اوباما؛ دستیارانش و رودربایستی با ایران
آذوح: واشینگتن - پییر غانم
یک چالش حقیقی که باراک اوباما رئيس جمهوری آمریکا از آغاز ورودش به کاخ سفید با آن روبرو بوده، این است که تشخیص دهد، چه کسانی دشمن یا رقیب واقعی ایالات متحده هستند و چه کسانی دوست، البته اوباما در میان روسای جمهوری امریکا یک استثنا نیست اما تفاوت رئيس جمهوری کنونی آمریکا با پیشنیان خود در این است که وی دستیاران و طرفداران خود را با اتخاذ برخی روشهای غیر متعارف سیاسی شگفت زده میکند، روشهایی که گاهی اوقات اصول اساسی و بدیهی سیاست خارجی آمریکا را زیر سئوال میبرد، مانند این پرسش که آیا پاکستان و کشورهای عربی، متحدان واقعی آمریکا هستند و یا اینکه ایران و کوبا دشمنان ایالات متحده میباشند.
رئيس جمهوری کنونی آمریکا طی هفت سال گذشته نگرشهای متناقضی نسبت به خاورمیانه داشته است، به خصوص در برخورد با ایران، او برای اولین بار با ارسال نامهای به علی خامنهای رهبر جمهورى اسلامى و همچنین پیام تبریک به مناسبت عید نوروز به مردم ایران، راه گفتوگو با این كشور در باره برنامه هستهاى را باز کرد. اما ایرانىها به طور شایسته به پیامهای او پاسخ ندادند. به همین دلیل امریکا تحریمهای جدیدی را علیه ایران اعمال کرد. اوباما مجبور شد تا به تهران بگوید مهار کردن آنها خارج از اراده اوست و چنانچه ایران بخواهد بمب اتمی بسازد، او به ناچار از گزینه نظامی استفاده خواهد کرد. اوباما برخلاف همه نامهها به ایرانیان گفت، ایالات متحده، ایران اتمی را هرگز تحمل نخواهد کرد.
اوباما پس از رسیدن به توافق هستهای با تهران گفتمانش را با ایران تغییر داده به طوری که لحن سخنش نرمتر شد. سوزان رایس مشاور امنیت ملی آمریکا، میگوید پیش از توافق هستهای با تهران، اوباما هرگز فکر نمیکرد که با ایران به یک توافق تاریخی برسد. اما سیاست پراگماتیک او باعث شد تا تلاشهایش کشوری را که تهدیدی جدی و خطرناک برای جهان تشکیل میداد، به کشوری با خطر کمتر تبدیل کند.
مشاوران اصلی اوباما
بخشی عمده از تصمیمگیریهای مهم اوباما در قبال ایران ناشی از تجارب شخصی و اندیشه خودش است اما وجود مشاورانی متشکل از شخصیتهای برجسته سياسى که وى را احاطه کردهاند در این میان بی تاثیر نبوده است، این افراد نقشی فعال در ترسیم سیاست کلی اوباما ایفا میکنند . کسانی مانند سوزان رایس، مشاور امنیت ملی، رابرت مالی دستیار رئیس جمهوری در امور خاورمیانه و ایران، و سحر نوروز زاده مدیر بخش ایران در شورای امنیت ملی آمریکا شد.
اوباما در آغاز کار خود میخواست سوزان رایس را به عنوان جانشین هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه سابق آمریکا تعیین کند، اما کنگره با اکثریت جمهوریخواهان با تعیین رایس مخالفت کردند . وی سپس رایس را به نزدیکترین شخص در دفتر خود، یعنی مشاور امور امنیت ملی تعیین کرد.
در دوره اول ریاست جمهوری اوباما، سوزان رایس با رتبه وزیر به عنوان نماینده ایالات متحده در سازمان ملل متحد، عضو شورای امنیت ملی و مشاور سیاست خارجی کمپین انتخاباتی باراک اوباما در سال 2008 تعیین شده بود.
سوزان رایس در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون مشاور وی در امور آفریقا بود، سپس بیل کلینتون او را به عنوان دستیار وزیر خارجه در امور آفریقا تعیین شد.
