رادیو و تلویزیون ملی بعنوان بزرگترین رسانه ملی هر کشور جایگاه ارزشمندی در حیطه فرهنگ سازی،خبر و مسائل اجتماعی دارد و اطلاق کلمه دانشگاه به صدا و سیما با توجه به نقش مهم این رسانه صوتی و تصویری از ویژگی منحصر به فردش حکایت دارد.

بی هیچ تردیدی رادیو و تلویزیون هر کشور و برنامه های مختلف آن به نحوی معرف فرهنگ،هویت و جایگاه سیاسی ،اجتماعی ، مذهبی مردمان آن کشور و یا منطقه می باشد به عبارتی پخش برنامه های مختلف تلویزیونی باید با مولفه های هویتی و داشته های معنوی ساکنان هر منطقه جغرافیایی سنخیت داشته باشد براین اساس مدیران و برنامه ریزان رادیو و تلویزیون باید قبل از هرچیز شناخت کامل و دقیق از مردمان حوزه تحت پوشش سازمان خود دانسته باشند که درآن تاریخ ، جغرافیا،زبان،مذهب با متد علمی مورد شناسائی و شناخت قرار گرفته باشند و برنامه های تهیه شده در راستای مولفه های مورد اشاره متاقبت داشته باشد و یقینا این نگرش و احترام به مخاطب اولین و اساسی ترین نگاه نسبت به جایگاه این رسانه مهم ملی تلقی می شود و هرگز نمی توان از دریچه نژادگرایانه ، (گم)طبقاتی و جناح گرای خاص مخاطبان را تحت پوشش فرهنگی قرار داد.

اما صدا و سیماهای استانها تبلور عام و صداو سیمای آذربایجان غربی که با نام آذربایجان فعالیت دارد تبلور خاص بواسطه جایگاه جغرافیایی منحصر بفرد این استان اکثرا ترک تبار که با کشور های ترکیه ، جمهوری آذربایجان ، جمهوری عربی عراق و حتی با اندکی ارفاق می توان آنرا با ۴ کشور همسایه دانست از ویژگی های نادری برخوردار است که بقیه استانها فاقد آن می باشند.

لذا توانمندی مدیران و برنامه های تلویزیونی این استان باید توان رقابت با کشور های همسایه را داشته باشد و در فرهنگ سازی و حفاظت و حراست از داشته های معنوی این استان اکثر شیعه نشین و ترک زبان معتدلانه عمل کند،ساده تر اینکه اگر ساکنان و مردم بومی استان احساس کنند که سطح کیفی و حتی کمی برنامه های تلویزیونی استانی قابلیت های لازم را ندارد نیاز خودرا از طریق ماهواره برطرف خواهند کرد.

از نگاه دیگر آنگونه که مشخص است مخاطب رادیو و تلویزیون آذربایجان غربی مردم این استان آذربایجان نشین است که در بین مراکز استانهای ۷گانه ترک نشین جایگاه خاصی دارد چرا که رادیو و تلویزیون این استان یکی از قدیمی ترین مراکز در نوع خود می باشد.

اما مردم استان همیشه آذربایجانی نشین انتظار دارند که رسانه ای که با پول آنها اداره می شود و کارمندانش برای هرساعت پخش برنامه با تعرفه های متعارف آن مزایای آن بهره مند می شوند به حساسیت ها  فرهنگ و هویت آنها احترام بگذارد و فیلم ها و سریالها و کارتون ها و برنامه های مفیدی برای آنها تدارک ببیند و بر این اساس شایسته است کسی که بعنوان مجری برنامه عهده دار آیتم خاصی است بتواند به زبان ترکی حرف بزند و سزاوار نیست فردی فارغ از تعهد به فرهنگ بومی آذربایجان عملا به تخریب زبان ترکی بپردازد.

زبان ترکی زبانی است که تسلط بر آن لازمه اش تحصیل و آموزش می باشد و اینگونه نیست که کسی بدون آموزش این زبان غنی بتواند در یک رسانه جمعی به عنوان مجری ایفای نقش کند و تکرار این نقیصه در چندین دهه غیرقابل قبول است. هرنوع تخریب زبان و انهدام ساختار گرامری این زبان و وارد کردن اعداد غیر ترکی در رسانه استانی تفاوتی با قتل و عام فرهنگی ندارد و نوعی توهین به شعور مخاطبان است.

چگونه در فلان مرکز رادیو و تلویزیونی فردی که به جای یارانه کلمه سوبسید را در برنامه تلویزیونی به کار برده جریمه و به عبارتی اخراج می شود اما در برنامه های تلویزیونی استانی که منتسب به آذربایجان و مردم آن است، مجری بی هیچ واهمه ای با گسیل  لغات ترکی عملا به تخریب و انهدام آن عبارت می کند.این نوع نگاه و سیاست به هیچ وجه شایسته نیست،این نگرش و سیاست باید اصلاح شود چراکه حیات فرهنگی زبانها عملا با این رویه نابود می شود.

مخصوصا زبانی که ۵۰ سال تحت شدیدترین اقدامات نژادپرستانه حکومت ننگین پهلوی بزرگترین آسیب ها را دیده و بواسطه عدم تدریس و نداشتن فرهنگستان در طول ۱۰۰ سال اخیر عملا مورد بی مهری قرار گرفته است زبانی که سومین زبان باقاعده دنیاست و در ایران اسلامی ۳۰ میلیون گویشور دارد.اما برنامه هایی که ببرای کودکان آذربایجانی در مرکز اورمیه پخش میشود با یک رویکرد مثبت بزبان ترکی است هرچند نقیصه اصلی در رابطه عدم تسلط مجریان بزبان ترکی در این بخش همچنان وجود دارد اما این اقدام صدا و سیما را می توان به نوعی ارزشمند دانست و برنامه های فولکوری که مختص مناطق روستایی است به نحوی خبر از نگرش مثبت مسئولین نسبت به فرهنگ آذربایجانمان است اما این بخش باید به جامعه شهری هم تسری داشته باشد اما در راه شناسائی مفاخر و مشاهیر و نامداران آذربایجانی همچون عسگر باغچه بان،عسگر خان،کاظم خان،صفی الدین اورموی،دولو مصطفی،دده کاتب و…

همچنین درباره موسیقی غنی و زبان این دیار کاستیهای فراوانی وجود دارد و راههای نارفته زیادی پیش پای مجموعه مدیریتی رادیو و تلویزیون آذربایجان غربی است.

غلامرضا غلامی قوشچی / روزنامه نگار و فعال فرهنگی

منبع : نشریه دعوت شماره ۱۸۴