آذوح: مایک رادین بی‌بی‌سی

هر حادثه بزرگ، حمله تروریستی یا فاجعه‌ای که رخ می‌دهد، تئوری‌های توطئه هم به دنبالش می‌آیند. سرنگونی هواپیمای مالزیایی در اوکراین هم از این قاعده مستثنی نیست. در این گزارش چند سناریو را طرح می‌کنیم ببینیم بالاخره واقعیت چه بوده، کدام جنگنده و کدام موشک عامل سرنگونی بوده‌اند؟

ماجرا از دشت‌های بی‌آب‌وعلف شرق اوکراین آغاز می‌شود. این‌جا بود که هواپیما سقوط کرد و ۲۹۸ سرنشین آن کشته شدند. نزدیک محل حادثه یک بنای یادبود ساده برایشان ساخته‌اند. دورادورش، مردم عروسک و خرس‌های پارچه‌ای گذاشته‌اند، به یاد ۸۰ کودک قربانی.

روز واقعه ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۴ بود. بویینگ ۷۷۷ شرکت هواپیمایی مالزی از آمستردام به سمت کوالالامپور می‌رفت که ناگهان منهدم شد. چهار ماه پیش از آن هم یک هواپیمای دیگر شرکت هواپیمایی مالزی در آسمان ناپدید شده بود. این بار هم مثل آن بار هیچ‌کس جان به در نبرد.

آن زمان، دولت اوکراین و شورشی‌های تحت حمایت روسیه درگیر نبردی سخت بودند. بعد از پانزده ماه بررسی، هیئت تحقیق هلندی که رسما مأمور تهیه گزارش فنی حادثه شده بود، اعلام کرد یک موشک زمین‌به‌هوای "باک" ساخت روسیه به هواپیمای مالزیایی اصابت کرده. نظر قالب این است که سربازان روس یا شورشی‌های هوادار روسیه به تصور این‌که یک جنگنده نیروی هوایی اوکراین را می‌زنند، هواپیمای مسافربری را زده‌اند.

اما روسیه و شورشی‌ها از همان ابتدا به شدت با توضیح غربی‌ها مخالفت کردند.

چهار روز بعد از حادثه، دو نفر از بلندمرتبه‌ترین ژنرال‌های روسیه گفتند دولت اوکراین عمدا پرواز ام‌.اچ۱۷ را از مسیر اصلی‌اش به سمت منطقه جنگی هدایت کرده. این دو فرمانده روس نقطه‌ای را روی رادارهای روسیه نشان دادند و گفتند یک جنگنده سوخو ۲۵ اوکراین است، با تسلیحاتی که در شعاع پنج کیلومتری هدف را قطعا می‌زند.

    فرضیه جنگنده – ۱

فرضیه ژنرال‌های روس – که ام.اچ۱۷ را یک جنگنده سرنگون کرده نه موشک زمین‌به‌هوا – مثل برق‌وباد در اینترنت پخش شد. بیلی سیکس، یک خبرنگار آزاد ساکن برلین، از جمله کسانی بود که پی ماجرا را گرفت.

او به اوکراین رفت و طی چهار ماه با بیش از صد نفر در حوالی جایی که ام.اچ۱۷ سقوط کرده بود گفتگو کرد. هفت نفر گفتند روز واقعه یک جنگنده در آسمان دیده بودند، یک نفر گفت دیده آن جنگنده موشک شلیک کرده. خود بیلی معتقد است دو جنگنده هواپیمای مسافری مالزی را هدف قرار داده‌اند، یکی با تیربار، دیگری با موشک.

اولین کسی که از محل حادثه عکس گرفت اولگ ویتولکین بود، از شورشی‌های هوادار روسیه. او روایت غربی‌ها را قبول ندارد. می‌گوید: "غیرممکن است ما موشک شلیک کرده باشیم. اگر کرده بودیم همه می‌دیدند."