دیگر مشاوران اوباما
طی دوران ریاست جمهوری اوباما شخصیتهای برجستهای وارد شورای امنیت ملی آمریکا شدند و پرونده موضوع هستهای ایران به طور مستقیم بخشی از مسئولیت مستقیم یا غیرمستقیم آنها بود.
بدون شک ورود «دنیس روس» در شورای امنیت ملی در اولین دوره ریاست جمهوری اوباما، جنجال برانگیز بود، به ویژه که «روس» شخصی است که بسیار با اسرائیل نزدیک است، البته او معتقد بود که اوباما آنچگونه که باید به تیم خود آزادی عمل نمیدهد به همین دلیل او نتوانست برای مدتی طولانیتری در شورای امنیت ملی بماند چون با شیوه کار اوباما و کارکنان و مدیران او همسویی نداشت.
پس از «دنیس روس»، «فیلیپ گوردون» که دستیار وزیر خارجه در امور اروپا وارد شورای امنیت ملی شد، او نیز مانند سوزان رایس، در موسسه بروكينگنز کار میکرد و در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون عضو شورای امنیت ملی بود. اما به نظر میرسد که «روبرت مالی» موثرترین شخصیت در شورای امنیت ملی آمریکا بود، او پیش از آن که در سال 2088 یکی از فعالان کمپین انتخاباتی اوباما شود، در زمان بیل کلینتون عضو شورای امنیت ملی آمریکا بود. اما پس از آن که اعتراف کرد که با رهبرانی از حماس ملاقات کرده از شورای امنیت خارج شد.
روبرت مالی مشاور اوباما
رابرت مالی، در دور دوم ریاست جمهوری اوباما به عنوان مسئول امور سوریه، عراق و ایران در شورای امنیت ملی تعیین شد به خصوص وقتی که گوردون شورای امنیت ملی را ترک کرد.
روبرت به عنوان برجستهترین شخص، پرونده ایران و خاورمیانه را در دست گرفت. در زمان او توافق نهایی میان جامعه بینالمللی و تهران در باره برنامه هستهای این کشور صورت گرفت.
سحر نوروز زاده مسئول بخش ایران
نام اصلی او سحر نوروز زاده است مدیر بخش امور ایران در شورای امنیت ملی آمریکاست او تحت مدیریت رابرت مالی کار میکند، سحر یک ستاره سیاسی نیست اما همیشه شخصیتش و نقشش سئوال برانگیز بوده است.
سحر در 7 مارس، 2016 به دانشگاه جورج واشنگتن دعوت شده بود، او دارای مدرک کارشناسی در رشته اقتصاد بینالملل و کارشناسی ارشد در امور خاورمیانه و ایران است. کار خود را به عنوان تحلیلگر سیاسی امور خارجی در وزارت دفاع آمریکا در زمان جورج دبلیو بوش آغاز کرد. و پس از آن رئيس گروهی در امور خارجه آمریکا شد در سال 2014 به همراه تیم پرزیدنت اوباما وارد کاخ سفید شد و یکی از مسئولین در زمینه توافق هستهای با ایران شد.
فعالیت سحر نوروز زاده در «شورای ملی ایرانیان آمریکا» برای رسانهها بسیار سئوال برانگیز بود، به خصوص این که شورای یادشده به لوبیگری برای رژیم ایران در ایالات متحده معروف بود. موسس این شورا «تریتا پارسی» در یک کنفرانس در قبرس، که در آن شماری از مسئولان رژیم ایران شرکت کرده بودند، کار خود را آغاز کرد این موسسه همچنین رابطه ای بسیار نزدیک با جواد ظریف وزیر خارجه کنونی ایران دارد.
در واشنگتن این بحث در میان بسیاریها در جریان است، که رئيس جمهوری آمریکا در حلقه نزدیکان خود هواداران ایران خود را جای داده است، به همین دلیل خواهان عادی سازی روابط با ایران شده است . با وجود کسانی چون سحر نوروز زاده و روبرت مالی نمیتوان این گفتهها را انکار کرد.