسیاری از فعالین حرکت ملی آزربایجان جنوبی به صورت طبیعی از تحریر و انتشار چنین نامه ای و انعکاس آن در رسانه های گوناگون ابراز خشنودی کردند. رسانه های نزدیک به دولت ایران با استفاده از فرصت پیش آمده بر طبل حمایت دولت آمریکا از حرکت ملی آزربایجان و سایر مبارزین ملل غیر فارس زده و آن را چون پیراهن عثمان برای کوبیدن مبارزین ملی بلند کردند. روشنفکران به اصطلاح دمکراسی خواه فارس که ماهانه دهها مراجعت و التماس نامه به مقامات اروپایی و آمریکایی ارسال و در هر فرصتی به دیدار لابی آمریکایی می روند تا رژیم ایران را سرنگون و یا حمایت دول غربی را جلب کنند، دچار وحشت شده سراسیمه امکانات خود را برای دیدار با سناتور روهراباچر و وزارت خارجه ایالات متحده بکار گرفتند تا بار دیگر و همچون گذشته مانع انعکاس مطالبات دمکراتیک ملت ترک آزربایجان شوند. برخورد فعالین اپوزیسیون فارس زبان جمهوری اسلامی ایران برای تشکل ها و فعالین حرکت ملی آزربایجان چندان غریب نیست زیرا همگان می دانند که اینان در حالی که شعار دمکراسی سر می دهند در خصوص سرکوب حقوق ملی ملل غیر فارس در ایران و جریان های ملی سیاستی هم ردیف با جمهوری اسلامی و حتی در مواردی شدیدتر از آن دارند. تردیدی نیست که ذهنیت دموکراسی و آزادی خواهی اپوزیسیون ایران نسبی و گزینشی می باشد.

اما مساله ای که مهم است موضع گیری و اقدامات لازم تشکلها و فعالین ملی آزربایجان در این خصوص می باشد. به باور تشکیلات مقاومت ملی آزربایجان در خصوص مکاتبه آقای روهراباچر نکات زیر قابل ذکر و تأمل است؛

1- انعکاس مطالبات ملی ملت ترک آزربایجان در سطح بین المللی مدیون فعالیت منسوبین حرکت ملی آزربایجان بوده و انتشار چنین نامه ای امری مهم و شایان تقدیر در جهت کمک به انعکاس هر چه بیشتر صدای مظلومیت ملی مان در سطح بین المللی می باشد.

2- از متن نامه برمی آید که هنوز جغرافیای سیاسی و ملی آزربایجان جنوبی در جهان به خوبی شناخته نشده است چنانکه در این نامه آزربایجان جنوبی به آزربایجان غربی و شرقی و جمعیت 16 میلیون محدود گردیده است. بر تشکیلات های مختلف و فعالین حرکت ملی است که با فعالیت بیشتر و تاکید بر هویت و جغرافیای ملی مان این واقعیت را هر چه بیشتر بر جهانیان عیان کنند.

3- ذکر آزربایجان غربی به عنوان پاره ای از جغرافیای ملی آزربایجان یکی از نقاط مهم این نامه است که اثباتی بر بطلان ادعاهای زیاده خواهانه برخی گروههای تروریستی در منطقه می باشد.

4- استناد به اظهارات یک مقام جمهوری آزربایجان شمالی از منظر سیاسی نشان از ضعف لابی حرکت ملی آزربایجان جنوبی دارد و می تواند چنین شائبه ای را بوجود آورد که گویا حرکت ملی آزربایجان جنوبی ارتباط ارگانیکی با جمهوری آزربایجان شمالی دارد. به باور تشکیلات مقاومت ملی این نظریه رد شده است و باز بر فعالین و تشکیلات های ملی می باشد که این مهم را شفاف تر نمایند.

5- به باور ما در حالی که تمامی کشورهای جهان در وحله اول در پی منافع ملی خود می باشند ملت ترک آزربایجان نیز باید با مبارزات ملی مطالبات و حقوق خود را پیگیری کند و آنچه برای ما مهم است جلوگیری از قربانی شدن منافع ملی مان در روابط بین دولت ها می باشد و به نظر ما در هر تحولی حرکت ملی آزربایجان می بایست در قامت نماینده ملت ترک آزربایجان ایفای نقش کند.

6- انتشار چنین نامه ای در فضای غبار آلود روابط غرب و ایران تحلیل های گوناگونی را پیش روی ما قرار می دهد و به نظر ما اشاره به این نکته که استفاده از پتانسیل ملت ترک آزربایجان جنوبی بهتر از بمباران ایران است محلی از تأمل دارد زیرا حرکت ملی آزربایجان جنوبی مخالف هر گونه جنگ افروزی و خونریزی و استفاده ابزاری و مقطعی از مطالبات ملت ترک آزربایجان است.

7- صرف یک مکاتبه نمی تواند الزماً حاکی از حمایت ایالات متحده از حرکت ملی آزربایجان  باشد و دولت جمهوری اسلامی ایران نمی تواند به بهانه انتشار این نامه شمشیر سرکوب را بر سر فعالین ملی فرود آورد در غیر این صورت با عکس العملل ملت ترک آزربایجان روبرو خواهد شد.

8- برگذاری رفراندوم تحت نظارت مراجع معتبر بین المللی در راستای حق تعیین سرنوشت ملت ترک آزربایجان و قبل از آن ایجاد فضای آزاد فعالیت سیاسی و رسانه ای برای حرکت ملی خواسته ای است که تشکیلات مقاومت ملی  آزربایجان از روز نخست بر آن پا فشرده و معتقد است این خصوص راهکار اساسی حل مساله ملی در آزربایجان می باشد.

تشکیلات مقاومت ملی آزربایجان

آزربایجان جنوبی