اولگ می‌گوید آن روز هواپیمای دیگری ندیده، اما ناتاشا وورونینا می‌گوید دیده. می‌گوید ام.اچ۱۷ درست بالای سرش منهدم شده. فصل برداشت بوده و او سر زمین. می‌خواسته استراحت کند که صدای انفجار می‌شنود. آسمان را نگاه می‌کند و دودی سیاه می‌بیند – و "دو هواپیمای کوچک نقره‌ای رنگ، مثل اسباب‌بازی‌ها – که در دو جهت مختلف می‌رفته‌اند.

اما برخی تحلیل‌گران دفاعی در غرب معتقدند ادعای وزارت دفاع روسیه – که جنگنده اوکراینی ام.اچ۱۷ را سرنگون کرده – مسخره است. نیک د لاریناگا، دبیر اروپای یک هفته‌نامه دفاعی، می‌گوید چنین ادعایی "از بیخ چرند" است. به گفته او سوخو ۲۵ برای پرواز در ارتفاع پایین و زدن تانک و امثالهم طراحی شده. می‌شود گفت یک "تانک پرنده" است که برای عملیات در ارتفاع بالا و زدن هواپیما ساخته نشده. بر این مبنا، فرضیه روس‌ها به مشکل برمی‌خورد، چون ام.اچ۱۷ هنگام حادثه در ارتفاع ۳۳۰۰۰ پا (۱۰ کیلومتر) پرواز می‌کرده.

با این وجود رسانه‌های روسی همچنان به این فرضیه می‌پردازند. رویکرد کرملین به این ماجرا یادآور شعار شبکه خبری بین‌الملی "روسیه امروز" (RT) است: "باز هم بپرس".

یانا ارلاشووا، یکی از گزارش‌گران سرشناس این شبکه خبری، چندین شاهد عینی پیدا کرده که می‌گویند آن روز جنگنده در آسمان دیده‌اند. خانم ارلاشووال می‌گوید: "من دنبال ثابت کردن هیچ فرضیه یا سناریویی نیستم، صرفا حرف مردم را گزارش می‌کنم."

او در یکی از گزارش‌هایش – با کمک نیروی هوایی روسیه – نشان داد سوخو ۲۵ می‌تواند به ارتفاع ۳۳۰۰۰ پایی برسد.

اما منتقدان می‌گویند این جنگنده فقط در صورتی به این ارتفاع می‌رسد که مسلح به هیچ سلاحی نباشد. ضمن این‌که اگر در ارتفاع ۳۳۰۰۰ پایی (موشکی) شلیک کند، از حرکت می‌ایستد. از همه مهم‌تر، آن‌طور که نیک د لاریناگا می‌گوید، سوخو ۲۵ از بویینگ ۷۷۷ کندتر است و نمی‌توانسته به ام.اچ۱۷ برسد. بگذریم که موشک‌هایش کوچک، کوتاه‌برد و حرارتی است، و به کار زدن هواپیمایی در فاصله‌ای دور نمی‌آید.

گذشته از همه اینها، هیئت تحقیق هلندی که مسئول بررسی سانحه بود، اعلام کرد۸۰۰ ترکش بدنه ام.اچ۱۷ را سوراخ کرده. چنین چیزی تنها از یک موشک زمین‌به‌هوا برمی‌آید. موشک باک مجهز به کلاهک ۷۰ کیلویی است که به‌مراتب قوی‌تر از موشک‌های هوابه‌هوایی است که جنگنده‌ها شلیک می‌کنند.

اما شاهدان عینی که می‌گویند درست پیش از سقوط ام.اچ۱۷ هواپیماهای دیگری نزدیکش دیده‌اند چه؟

من با چند شاهد عینی دیگر که انفجار و سقوط ام.اچ۱۷ را دیده بودند حرف زدم. با اطمینان می‌گفتند آن روز هواپیمای دیگری ندیدند. ضمن این‌که هواپیمای مسافربری بعد از انفجار چند تکه شده بود و هر تکه به سویی رفته بود. ممکن است بعضی تکه‌ها از روی زمین شبیه هواپیمای جنگنده به نظر آمده باشد.

