آذوح: فرنوش امیرشاهی روزنامه‌نگار

قرار است تکلیف صندلی ریاست مجلس خبرگان رهبری روز سه‌شنبه در تنها انتخاب علنی این مجلس روشن شود هرچند تاریخ نشان داده در لحظه تصمیم‌های بزرگ و سرنوشت ساز، صندلی ریاست چندان نقش پررنگی در آرا و نظرات نداشته است.

روز سه‌شنبه تکلیف صندلی قرمز در راس صحن نیم‌دایره مجلس خبرگان رهبری روشن می‌شود. جایگاهی که رقابت برای تصدی آن از ماه‌ها قبل آغاز شده است.

۸۸ مرد فقیه و مجتهد قرار است چهارم خرداد ماه دوره تازه مجلس خبرگان رهبری را آغاز و در همین روز هیات‌رئیسه آن را برای دو سال تعیین کنند.

انتخابات خبرگان پنجم، نسبت به دوره‌های گذشته حاشیه‌های سیاسی فراوانی داشت و اختلاف‌های سیاسی عیان‌تر از همیشه شد.

نتیجه این انتخابات تغییر معناداری در ترکیب و شاکله مجلس به وجود نیاورد. آمار نشان می‌دهد که ۳۸ درصد نمایندگان تغییر کرده‌اند. آنگونه که خبرگزاری ایسنا نوشته است از میان نمایندگان دوره چهارم، ۱۳ نفر برای دوره پنجم ثبت‌نام نکردند، ۹ نماینده از دنیا رفتند و ۱۰ نفر نیز رای لازم را کسب نکردند. به‌ علاوه با ردصلاحیت روحانیون جریان اصلاح‌‌طلب و معتدل، عملا بافت کلی این مجلس همانند دوره‌ پیشین باقی مانده است.

اتفاق مهم اما حذف محمد یزدی دبیرکل جامعه مدرسین و یکی از روئسای مجلس خبرگان چهارم و نیز محمدتقی مصباح یزدی رئیس "موسسه امام خمینی" بود. همچنین اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام موفق شد رای اول تهران را کسب کند و موقعیت سیاسی خود را دوباره بازسازی کند.

در چنین شرایطی ریاست خبرگان رهبری نیز اهمیت یافته است و تکیه هر کدام از جریان‌ها بر صندلی رئیس می‌تواند نشانگر پیروزی گفتمان آنها باشد.

نام چه کسانی مطرح است؟

تاکنون چهره‌های گوناگونی بعنوان کاندیدای ریاست مطرح شده اند. در راس همه این اسامی، نام اکبر هاشمی رفسنجانی قرار دارد. او با توجه به جایگاه سیاسی، نفوذ در بدنه روحانیت، مقبولیت میان مراجع، سابقه ریاست و سال‌ها نایب رئیسی خبرگان و همچنین میزان آرای قابل توجهی که کسب کرده است، نخستین گزینه احتمالی بعنوان رئیس مجلس خبرگان رهبری است.

اما هاشمی در گفت‌و گویی با وب‌سایت آفتاب‌نیوز، اعلام کرد: "فعلا بنا ندارم خود را برای ریاست مطرح کنم." او افزوده که حتما لازم نیست برای پیش‌بردن کارهایش رئیس باشد و همین‌که در خبرگان حضور داشته باشد، "خوب است".

آقای هاشمی رفسنجانی یک‌ بار پس از درگذشت محمدرضا مهدوی کنی، وارد صحنه رقابت شد و با کسب ۲۴ رای در مقابل ۴۷ رای محمد یزدی نتوانست کرسی ریاست را به دست آورد. با چنین تجربه‌ای و نیز فضای سیاسی موجود علیه او، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام دوباره حاضر نیست که ریسک کند. اما او با موضع‌گیری پیش‌دستانه‌اش فضا را برای کاندیداتوری نزدیکان خود فراهم کرده است.

بعد از اعلام موضع اکبر هاشمی رفسنجانی، نام ابراهیم امینی، محمود هاشمی‌شاهرودی، محمد مومن و محمد امامی کاشانی مطرح شد. با اینکه هیچ‌یک از این افراد هنوز به صراحت قصد خود را برای کاندیداتوری مطرح نکرده‌اند، اما گمانه‌زنی‌ها درباره حضور آنها در رقابت‌ها داغ است.

هاشم هاشم‌زاده هریسی در گفت‌و‌گو با وب‌سایت انتخاب خبر داد که اکبر هاشمی رفسنجانی از کاندیداتوری ابراهیم امینی حمایت می‌کند. عضو ۹۱ ساله خبرگان که نامش در تمام فهرست‌های انتخابات قرار داشت٬ به عنوان یک روحانی معتدل و مورد احترام جریان‌های سیاسی و مذهبی شناخته می‌شود. علاوه بر این‌که او سال‌ها سابقه نایب‌رئیسی علی مشکینی را نیز در کارنامه‌اش دارد و احتمال رای‌آوردن او زیاد است.

