آذوح: وزارت امور خارجه ايران از ايجاد تغییراتی در کارد خود خبر داده که طی آن، یکی از برجسته‌ترین مقام‌های این وزارتخانه، از سمت خود برکنار شد؛ «حسین امیر عبداللهیان»، فردی که نقش برجسته‌ای در دخالت‌های ایران در امور داخلی شماری از کشورهای عربی داشت و از پشتیبانی سپاه پاسداران و سپاه قدس برخوردار بود.

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، یکشنبه ۱۹ ژوئن، دستور برکناری امیرعبداللهاین را صادر و حسین جابری انصاری را جایگزین او کرد. انصاری پیشتر سخنگوی وزارت امور خارجه ایران بود.

وزارت امور خارجه ایران از شماری از تغییرات دیگر خبر داد که ناظران معتقدند ناشی از تنش‌ها و رقابت‌ها، میان جناح‌های درون نظام ایران است.

روزنامه فرامنطقه‌ای «الشرق الاوسط» ماه مارس گذشته، از عزم وزیر امور خارجه ایران برای برکناری حسین امیرعبداللهیان خبر داده بود؛ اقدامی که «در چارچوب سیاست‌های جدید ایران در منطقه به ویژه در پرونده سوریه» صورت می‌گیرد. این روزنامه به نقل از منابع آگاه از قرار گرفتن امیرعبداللهیان در معرض انتقادهای داخلی خبر داده بود که «در اثر تفاهم ایرانی-آمریکایی درباره پرونده سوریه آغاز شد. این تفاهم باعث بروز اختلاف‌های شدید میان امیرعبداللهيان و ظریف شد».

جابری انصاری در سال‌های گذشته، پست‌های متعددی در وزارت امور خارجه ایران داشت از جمله رئیس دفتر مطالعات خاورمیانه و خلیج، مشاور معاون عربی آفریقایی، رئیس اداره خاورمیانه و شمال آفریقا، سفیر پیشین ایران در لیبی و رئیس مرکز دیپلماسی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه.

بدین ترتیب، ظریف پس از توافق هسته‌ای، یکی از بزرگترین چالش‌ها در اجرای سیاست‌های خود را پشت سر می‌گذارد. به گفته منابع آگاه، او برای برکناری امیرعبداللهیان، با مخالفت‌های شدیدی از گروه‌های فشار نزدیک به سپاه پاسداران روبرو شد، آن‌ها خواستار ابقای امیرعبداللیهان بودند.

برکناری معاون عربی افریقای وزارت امور خارجه ایران در حالی صورت می‌گیرد که سخنان جواد منصوری یکی از بنیانگذاران سپاه پاسداران، جنجال بسیاری آفرید. او در مصاحبه با مجله «رمز عبور» گفت که سپاه قدس، نقش بزرگی را در تعیین سیاست خارجی ایران ایفا می‌کند. او تاکید کرد که عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه و سفرای ایران در لبنان، عراق و سوریه، از اعضای سپاه قدس هستند.

ماه نوامبر گذشته یک منبع آگاه به روزنامه «الشرق الاوسط» گفته بود که عبداللهیان به دلیل شکست سیاست‌های ایران در فشار بر کشورهای عربی و در مقدمه آن‌ها سعودی و وزیر امور خارجه‌اش عادل الجبیر، مورد انتقاد کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی پارلمان ایران قرار گرفت. این کمیسوین از عبداللهیان خواست به دلیل ضعف سیاست‌های خارجی ایران در منطقه خاورمیانه، از سمت خود استعفا دهد.

هفته گذشته نیز سایت اصولگرای «رجا نیوز» از عزم ظریف برای برکناری امیرعبدللهیان در چارچوب جهت‌گیری جدید تهران در منطقه به ویژه در بحران سوریه خبر داد.

در حالی که، وزارت امور خارجه ایران، از تایید یا رد این اطلاعات خودداری کرد، اما هفته گذشته، مارک تونر سخنگوی کاه سفید آمریکا گفت که موضوع سوریه، یکی از محورهای دیدار دوجانبه اخیر وزرای امور خارجه ایران و آمریکا در اسلو بود.