اما یک نکته دیگر باقی می‌ماند: ارتش روسیه مدعی است چند لحظه هواپیمایی دیگر روی رادار پدیدار شده بوده. دیوید گلیو، که سابقا بازرس سوانح هوایی بوده، می‌گوید وقتی یک هواپیما در آسمان منهدم می‌شود، گاهی پیش می‌آید که در حال سقوط هم اطلاعات به رادار می‌فرستد. حتی ممکن است – اگر دم‌اش کنده شده باشد – تغییر جهت هم بدهد.

    فرضیه جنگنده – ۲

با تمام این تفاصیل، کمی بعد تلویزیون روسیه اعلام کرد معما حل شده. چهار ماه از حادثه گذشته بود. شبکه یک تلویزیون روسیه که پربیننده‌ترین شبکه تلویزیونی این کشور است، یک تصویر ماهواره‌ای حیرت‌انگیز پخش کرد: یک جنگنده دیگر – قاعدتا یک میگ ۲۹ – درست در لحظه‌ای که موشک را به‌سوی ام.اچ۱۷ شلیک کرده.

اما به محض اینکه این تصاویر در اینترنت منتشر شد، مردم و متخصصان ردشان کردند. جدی‌تر از همه وبلاگ‌نویسی بود به نام الیوت هیگینز، که از قضا سه روز پیش از سقوط ام.اچ.۱۷ یک سایت تحقیقاتی راه انداخته بود به نام بلینگکت.

هیگینز و همکاران داوطلبش حس کردند عکس‌ها جعلی است و از ترکیب عکس‌های مختلف ساخته شده. جنگنده‌ای که در تصویر بود بیشتر به سوخو۲۷ می‌خورد تا میگ۲۹، و موقعیت بویینگ ۷۷۷ در تصویر غلط بود. اندازه‌های تصویر هم ایراد داشت.

به قول هیگینز، "اگر پرسپکتیو و فاصله دوربین و زمین را در نظر بگیریم، طول هواپیما (برای این‌که در عکس آن‌قدر دیده شود) باید حدود ۶/۵ کیلومتر باشد، یا این‌که فاصله‌اش (با ماهواره‌ای که عکس را گرفته) ۳۰۰ متر باشد."

    فرضیه جنگنده – ۱ (ادامه)

کمی بعد، فرضیه‌ای دیگر مطرح شد – حدود پنج ماه بعد از سانحه. این‌بار یک "شاهدعینی مخفی" که ادعا می‌کرد در نیروی هوایی اوکراین خدمت می‌کرده، به دفتر روزنامه کومسومولسکایا پراودا رفت و گفت ام.اچ۱۷ را یک سوخو۲۵ زده بوده و نام خلبانش ولادیسلاو ولوشین بوده.

نیکلای وارسگوف، خبرنگار ویژه روزنامه، گفت شاهدی که نامش فاش نشد، روز ۱۷ ژوئیه، موشک هوابه‌هوا روی جنگنده آقای ولوشین کار گذاشته بوده، اما وقتی هواپیما به پایگاه برگشته موشک سرجایش نبوده. او همچنین مدعی شده بود که آقای ولوشین بعد از مأموریت بی‌تاب بوده و گفته "هواپیمایی که نباید موقعی که نباید جایی که نباید بود."

بعد از این گزارش تصمیم گرفتیم خلبان نام‌برده را پیدا کنیم. سرانجام رد او را در پایگاهی با تدابیر امنیتی شدید در جنوب اوکراین یافتیم. آقای ولوشین، ایستاده کنار جنگنده سوخو۲۵، گفت بسیار رنجیده که به قتل ۲۹۸ نفر متهمش کرده‌اند. گفت جز اینکه آن شاهدعینی در این پایگاه کار می‌کرده، همه جزئیات داستان دروغ است.