نام محمود هاشمی شاهرودی و محمد مومن نیز از سوی حسین ابراهیمی، عضو جامعه روحانیت مبارز عنوان شد. محمود هاشمی شاهرودی نایب رئیس مجلس خبرگان دوره چهارم بود و با اینکه پس از درگذشت آقای مهدوی کنی داوطلب ریاست شد، اما پس از کاندیدا شدن آقای هاشمی رفسنجانی به نفع او کناره‌گیری کرد.

محمد مومن، عضو فقهای شورای نگهبان سال‌هاست در خبرگان عضویت دارد. با این حال جایگاه او به ابراهیم امینی نمی رسد.

در روزهای اخیر یک نام دیگر هم به این فهرست اضافه شده است، چنانچه محمد تقی فاضل میبدی، استاد حوزه به وب‌سایت انتخاب گفته است درصورتی که آقای امینی قبول نکند وارد عرصه رقابت شود، آقای امامی کاشانی می‌تواند تا اندازه‌ای جریان اعتدال را هدایت کند.

اصرار بر ریاست احمد جنتی

اما در میان فهرست متنوع نامزدهای احتمالی ریاست در میان جریان اعتدال‌گرا، در جریان مقابل تنها دو نام شنیده می‌شود. احمد جنتی دبیر شورای نگهبان ‌و محمدعلی موحدی کرمانی دبیرکل جامعه روحانیت مبارز.

رسانه‌های اصولگرا اخباری از تمایل چهره‌های فهرست جامعتین منتشر کردند مبنی بر اینکه آقای موحدی کرمانی که پس از آقای مهدوی کنی ریاست جامعه روحانیت را بر عهده گرفته، ریاست این مجلس را نیز بر عهده بگیرد. آقای موحدی کرمانی در فهرست مورد حمایت اکبر هاشمی رفسنجانی نیز قرار داشت.

از آن طرف اما گروه دیگری از وب‌سایت‌های نزدیک به جبهه پایداری بر کاندیداتوری احمد جنتی اصرار دارند و در این رابطه اخبار ضد و نقیضی منتشر شده است.

در حالی که حسین ابراهیمی در مصاحبه با وب‌سایت انتخاب و محسن حیدری نماینده اهواز در گفت‌وگو با روزنامه جوان خبر دادند که دبیرشورای نگهبان قبول نکرده کاندیدای ریاست خبرگان شود، اما وب‌سایت رسا گزارش داده است نه تنها این موضع‌گیری "خبرسازی مغرضانه برای اختلاف‌افکنی میان نیروهای انقلابی است"، بلکه کاندیدا شدن احمد جنتی حتمی است و حتی آقایان موحدی کرمانی و مومن هم به نفع او از رقابت صرف نظر کرده‌اند.

آنها با استناد بر تاکید آیت‌الله علی خامنه‌ای در آخرین دیدارش با اعضای خبرگان دوره چهارم مبنی بر اینکه "مجلس خبرگان باید انقلابی بماند و انقلابی فکر و عمل کند"، بر ریاست احمد جنتی اصرار دارند.

احمد جنتی، تنها فردی است که از مثلث مشهور به جیم‌ (جنتی، یزدی و مصباح) در حوزه تهران به مجلس خبرگان راه‌ یافت. به همین دلیل نشستن او بر صندلی ریاست برای جریان‌های رادیکال اصولگرا اهمیت دو چندانی دارد و می‌تواند پیام دست‌بالا داشتن گفتمان این جریان را در خبرگان حتی در غیبت چهره‌های کلیدی آن داشته باشد.

به رغم این موضوع، معلوم نیست شانس او در صورت ورود آقای امینی به عرصه رقابت چقدر خواهد بود. همچنین به نظر می‌رسد یکی از دلایل احتمالی تمایل نداشتن آقای جنتی، موضع‌گیری اکبر هاشمی رفسنجانی درباره کاندیدا نشدن برای ریاست باشد.

با وجود همه این احتمال‌ها، هنوز هیچ کدام از افرادی که نامشان رفت٬ خود اعلام نظر نکرده‌اند. قرار است تکلیف صندلی ریاست مجلس خبرگان رهبری روز سه‌شنبه در تنها انتخاب علنی این مجلس روشن شود.

با این همه تاریخ نشان داده است که در لحظه تصمیم‌های بزرگ و سرنوشت ساز، صندلی ریاست چندان نقش پررنگی در آرا و نظرات نداشته است، بلکه این نفوذ افراد و جریان‌های سیاسی و حوزوی بوده که مسیر را تعیین کرده است.