پس از برکناری ظریف، سایت‌های نزدیک به سپاه پاسداران، برکناری امیرعبداللهیان را به دیدار اخیر ظریف و کری مرتبط کردند و نوشتند که وزیر امور خارجه ایران، مرد شماره یک حمایت از «محور مقاومت» را برکنار کرد.

پیش از آن، سایت «المانیتور» به نقل از منابع ایرانی آگاه نوشته بود که ظریف به جان کری همتای آمریکایی‌اش گفته که به اختیارات وسیع‌تری برای مذاکره در پرونده سوریه دست‌ یافته است. این را جان کری هم اعلام کرد اما سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، به سرعت این سخنان را رد کرد.

سایت «رجا نیوز» ظریف را به مذاکره با آمریکا بر خلاف خواست علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی متهم کرد که به نوشته این سایت، به دولت نسبت به مذاکره با آمریکایی‌ها خارج از پرونده هسته‌ای هشدار داده بود.

این سایت انگشت اتهام را به جریان حسن روحانی رئیس جمهوری ایران و اصلاح طلبان نشانه رفت که به نوشته این سایت« دارای روابط نزدیک با برخی کشورهای «عربی» هستند و این کشورها، برای برکناری امیرعبداللهیان، فشار می‌آورند.

سه روز پیش از برکناری امیرعبداللهیان، سایت «ایران هسته‌ای» نیز نوشت که لابی ایرانی در آمریکا، بر وزارت امور خارجه ایران برای برکناری امیرعبداللهیان فشار می‌آورد. این سایت افرود که امیر عبداللهیان گزینه مناسبی برای سیاست‌های دولت روحانی نیست که خواستار «مذاکرات منطقه‌ای» است.

«نایاک» حسین امیرعبداللهیان را به هماهنگی با سپاه پاسداران پیش از ظریف متهم می‌کند.

ماه آوریل گذشته، محمد حسن آصفری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی پارلمان ایران در مصاحبه با خبرگزاری «میزان» گفته بود که سخنان رسانه‌ها درباره برکناری امیرعبداللهیان، جنگی روانی علیه ایران است.

در همان ماه، سایت اصولگرای «پارس نیوز» به نقل از منابع آگاه نوشت که ظریف، در برابر فشارها برای برکناری امیرعبداللهیان تسلیم شده است.این روزنامه افزود که وزیر امور خارجه ایران، در آستانه تغییر تیم معاونان خود است.

اما ظریف در مصاحبه با روزنامه «خراسان»، گزارش‌های منتشره درباره این برکناری‌های احتمالی و آیا این‌که برکناری امیر عبداللهیان به نقش قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس در منطقه آسیب می‌زند، از تایید یا رد این گزارش‌ها خودداری کرد و جابه‌جایی سمت‌ها در دستگاه دیپلماسی را مساله‌ای طبیعی دانست.

امیرعبداللهیان، یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های نزدیک به سپاه پاسداران ایران در وزارت امور خارجه این کشور به شمار می‌آمد. او یکی از برجسته‌ترین مسئولان در تعیین سفرا و انتخاب کادر دیپلماتیک در سفارتخانه‌های ایران در کشورهای عربی بود؛ سمت‌هایی که تحت نظارت شدید اطلاعات سپاه پاسداران و سپاه قدس قرار دارد.

امیرعبداللهیان همچنین ارتباط قوی با قاسم سلیمانی دارد. او حلقه ارتباط میان وزیر امور خارجه و فرمانده سپاه پاسداران به شمار می‌آمد. او یکی از اندک دیپلمات‌هایی بود که پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی در سال ۲۰۱۳، در سمت خود باقی ماند. او از حامیان تندروی دخالت‌های سپاه پاسداران در سوریه به شمار می‌آید و در مناسبت‌های متفاوت، حضور نظامی ایران را در جنگ داخلی سوریه تایید کرد.