روایت کاپیتان ولوشین این بوده که آن روزها در عملیاتی شرکت کرده بود که به سویش موشک زمین‌به‌هوا شلیک کرده بودند. جنگنده دو هم‌قطارش سقوط کرده بود و او ناراحت بوده. اما ماجرا شش روز بعد از سقوط ام.اچ۱۷ بوده. روز واقعه – یعنی ۱۷ ژوئیه – به ادعای او – نیروی هوایی اوکراین عملیاتی در آسمان مناطق تحت کنترل شورشیان نداشته.

    فرضیه بدون موشک باک

اغلب رسانه‌های روس همچنان در فرضیه موشک باک تشکیک می‌کنند. یانا ارلاشووا (خبرنگار تلویزیون RT) می‌گوید همه‌جا را گشته اما نشانه‌ای از اینکه موشکی به بزرگی باک (۵/۵ متر، ۷۰۰ کیلوگرم) شلیک شده باشد، نیافته. همان چیزی که اولگ ویتولکین – که اولین عکس‌ها را از حادثه گرفته بود – می‌گفت.

اما همان موقع تعدادی عکس و ویدئو در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد که نشان می‌داد یک سامانه متحرک موشکی از دونتسک، پایتخت قلمروی شورشی‌ها، به سمت شرق یعنی قلب قلمروی شورشی‌ها حرکت می‌کند – درست همان روزی که ام.اچ۱۷ سقوط کرد.

رد چرخ‌های سامانه به گوشه‌ای از یک مزرعه بسیار بزرگ می‌رسد، حدودا ۲۵ کیلومتری جایی که ام.اچ۱۷ منهدم شد، و حدود یک‌ونیم کیلومتری روستای اکتبر سرخ. این مزرعه درست وسط محدوده‌ای است که هیئت تحقیق هلندی گفته بود موشک از آن شلیک شده.

کل این منطقه در اختیار شورشی‌های تحت‌حمایت روسیه است. علاوه بر این، وقتی موشک باک شلیک می‌شود، گرمایی تولید می‌کند که با سوختگی زمین در عکسی که چند روز بعد از حادثه همان‌جا گرفته شده بود، می‌خواند.

حدود سه ساعت پس از سقوط ام.اچ۱۷، دو عکس در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد که می‌تواند پاسخ پرسش بالا باشد. کسانی که عکس را روی اینترنت دست‌به‌دست می‌کردند معتقد بودند دودی که در افق دیده می‌شود، دود موشکی است که ام.اچ۱۷ را زد.

کاربران در رسانه‌های اجتماعی می‌گفتند عکس را مردی ساکن یکی از مجموعه آپارتمان‌های دوران شوروی سابق – در ده کیلومتری جایی که موشک شلیک شده – گرفته. اما برخی، از جمله مکس فان در ورف که مدتی در منطقه در مورد عکس‌ها تحقیق کرده، معتقدند عکس‌ها جعلی است.

مثلا یانا ارلاشووا در تلویزیون RT می‌گوید سیم‌های برق توی عکس ثابت می‌کند که عکس نمی‌تواند از بالکن فردی که می‌گویند عکس را گرفته، گرفته شده باشد. او مصر است که جایی که می‌گویند موشک شلیک شده از بالکن طبقه نهم دیده نمی‌شود.

در مقابل، آقای هیگینز می‌گوید سیم‌ها دقیقا همان جایی هستند که در عکس هست. وبلاگ‌نویس‌های دیگری همچون مارسل فان دن برگ هم که شواهد را بررسی کرده‌اند معتقدند عکس‌ها حقیقی است.

برای این‌که تکلیف‌مان با عکس روشن شود، یک پهپاد کوچک را با دوربین بالای ساختمان فرستادیم. سیم‌های برق دیده می‌شد، همین‌طور یک تپه کوچک، و دورتر همان جایی که می‌گویند موشک شلیک شده.

