قوشاچای میللی حؤکومت دؤنمینده – قوشاچایدا میللی حؤکومت و کوردلر(ایکینجی بؤلوم) ــ صابر جهانی
داریخمایین اعدامی‌لریمیز، شهر میدان‌لاریندا یئنی‌دن آسیلاجاق‌سینیز، بو دفعه ایسه هیکل‌لرینیز.( بو یازی شهریمیزین آزادلیق اعدامی‌لرینه، قوربانعلی صبحی، خانعلی مطیعی، میر‌کاظم اعلمی و غلام‌حسین ناصری حضرت‌لری‌نین اولولوغونا سونولور.)
کوردلرین باشقا فیکری آخیم‌لاری کیمی، مهاباد جمهوری‌سی ده آذربایجانین تاریخی توپراق‌لارینا گؤز تیکمیشدیر. کورد ضیالی‌لاری رضاخانین حاکمیتی ییخیلدیقدان سونرا قوشاچای و باشقا ادعالاری اولان آذربایجان شهرلرینده بیر کمیته قورماق ایله اؤز وارلیق‌لارینی بو شهرلرده قانیتلاماغا چالیشیردیلار.صابر جهانی ۱۹۴۶- جی ایلینده قوشاچایدا مهاباد ایداری کومیته‌سی‌نین یئری بو گون ایمام خمینی آدلانان خیاواندا ایدی.
“محمد حسین سیف قاضى” و “مجیدخان میرمکرى” مهاباد جمهوری‌سی‌نین تانینمیش اویه‌لری، مهاباد شهرینده دوغولسالار دا قوشاچایدا یاشاییب بو شهرین کورد کندلرینده گوجلو ائتکی‌لری وار ایدی. بو ایکی شخص کورد هئیتی‌نین مشهور باکی سفرینده حاضیر اولموشدولار. ۴۲ یاشلی “محمدحسین سیف قاضى” قاضی محمدین عمی‌اوغلوسو و مهاباد جمهوری‌سینده ساواش وزارتی‌نین باشچی‌سی و “مجیدخان میرمکرى” مکری طایفاسی‌نین رئیس‌لریندن بیریسی ایدی.
تبریزده پیشه¬وری ایله قاضی محمدین دانیشماسی نتیجه‌سینده داخیلی بیر حؤکومت قورولماسی‌نین حاققی کوردلره وئریلدی. بو آندلاشمایا دایاناراق قاضی محمد قوشاچای کندلرینده اولان ” شیخ آقایی” طایفاسینا منسوب کوردلر و اکثریتده یاشایان تورک‌لرین آراسیندا ساواشلارا سون قویور. سونرالار ماراغانین خوجامیر کندینده میللی حؤکومت و مهاباد جمهوری‌سی‌نین اوتوروموندا، میرجعفر پیشه‌وری و محمد قاضی آراسیندا ۷ ماده‌لیک بیانیه یازیلدی. بو اوتورومدا قوشاچای‌دان سرهنگ قلی صبحی ده ایشتیراک ائتمیش‌دیر.
قوشاچایدا بیر ایل میللی حؤکومت زامانیندا شهرین ایداره‌سی موطلق آذربایجان دموکرات فیرقه‌سی‌نین الیله‌اولموشدور آنجاق قوشاچایدا کورد کومیته‌لری بو سورجده دورومدان راضی قالماییب دفعه‌لرله پروپوقاندا یاراتماق ایله تورک‌لری پیسخولوژیک یؤندن ائتکی‌له‌مک اوچون بو شهره ارضی ادعالاری اولموشدور. تبریزده اولان آمریکا کونسولونون راپورونا ایستینادن ۱۳۲۵- جی ایلین مورداد آییندا، قوشاچایدا بؤیوک کندلرین بیری‌سینی کورد فدایی‌لر طرفیندن ایشغال ائدیلمه‌سی، آذربایجان میللی حؤکومت و مهاباد جمهوری‌سی‌نین آراسیندا اولان سویوقلوغو داها دا درین‌لشدیردی. بو سندده میللی حؤکومتین تاتائو چایینا نیرو گؤنده‌رمه‌لریندن ده سؤز گئدیر.
کورد خان‌لاری، آذربایجان میللی حؤکومتی‌نین ارضی اصلاحات برنامه‌سی اوچون مهاباد جمهوری‌سی و آذربایجان میللی حؤکومتی‌نین ایلگیسندن راضی دئییلدی‌لر. دئسامبر آییندا تشکیل اولونان میللی حؤکومت مجلیسینده، آذربایجان میللی حؤکومت نوماینده‌لری، کورد نوماینده‌لرین ساده‌جه آذربایجانین بیر بؤلگه نوماینده‌لری کیمی قارشیلادی‌لار. بو قارشیلامادان سونرا قاضی محمد و باشقا کورد نوماینده‌لری آذربایجان میللی مجلیسینده بیر داها حاضیر اولمادی‌لار.
دئسامبر آیی‌نین سونوندا، میللی حؤکومت قوشاچای و اورمو فرماندارلارینی سئچنده مهاباد جمهوری‌سی بو سئچیم‌لره قارشی اولوب، اؤز نوماینده‌لرینی او شهرلره اؤنردی. پیشه‌وری، قاضی محمد ایله دانیشیق‌دا، باکی‌دا اولان آندلاشمایا دایاناراق قاضی‌نین بو سئچیم‌لره باش اه‌یمه‌سینی ایسته‌دی.کوردلر بو سئچیم‌له راضی‌لاشماییب قوشاچای شهرینده سورونلار تؤرتمه‌یه باشلادیلار. بو باسقیلارین اؤرنه‌یی قند کارخاناسینا چوغوندور وئرمه‌مک‌له کارخانانین ایشینه انگل تؤره‌تمه‌یه چالیشماق ایدی.
سونوندا ۱۳۲۵- جی ایلین آذر آییندا میللی حؤکومت ییخیلدیقدا، دولت اورقان‌لاری‌نین قوشاچایا گلمه‌یی ایله بیرلیکده مهاباد جمهوری‌سی‌نین رسمی بیر هئیتی قوشاچایدا قند کارخاناسی‌نین یاخینلیغیندا یئرلشن” نصیر کندی” آدلی بیر کندده اؤزلرینی دؤولت نوماینده‌سی” ژنرال همایونی”- یه تسلیم ائتدیلر.