بعد از این، سراغ کسی رفتم که موشک باک را دیده بود. والنتینا کووولنکو می‌گفت روز واقعه با دختر سیب‌زمینی می‌کاشته که صدایی مهیب می‌شنود. بالا را نگاه می‌کند. اول فکر می‌کند هواپیمایی سرنگون شده و می‌افتد، اما بعد متوجه می‌شود موشکی است که شلیک شده – موشکی که شبیهش را ندیده بوده و بعد از آن هم ندیده.

می‌گوید: "فهمیدیم موشک است. بعد رفت زیر ابر. چند دقیقه بعد صدایی مثل صدای انفجار شنیدیم." خانه‌اش جایی واقع شده که اگر ابری نباشد، بخش بزرگی از آسمان را می‌بیند. می‌گوید آن روز هیچ هواپیمایی ندیده.

از سوی دیگر، مقام‌های دولت آمریکا می‌گویند تصویرهای محرمانه‌ای دارند که شلیک موشک باک را ثبت کرده، اما حاضر نیستند منتشرشان کنند – ظاهرا به این دلیل که نمی‌خواهند توانایی‌هایی فنی جاسوسی‌شان فاش شود.

اما ری مک‌گاورن که ۲۷ سال تحلیل‌گر سیا بوده این حرف را قبول ندارد. معتقد است دولت آمریکا جنگ راونی راه انداخته که "چهره پوتین را تا جایی که می‌شود بد جلوه بدهد" که تحریم‌های روسیه طرفدار پیدا کند.

    فرضیه موشک باک اوکراینی

این‌که چنین تصویرهایی که دولت آمریکا می‌گوید واقعا وجود دارد یا نه، نمی‌دانیم. اما روس‌ها چند تصویر ماهواره‌ای منتشر کرده‌اند که می‌گویند یک سامانه‌ موشکی باک اوکراین در آن دیده می‌شود – ابتدا در یک پایگاه نظامی، و بعد در روز واقعه، در خط مقدم اوکراینی‌ها نزدیک روستای زاروشنسکویه.

این فرضیه دوم روس‌هاست – که در آن عامل سرنگونی ام.اچ۱۷ موشک باک اوکراینی‌ها بوده نه جنگنده‌شان.

اما الیوت هیگینز معتقد است تصویرهای ماهواره‌ای روس‌ها – که مدعی‌اند ۱۷ ژوئیه گرفته شده – قلابی است. در عکس‌هایی که روس‌ها منتشر کرده‌اند، روز واقعه سامانه موشکی سر جایش نیست. اما یک تصویر ماهواره دیگر که از شرکت آمریکایی دیجیتال گلوب گرفته شده و می‌دانیم مال همان روز است، آشکارا نشان می‌دهد سامانه موشکی همان‌جاست.

نکته دیگر اینکه حتی یک شاهد عینی نیست که بگوید دیده موشک باک جایی نزدیک زاروشنسکویه شلیک شده. فراتر از این، به نظر می‌رسد آن منطقه اساسا دست ارتش اوکراین نبوده.

وزارت دفاع روسیه می‌گوید فیلمی که از یک سامانه موشکی باک منتشر شده – و یکی از موشک‌های آن کم است – مربوط به موشک ارتش اوکراین است در قملروی اوکراینی‌ها. اما این مدعی هم به سادگی رد می‌شود.

از قضا، سامانه‌ای که وزارت دفاع روسیه می‌گوید، درست مثل همان سامانه‌ای است که روز واقعه از دونتسک به سمت شرق قلمروی شورشیان در حرکت بوده. به نظر می‌رسد فیلم همان سامانه را بعد از حمله و در راه بازگشت به روسیه نشان می‌دهد.

بیلی سیکس – همان خبرنگاری که ابتدای گزارش گفتیم ماه‌ها در منطقه بوده و به این نتیجه رسیده که ام.اچ۱۷ را جنگنده‌های اوکراینی سرنگون کردند – می‌گوید فیلم قاعدتا در منطقه تحت کنترل شورشیان گرفته شده.

کمی بعد، یک صدای دیگر هم به بحث سرنگونی ام.اچ۱۷ اضافه شد: شرکت روسی آلماز-آنتی که موشک‌ باک را تولید می‌کند.

مقام‌های آلماز-آنتی گفتند از سوراخ‌های روی بدنه هواپیما معلوم است که موشک از نسل قبلی موشک‌های باک بوده که ارتش روسیه دیگر از آن استفاده نمی‌کند، اما ارتش اوکراین همچنان استفاده می‌کند. چیزی از این ادعا نگذشته بود که عکسی از سال ۲۰۱۳ پیدا شد که در آن پرزیدنت پوتین جلوی همان نوع موشک ایستاده بود. ضمن اینکه دقیقا همان موشک سال ۲۰۱۵ هم در یک رژه نظامی نمایش داده شد.

اما آلماز-آنتی قصد عقب‌نشینی نداشت. این‌بار بدنه هواپیما را بررسی کرد و زاویه احتمالی موشک با بدنه هنگام برخورد را حساب کرد. بعد شرح محاسبات پیچیده‌ای را که می‌گفت "یک سوپرکامپیوتر ویژه" انجام داده منتشر کرد. نتیجه این بود که موشک از آن‌که تصور می‌کرده‌اند هم قدیمی‌تر بوده و قطعا در زرادخانه روس‌ها جایی نداشته.

این ادعا را با کارشناسان در میان گذاشتم. ایگور سوتیاگین، از افسران سیستم دفاع هوایی شوروی سابق که حالا در مؤسسه سلطنتی یونایتد سرویسز در لندن تحلیل‌گر است، معتد بود حرفی که زده‌اند "علمی نیست." به باور او هدف صرفا این بوده که "حقیقت را انبوهی از جزئیات زاید دفن کنند."

یک روز به شهر سنژنویه رفتم، چند کیلومتر جنوب جایی که هواپیما سرنگون شده بود. ساختمانی دیدم با سوراخی بزرگ و تلی از خاک و سنگ که گواه حمله هوایی اوکراینی‌ها بود – درست دو روز پیش از سقوط ام.اچ۱۷. در آن حمله یازده غیرنظامی کشته شدند. تا تابستان ۲۰۱۴، شورشی‌های تحت حمایت روسیه از زمین و هوا زیر آتش بودند. شاید به همین خاطر بود که نیرویی بزرگ از تیپ ۵۳ ضدموشکی روسیه از کورسک در غرب این کشور به سوی مرز اوکراین سرازیر شدند – درست یک ماه پیش از سقوط ام.اچ.۱۷.

داوطلبانی که برای سایت بلینگکت کار می‌کردند حرکت این نیروها را زیر نظر داشتند – صرفا از روی عکس‌هایی که راننده‌ها و خود سربازها در مسیر می‌گرفتند و در رسانه‌های اجتماعی منتشر می‌کردند. از همین عکس‌ها متوجه شدند که همان سامانه موشکی که روز واقعه در شرق اوکراین دیده شده بود، با آن نیروها در حال حرکت بود. علامت‌ها و تکه‌های رنگ شده بدنه سامانه یکسان بود.

چون شورشی‌ها نیروی هوایی نداشتند، ارتش اوکراین دفاع هوایی نیاز نداشت. برعکس، شورشی‌ها برای آنکه از خودشان دفاع کنند موشک زمین‌به‌هوا نیاز داشتند. با تسلیحاتی که داشتند، چندین هواپیمای اوکراینی را هم زدند. آخرین موردش سه روز قبل از سقوط ام.اچ۱۷ بود که یک آنتونوف۲۶ (ترابری) را در ارتفاع ۲۱۰۰۰ پایی زدند.

دور از جبهه و جنگ، اوکراینی‌ها یکی از سامانه‌های موشکی باک را نشانم دادند. از پیچیدگی کنترل‌ها و کلیدها واضح بود راه‌انداختنش نیروی نظامی متخصص می‌خواهد. ایگور سوتیاگین می‌گوید بعید است شورشی‌ها چنین تخصصی داشته باشند.

شاید همین کارنابلدی عامل فاجعه ام.اچ۱۷ بوده. دستگاه امنیتی اوکراین چند مکالمه تلفنی مرتبط را شنود کرده بود، که در یکی از آن‌ها به نظر می‌رسد یک شورشی به یک افسر اطلاعاتی روس می‌گوید شورشی‌ها هواپیمایی را که فکر می‌کرده‌اند اوکراینی است سرنگون کرده‌اند.

    جنگ تبلیغاتی

از همه این روایات چه نتیجه‌ای باید بگیریم؟ واقعیت چه بوده؟ چرا این همه فرضیه در مورد ام.اچ۱۷ طرح شده؟ و چطور است که این فرضیه‌ها برخلاف اغلب تئوری توطئه‌ها از سوی حکومت‌ها طرح شده‌اند؟

پیتر پومرانتسف، نویسنده بریتانیایی که سال‌ها در روسیه به‌عنوان تهیه‌کننده کار می‌کرده، می‌گوید کرملین همان دکترین "ماسکیرووکا" – یعنی فریب نظامی – را در عصر دیجیتال درپیش گرفته. آقای پومرانتسف معتقد است رسانه‌های روسی در مشت پرزیدنت پوتین‌اند و به مرور شبیه فرقه‌ای شده‌اند که کارش تولید مدام تئوری توطئه است، تئوری‌هایی که هدف‌شان سردرگم کردن روس‌هاست، آن‌قدر که "از تفکر انتقادی عاجز شوند".

استیون پیفر، سفیر پیشین آمریکا در اوکراین، با آقای پومرانتسف هم‌نظر است. می‌گوید شبکه‌های تلویزیونی بزرگ مثل "روسیه امروز" (RT) در حقیقت "بازوی کرملین‌اند و کارشان ترویج پروپاگاندای (حکومت) روسیه است." به نظر آقای پیفر، هدف این رسانه‌ها این است که "آب را با فرضیه‌های مختلف گل‌آلود کنند، آن‌قدر که مردم به این نتیجه برسند حقیقتی در کار نیست."

وزارت خارجه روسیه و شرکت تولیدکننده موشک باک حاضر نشدند با بی‌بی‌سی حرف بزنند. دولت روسیه هم هرگونه مسئولیت در مورد سقوط ام.اچ۱۷ را رد کرده و می‌گوید تحقیق هیئت هلندی ایراد دارد و تحقیقی جداگانه انجام خواهد داد.

تنها نکته‌ای که دولت روسیه و هیئت هلندی سر آن توافق دارند این است که دولت اوکراین باید آسمان منطقه جنگی را بر هواپیماهای مسافربری می‌بسته – آن‌هم در شرایطی که شورشی‌ها هواپیماهای خودش را در ارتفاعی به مراتب بالاتر از برد راکت‌های معمولی (که از روی شانه شلیک می‌کنند) می‌زده‌اند.

از این یک نکتهکه بگذریم، به نظر می‌رسد روس‌ها نسخه – یا نسخه‌های – خودشان را از حقیقت دارند. آرسنی یاتسنیوک، نخست‌وزیر اوکراین، می‌گوید: "روس‌ها به تروریست‌های تحت حمایت‌شان موشک زمین‌به‌هوا دادند و آن‌ها هم این جنایت را مرتکب شدند. روس‌ها می‌دانند چه کسی مسبب این جنایت است اما می‌ترسند به سزای عملش برسد".